Omvang: vaak moeilijk op te geven vanwege de vele kleine geschriften. De groot
ste omvang hebben wel de bibliotheken van de gemeentearchieven van Amster
dam (boven 50.000?); Utrecht (50.000); 's-Gravenhage (45.000); Rotterdam
(ca. 35.000?); Alkmaar (30.000); Delft (20.000); Vlaardingen (14.500); Heerlen
(10.000); Roermond (8.600); Breda (7.000); Haarlem (7.000); Tilburg (6.500)-
Nijmegen (6.000).
Onbekend: o.a. Dordrecht, Eindhoven, Gouda, Groningen, 's-Hertogenbosch,
Hoorn, Kampen, Leeuwarden, Leiden, Maastricht, Zutphen.
Catalogisering: alfabetisch en systematisch (hier en daar U.D.C.). Ook worden
er wel stand-catalogi bijgehouden.
Streekarchieven. De streekarchivarissen zijn actief in het vormen van biblio
theken. Uitgaven op het terrein van de regionale en plaatselijke historie worden
verzameld met daarnaast enige noodzakelijke algemene en vakwetenschappelijke
werken. In sommige gevallen worden in de diverse gemeenten binnen het gebied
van het streekarchivariaat kleine collecties aangelegd, maar het streven gaat uit
naar de vorming van centrale handbibliotheken (Land van Cuyk, De Markkant
Noord-Kempenland, Kring Oldenzaal, Kring Oosterhout).
Waterschapsarchieven. Waterstaatkundige werken; hoogheemraadschappen van
Delfland, Rijnland (5.000) en Schieland.
b Handschriften.
Rijksarchieven. Overal aanwezig als (losse) aanwinsten; 13e-20e eeuw. Inhoud
zeer gevarieerd.
Omvang: doorgaans enige m.
Catalogisering: afdelingsgewijs, chronologisch-systematisch (Alg. Rijksarchief); on-
derwerpsgewijs (Noord-Brabant); gemeentelijk-alfabetisch (Noord-Holland).
Gemeentearchieven. In vele gemeentearchieven is een kleine collectie aanwezig
daterend van de middeleeuwen tot heden. Inhoud zeer gevarieerd. In Amsterdam
is men eerst in 1962 tot vorming van een collectie overgegaan en beschrijft men
volgens de regelen der Handleiding (par. 48). Aangenomen mag worden dat men
dat elders ook doet. In enige gemeenten zijn de handschriften in de bibliotheek
ondergebracht (Dordrecht, 's-Gravenhage, Groningen), terwijl ze elders uit de
bibliotheek zijn gehaald (Vlaardingen). In Deventer worden ze overgebracht naar
de Stadsbibliotheek, afd. Handschriften. In Maastricht (waar archief en stads
bibliotheek gelieerd zijn) behoren ze tot het archief. In Leeuwarden (gelijke si
tuatie als Maastricht) heeft men ze heen en weer laten gaan tussen Stedelijke
Bibliotheek en archief.
Omvang: Rotterdam 3.000 nrs.; Delft 1.000 nrs.; Schiedam 400 nrs.; Haarlem
350 nrs.; Vlaardingen 227 nrs.; 's-Hertogenbosch: belangrijk aantal. Verder geen
opgaven.
Catalogisering: chronologisch en systematisch.
Streekarchieven. Vrijwel geen handschriften-collecties aanwezig.
Waterschapsarchieven. Het hoogheemraadschap van Rijnland bezit in zijn ar-
chief enige kleine verzamelingen (zie: Lockema Andreae - Inv. Oude Archieven
Hoogheemraadschap van Rijnland, blz. 250-254).
c Kranten
Rijksarchieven. In de rijksarchieven worden niet veel kranten verzameld. In
Drente is aanwezig de Prov. Drentsche en Asser Courant sedert 1823; in Gro
ningen zijn kranten sedert 1743 (100 m); in Zeeland is de Middelburgsche Cou
rant, 1802-1853.
In Noord-Brabant verzamelt het Provinciaal Genootschap van Kunsten en We
tenschappen. De Rijksarchivaris in Noord-Holland spreekt zich uit voor de wen
selijkheid van het aanleggen van een krantencollectie.
Gemeentearchieven. Door de meeste gemeentearchivarissen worden kranten
series bewaard, die dan doorgaans gerekend worden te behoren tot de bihlio-j
theek. Plaatselijke en regionale (dag)bladen zijn aanwezig in de gemeentearchie
ven van Alkmaar (vanaf 1796; 2), Amersfoort (1815-1964; thans slechts knip
sels), Amsterdam (vanaf 1672), Arnhem, Bergen op Zoom (vanaf 1856), Breda
(vanaf 1793; 2), Brielle (vanaf 1869; 2), Delft (sedert 17e eeuw), Deventer (van
af 1839), Dordrecht (vanaf 1797), Eindhoven (1814-1851 en vanaf 1914), Enk
huizen (vanaf 1854), Goes (vanaf 1814; 2), Gorinchem (vanaf 1953), Gouda (in
Librije), 's-Gravenhage (2550 banden), Groningen, Heerlen (vanaf 1845; 2),
's-Hertogenbosch (vanaf 1756), Hoorn (vanaf 1804), Kampen (vanaf 1836; 2),
Kerkrade (vanaf 1918), Leeuwarden, Leiden, Maastricht (vanaf 1769), Naald
wijk, Nieuw-Ginneken (vanaf ^SX^Nijmegen (vanaf 1814), Roermond (vanaf
1850), Roosendaal en Nispen (vanaf 1863; 160 banden), Rotterdam (vanaf 1765;
10, 2100 banden), Schiedam (vanaf 1847; 5; 250 banden), Schoonhoven (vanaf
1868; 100 jaargangen), Tilburg (vanaf 1865), Utrecht (vanaf 1650), Vlaardingen
(vanaf 1869; 140 banden), Vlissingen (vanaf 1834), Weert (1870-1960), Zierik-
zee (vanaf 1809), Zutphen (vanaf 1849), Zwolle (vanaf 1795).
Wellicht worden er door de gemeentearchieven gezamenlijk ca. 100 lopende re
gionale en plaatselijke kranten of edities van landelijke kranten bewaard. In som
mige gemeenten worden ze geïndiceerd (Breda, 's-Gravenhage, Rotterdam).
Streekarchieven. Ook in enige streekarchieven worden kranten (weekbladen)
verzameld: De Markkant, Noord-Kempenland (vanaf 1963), Kring Oosterhout
(vanaf 1860), Tiel-Buren-Culemborg (vanaf 1814/1860).
Waterschapsarchieven. Hier zijn geen krantencollecties aanwezig.
d Knipsels.
Rijksarchieven. Sedert 1945 wordt in Noord-Holland een knipselverzameling
gevormd over de jaren vanaf 1920. De knipsels worden alfabetisch naar de ge
meenten en systematisch per gemeente bewaard. In de overige rijksarchieven
wordt weinig of niets gedaan.
Gemeentearchieven. Sedert de laatste jaren worden in diverse gemeentearchie-
[25]
[24]
