taak hebben. Hij zou daardoor minder in aanzien komen te staan. Publiciteit is
voor de stadsarchivaris noodzaak. Hij moet zich onmisbaar weten te maken en
dat kan hij alleen wanneer hij zelf een documentatieapparaat opbouwt. Door zijn
opleiding, zijn historisch en administratief inzicht, en zijn ervaring, welke hij heeft
opgedaan als beheerder van archieven toch altijd nog informatiebronnen bij
uitstek heeft hij een voorsprong op elke andere instelling, die met hem zou
willen concurreren op het gebied van informatieverstrekking.
In Frankfurt is met deze overweging dan ook rekening gehouden: Mit der Do-
kumentation trachten wir eine Aufgabe zu erfüllen, die besonders den Stadtar-
chiven gestellt ist. Een mening die overeenkomt met die van Van der Poest
Clement ten onzent10, dr. Michael Schattenhofer (München)17, dr. Herbert Ewe
(Stralsund)18 e.a.
Verzamelingen in Duitse stadsarchieven
Overzien wij nu wat in enige Duitse stadsarchieven op dit gebied tot stand ge
komen is:
Flensburg10. Naast de archivalia (ca. 1000 m) waren, naar de stadsarchivaris in
1960 meedeelde, aanwezig:
1 een bibliotheek (6000 nummers).
2 een afdeling documentatie, onderverdeeld in:
a ongedrukt materiaal (manuscripten, genealogieën, geluidsbanden),
b gedrukt materiaal (brochures, pamfletten, kranten vanaf 1773, kranteknipsels,
aanplakbiljetten, afbeeldingen inclusief foto's).
c Theater- und Musikarchiv met eigen boekerij, programma's enz. (gevormd se
dert 1942 na een oproep tot de bevolking).
d Grenzarchiv (Geschichte zur Grenzfrage) met documentatie betreffende de
Duits-Deense grensproblematiek (acten van de Deutsche Ausschuss, aanplakbil
jetten, brochures 1920! enz.) Bepaald is dat het Grenzarchiv in het stads
archief blijft, zolang dit archief onder Duits beheer staat.
Brunswijk20. Na de Eerste Wereldoorlog en vooral sedert 1956 wordt documenta
tiemateriaal op velerlei gebied bijeengebracht:
1 Stadtchronik. Hoofdzakelijk worden berichten uit de dagbladen gedistilleerd.
De dagbladen worden ook in hun geheel bewaard.
2 Zeitungsausschnittsammlung.
18 Drs. A. van der Poest Clement in N.A.B. 1956-1957, blz. 125 e.v.: 'De functie, in
het bijzonder de wetenschappelijke functie van de archivaris in de samenleving'.
17 Michael Schattenhofer, a.w.
18 Herbert Ewe, a.w.
19 Dr. Hans Friedrich Schütt in Der Archivar 1960 Heft 1, blz. 13 e.v.: 'Das Stadt-
archiv Flensburg und seine Sammlungen'.
Hans Jürgen Querfurth, 'Die Dokumentation der Gegenwart im Stadtarchiv
Braunschweig' in Rich. Moderhack, 'Hundert Jahre Stadtarchiv und Stadtbibliothek
Braunschweig, 1861-1961'.
[14]
3 Bildersammlung (7000 stuks; topografisch-historisch). Hierbij behoren:
a Diapositivsammlung.
b Stadtplansammlung (ook bouwtekeningen),
c Portratsammlung.
4 Druckschriften von Firmen, Organisationen ('Kleine schriften zur Stadtge-
schichte'; Wirtschaftsdokumentation jaarverslagen, prospectussen, periodieken
en Vereinsdokumentation verenigingsbladen, programma's enz.).
5 Personaliensammlung betreffende meer dan 5500 personen. Hierbij Stamm-
und Ahnentafeln-Sammlung.
6 Plakatsammlung (aanplakbiljetten, vlugschriften van politieke partijen).
7 Theaterzettelsammlung.
8 Puppenspielsammlung (affiches, programma's, kranteknipsels enz.).
9 Schallplattensammlung.
10 Stadtgeschichtliche Sammlung (handschriften betreffende levensherinneringen
of bepaalde gebeurtenissen en toestanden).
11 Handbibliothek. Hierbij ambtelijke geschriften van het stadsbestuur.
12 Leichenpredigtensammlung.
München21. Meer dan honderd jaar geleden is men reeds begonnen met de vor
ming van de Stadtchronik; sedert 1917 werd alles doelmatiger opgezet.
1 Stadtchronik (vroeger 'Zeitbuch' of 'Jahrbuch'). Over de jaren 1818-1916 be
staat de verzameling uit banden met zeer gevarieerd ingeplakt materiaal, aange
vuld met Bildbande (sedert 1871) en Beilagenbande (sedert 1872). Sedert 1917
wordt de Stadtchronik bijgehouden in Zettelform (kaartsysteem met verwijzingen
naar de kranten, mededelingen van de Stadtische Amter, amtliche Drucksachen
enz.). Na enige jaren worden telkens de gegevens overgeschreven in delen en wordt
een index gemaakt. Daarnaast zijn een aparte 'zeitgeschichtliche Sammlung' en
andere verzamelingen aangelegd.
2 Zeitgeschichtliche Sammlung. Hiertoe behoort het gedrukte en geschreven ma
teriaal betreffende het politieke, culturele, economische en sociale leven; perio
dieken, mededelingen, jaarverslagen, monografieën van Stadtische Amter, open
bare instellingen, verenigingen, politieke, culturele en wetenschappelijke instellin
gen, bedrijven enz. Ca. 800 organisaties enz. en 34 godsdienstige genootschappen
waren aangeschreven om toezending van materiaal; 62 leveren nu regelmatig in.
3 Zeitungsausschnittsammlung. Van alles over bepaalde personen en zaken vindt
men hier bijeen. Locale kranten worden in hun geheel bewaard.
4 Plakatsammlung (sedert 1818).
5 Photosammlung.
6 Filmsammlung.
7 Tondokumentensammlung.
Stralsund22. Na de eerste wereldoorlog werd een fotoverzameling opgezet. In de
21 Michael Schattenhofer, a.w.
22 Herbert Ewe, a.w.
[15]
