toegesproken. Met de heer C. Postma, tevoren gemeentearchivaris van Vlaar-
dingen, deed op 1 januari 1964 voor het eerst een gediplomeerd archiefambtenaar
zijn intrede te Zierikzee. Archiefinventarissen kwamen gereed of worden be
werkt van een aantal polders, behorende tot de brede watering van Zuid-Beve
land. De archiefbewaarplaats van het waterschap Het Vrije van Sluis te Oost
burg, waarin 81 polders en uitwateringswaterschappen zijn verenigd, zal moeten
worden uitgebreid. Wij besluiten dit overzicht met curiositeitshalve te ver
melden, dat in de polder Johanna onder Nieuw- en St. Joosland nog steeds een
in 1782 begonnen notulenboek wordt gebruikt.
In het verslag over het jaar 1963, gedaan door Gedeputeerde Staten aan Pro
vinciale Staten van Zuid-Holland, vinden we in par. 11, culturele aangelegen
heden, iets over de zorg voor de gemeente- en waterschapsarchieven. Daaruit
blijkt, dat de grootste problemen, waarmee de inspecteur te worstelen heeft, nog
steeds zijn de huisvesting der archieven en het tekort aan bevoegde en ervaren
archiefambtenaren. Weliswaar onderging bedoelde huisvesting verbetering in
enkele kleinere gemeenten, waar een nieuw of een verbouwd raadhuis in gebruik
kon worden genomen; die van zoveel omvangrijker archieven in de grotere ge
meenten onderging echter geen enkele verbetering. Onbegrip voor het belang der
archieven als ook het achterwege blijven van de nodige Rijksgoedkeuringen speelt
hierbij een rol. De ordening en beschrijving van polderarchieven, die bij de hoog
heemraadschappen en dijkringen in bewaring worden gegeven, moest wegens
personeelsgebrek voorlopig worden gestaakt. In een tweetal kleinere gemeenten
werd de ordening en beschrijving van het archief tot stand gbracht door terzake
niet gekwalificeerde maar geestdriftige vrijwilligers onder leiding van de inspec
teur. In één van deze gemeenten zag de bewerker van het archief naast zijn ge
wone dagtaak kans tegelijkertijd met de bewerking van het gemeentearchief het
diploma als wetenschappelijk archiefambtenaar tweede klasse te verwerven.
Ten aanzien van één streekarchiefplan kan binnenkort de vraag worden verwacht,
welke bijdrage de provincie zou willen geven in de stichtingskosten. Gedeputeer
den hopen, gesteund door Provinciale Staten, niet al te ver te behoeven blijven
onder hetgeen wordt verwacht, omdat bij allerlei vooroverleg wel is gebleken,
dat door de omvang van de steun der provincie zal worden beslist of de gedachte
van streekarchieven in dit gewest, waar het historisch sentiment nu eenmaal niet
bijzonder levendig is, voor verwezenlijking vatbaar is.
Gedeputeerde Staten eindigen hun opmerkingen met als hun mening te kennen
te geven, dat door allerlei buiten hun invloed gelegen factoren de verbetering van
het archiefwezen in hun provincie gedurende 1963 geenszins in overeenstemming
is met het belang door hen aan de zaak gehecht en dat op korte termijn weinig
verbetering te verwachten is.
Kerkelijke archieven
Herv. gemeente Amsterdam. Het verslag over 1963 en 1964 vermeldt als aan
winsten 75 archiefbestanddelen en 14 bibliotheekbestanddelen; zij werden alle
geordend, beschreven en geplaatst. Hierbij was een geschenk van mr. H. Mulde-
rije te Amsterdam, bestaande uit een aantal boekwerken en gedrukte stukken op
kerkrechtelijk gebied, afkomstig van mr. F. A. Molster, van 1914 tot 1930 bui
tengewoon hoogleraar in het Handelsrecht en het Faillissementsrecht aan de Uni
versiteit van Amsterdam. Het aantal bezoekers steeg in 1963 tot 106 en in
1964 tot 120; het getal der ingekomen en uitgaande brieven steeg in 1963 tot 97
en liep in 1964 weer terug tot 85. Inlichtingen werden o.a. verstrekt voor een
overzicht van Nederlandse archieven betreffende Latijns-Amerika en Afrika in
opdracht van de Internationale Archiefraad, de houding van de kerkeraad tegen
over het toneel in de 17e eeuw, het kerkelijk congres van 1895 te Amsterdam en
de rooms-katholieke invloed bij de restauratie van protestantse kerkgebouwen, be
zoeken van grieks-katholieke prelaten aan de kerkeraad en de provinciale synode
van Noord-Holland in 1644 en 1648, het kerkorgel van Kaapstad, de predikant
Th. J. Frielinghuysen te New Jersey in 1719 en Samuel van Metz, zendeling on
der de Joden in Cochin (Voor-Indië) omstreeks 1690. Dr. R. B. Evenhuis vol
tooide het manuscript van het eerste deel van zijn geschiedschrijving van de Her
vormde Gemeente te Amsterdam, grotendeels gebaseerd op de overvloedige ge
gevens uit de protocollen van acta van de kerkeraad. Mej. B. Bijtelaar bezocht het
archief geregeld voor haar onderzoekingen ten behoeve van de restauratie van
kerkgebouwen.
Een particuliere archiefbewaarplaats
Varekamp Internationale Expediteurs N.V., Rokin 9-15 te Amsterdam, gespecia
liseerd in douaneformaliteiten, bagagevervoer, opslag en assurantie, hebben on
langs een dokumenten archief service onder hun werkzaamheden opgenomen,
zulks, naar het aan belangstellenden toegezonden propectus vermeldt, in navol
ging van in het buitenland gebruikelijke organisaties. Wij herinneren ons in The
American Archivist van januari 1963 te hebben gelezen over Archival Holdings
of Local Historical Societies in Canada, waar overheids- en particuliere archieven
door elkaar werden opgenomen. Zulks is ten onzent op grond van de archiefwet
geving uiteraard ten enen male onmogelijk. Sommige door bouwstop en urgen-
tielijst gefrustreerde hoofden van rijks- of gemeentelijke beheerseenheden zullen
evenwel misschien ietwat afgunstig kijken naar wat Varekamp hun collega's uit
de particuliere sfeer biedt: besparing op ruimte en inventaris en ontheffing van
de rompslomp en de zorgen voor het archiefbeheer. In ruimten met optimale be
veiliging tegen brand en onder continu toezicht worden de archieven zorgvuldig
bewaard. Uitsluitend door de bewaargever gemachtigd personeel zal toegang heb
ben tot de archieven, maar anderzijds bestaat ook de mogelijkheid er onmiddellijk
telefonisch informatie uit te verkrijgen en kunnen fotokopieën of originele stuk
ken per post of speciale bode aan de bewaargever worden toegestuurd. Doku
menten archief service heeft ook een bureau met telefoon en schrijfmachine be
schikbaar voor het personeel van zijn cliënten ten behoeve van het doorwerken
van grotere hoeveelheden dossiers of accountantscontrole. Tenslotte kunnen de
[75]
[74]
