land dan in die van een democratisch land als Nederland, waar de overheid zich
er veel minder mee bemoeide. De herdenking van '1813' heeft blijkbaar in de
DDR meer aandacht getrokken dan in de Bondsrepubliek, getuige een aantal bij
dragen: Zur nationalen Befreiungsbewegung 1813/14, Quellen im Deutschen Zen-
tralarchiv, Abteilung Merseburg, im Sachsischen Landeshauptarchiv Dresden, im
Brandenburgischen Landeshauptarchiv Potsdam; aan het eerste onderzoek heeft
zelfs een 'Autorenkollektiv wissenschaftlichen geprüfter Archivare' gewerkt.
Eveneens dienen voor het bekendmaken van bepaalde bronnen in archieven de ar
tikelen van Peter-Joachim Rakow, Standische und biirgerliche Schulpolitik in
Mecklenburg, dargestelt am Bestand Mecklenburg-Schwerinsches Ministerium für
Unterricht 1849-1945; Friedrich Katz, Archivalische Quellen zur Geschichte Mexi-
kos (uit de periode 1870-1918 vooral); Gerhard Schmidt, Archivalische Quellen
zur Geschichte der deutsch-tschechoslowakischen Bezeihungen im Sachsischen Lan
deshauptarchiv Dresden. Een andere groep van bijdragen bevat gegevens over
bepaalde archieven welke wij in de regel in de inleidingen bij onze inventarissen
verwerken, dus mededelingen over de geschiedenis van het bestuur en het archief,
ordeningsproblemen enz. Tot deze categorie behoren de volgende artikelen: Her
mann Schreyer, Erfahrungen bei der Anfertigung von Bearbeitungsberichten (een
pleidooi in het algemeen voor deze berichten); Hartmut Ross, Entwicklung, Auf-
bau und Aufgaben des Landesarchivs Oranienbaum; Joachim Wachter, Das Lan-
desarchiv Greifswald; Rudolph Strauss, Zur Geschichte des Stadtarchivs Karl-
Marx-Stadt; Anneliese Diising, Der Wiederaufbau des Stadtarchivs Wismar nach
1945; Walther Haupt, Zur Geschichte des Stadtarchivs Görlitz. Dan zijn er ver
schillende artikelen waarin archivistische problemen aan de orde gesteld worden:
Henrik Becker, Ratschlage zur Lochkartentechnik. Hij geeft verschillende wenken,
b.v. om geen onnodige kaarten te maken. Wat gemakkelijk te vinden is, behoeft
niet. Ook al is rangschikking niet nodig, dan is toch een voorordening in enkele
groepen gewenst. Op het object moet een stempel gezet worden dat gelijkluidend
is met de kaart. Botho Brachmann, Methodische Hinweise für die Betreuung
der laufenden Schriftgutverwaltung. De keuze van een registratuurtype moet af
hangen van soort en omvang van de administratie; verschillende wijzen van orde
ning, chronologisch, alfabetische en zaaksgewijze, kunnen voor verschillende on
derdelen toegepast worden; het registratuurplan moet zich orienteren op de struc
tuur van de instantie. Gerhart Enders gaat in zijn Zum Archivgut- und Registra-
turgutbegriff in op een artikel van Brather in de vorige jaargang over hetzelfde on
derwerp. Hun uiteenzettingen over 'Archivgut', 'Sammelgut' en 'Oberbegriffe'
zijn vreemd voor Nederlandse oren, althans moeilijk samen te vatten. De artike
len van Christa Cordshagen, Ordnungsarbeiten an Pertinenzbestanden im Mecklen-
burgischen Landeshauptarchiv Schwerin en van Lieselott Enders, die Neuodung
eines alten Bestandes am Beispel der Kurmarkischen Kriegs- und Domanenkammer
zu Berlin, hadden ook bij de vorige categorie genoemd kunnen worden. Beide
dames trachtten het herkomstbeginsel toe te passen. Frau Cordshagen slaagde daar
in niet, omdat de herkomst meestal niet meer na te gaan was, Frau Enders was dit
nog wel mogelijk. Reiner Gross, Gerichtsbücher und Protokolle der sachsischen
[136]
Lokalbehorden bis 1856 im Sachsischen Landeshauptarchiv Dresden. Deze delen
waren uit de archieven gelicht en bij elkaar verzameld zoals bij ons de retroacta
van de burgerlijke stand. Schr. vindt het praktisch ze als een 'Sammelbestand' bij
elkaar te laten. Dietrich Pietschmann, Erfahrungen bei der Bearbeitung des
Schriftgutes der Justiz. De schr. betoogt, dat de beschrijvingen der processtukken
vaak veranderd of aangevuld moet worden, omdat de juridische destijdse be
schrijving te eenvoudig is voor de variëteit van de historische belangstelling. Wat
de bewaring van testamenten betreft de wettige termijn is tachtig jaar stelt
de schr. voor van drie of vier maatschappelk zeer uiteenlopende gerechten de tes
tamenten te bewaren en van de overige slechts die betreffende grotere vermogens.
In zake de notariële archieven heeft men nog geen ervaring, omdat ze nog niet zijn
overgenomen. Fritz Höher, Die Nutzbarmachung von technischen Zeichnun-
gen für die sozialistische Praxis. Schr. wijst op het belang van een goede bewaring.
In de winter van 1962/3 heeft men in Berlijn b.v. 13 dagen moeten zoeken naar een
breuk in een buis, omdat er geen tekeningen waren. Interessant is het artikel
van Alfred Schlegel, Sicherungsverfilmung in den Staatsarchiven 1962. In de DDR
wordt het mikrofilmen op grote schaal en systematisch toegepast. Zestien opname
apparaten zijn in vol bedrijf, zodat over 1962 5Yi miljoen gemaakt konden wor-
den- Ten slotte ziJn er nog artikelen van verschillende aard: Christa Cordshagen
vertelt van de Wertermittlung und Kassation in der Ungarischen Volksrepublik.
In Hongarije is sinds 1958 elke overheidsdienst en elk staatsbedrijf verplicht ver
nietiging van te voren aan te vragen bij de staatsarchiefdiensten. Er zijn lijsten van
archieven die bewaard moeten blijven. Opvallend is vaak de lange termijn van be
waring. Hans Herz, Zur Frage der Bestandsanalyse am Beispiel des Bestandes
'Thüringisches Ministerium des Innern' (1920-1945). Onder Bestandsanalyse ver
staat de schr. het nader onderzoeken en bekendmaken van de inhoud van een ar
chief en de mogelijkheden ervan voor wetenschappelijke en actuele (in de DDR dus
propagandistische) doeleinden. Hans-Joachim Schreckenbach, Kreisarchive
und Zentraler Bestandsnachweis en Frido Metsk, Das Sorbische Kulturarchiv in
Bautzen worden volledigheidshalve vermeld. Onder de 'Berichte' kan de aan
dacht worden gevestigd op een mededeling van A. Ostrowski, Auf dem Wege zum
Archivfilm, dat een film gemaakt is 'Alte Akten' voor popularisering, welke een
kwartier duurt.
Evenmin als in vorige jaargangen is er ook nu een bespreking van het Neder
landse Archievenblad.
F.
Wij ontvingen
Hubert Watelet, Inventaire des archives des Charbonnages de Mariemont-Bascoup.
M. R. Thielemans, Inventaire des archives de l'Administration d'arrondissement
du Brabant.
J. Rouhart-Chabot, Inventaire des archives du Chateau de Hollogne-aux-Pierres.
[137]
