Plaatsgebrek belet ons het over te nemen; tot zijn en onze opluchting zij vermeld,
dat het vertrek sindsdien is gemoderniseerd. De toestand van het depot werd vrij
goed bevonden, maar hier en daar ontwikkelt zich enige schimmel op de muren
en de vloeren slijten; het is zeer gewenst dat deze laatste worden vernieuwd en
weer glad gemaakt. De materiële toestand der archieven is behoorlijk en geeft
geen aanleiding tot opmerkingen. 'Verlies' werd geleden door overbrenging van
het archief van de Prov. Waterstaat naar een vrij goede eigen bewaarplaats, waar
door 160 m plankruimte werd gewonnen, die echter over drie jaar geheel zal zijn
ingenomen door hetgeen de registratuur afstoot. De door dr. Avis aangevatte
vernietiging werd voortgezet. Opmerking verdient de mededeling dat van c. 2500
stukken, uitgeleend aan de afdelingen, c. 2000 onvindbaar waren. De mogelijk
heid bestaat dat vele daarvan zich bevinden in de sedert jan. 1949 gevormde
dossiers; vele daarvan dateren nl. uit het jaar 1948. Om te voorkomen dat deze
opeenhoping van vermiste stukken nog vergroot wordt is een begin gemaakt met
een ietwat scherper controle. De belangstelling voor geschiedenis en archieven
bleek in vele plaatsen gering, hetgeen in vele gemeenten onderwaardering voor
het werk der ambtenaren, werkzaam op de afd. registratuur, ten gevolge had. De
bewaring van de laatste bleek veelal onvoldoende; slechts bij 20 van de 53 ge
meenten is aan redelijke eisen voldaan, maar soms bleken de kluizen alweer te
klein te zijn. Van die der waterschapsarchieven zijn slechts vier van de 25 goed
te noemen. De oude archieven vóór 1811, voorzover aanwezig, zijn door de vorige
inspecteurs of ambtenaren van het rijksarchief in Overijsel geïnventariseerd; een
goede oplossing voor de ordening en inventarisering van de 19e-eeuwse archieven
kan naar de mening van de inspecteur alleen maar gevonden worden door het op
richten van zgn. streekarchieven.
Enige bijzonderheden betreffende de voornaamste gemeenten en waterschappen
mogen volgen. Almelo heeft een ruim, goed ingericht archiefdepot; het beheer
van het daar geborgen archief is goed. In Blokzijl is de toestand onhoudbaar:
het archief, waarin enkele 16e- en 17e-eeuwse stukken, staat op drie verschillende
plaatsen, die alle even slecht zijn. -In het mooie nieuwe gemeentehuis van
Dalfsen is een uitstekende archiefkelder, met mogelijkheid tot uitbreiding, waarin
het archief overzichtelijk is opgesteld. In Ambt- zowel als Stad-Delden is het
archief keurig geborgen in goede resp. gelijkvloerse en in kelder gelegen bewaar
plaatsen. Het oud-archief (tot 1811) van Stad-Delden is geïnventariseerd. Wei
nig gunstig is de toestand te Deventer. Voor het archief heerst hier een groot ge
brek aan werk- en sorteerruimte. De werkruimte is zeer onfris door te geringe
mogelijkheid tot ventilatie. Het oud-archief is geborgen in de kelderruimte onder
het stadhuis, welke ruimte alleen van buiten af toegankelijk is. Met de heren bur
gemeester, secretaris en archivaris is de mogelijkheid van uitbreiding en verbete
ring uitvoerig besproken. Diepenheim heeft een goede archiefkluis, die echter
te klein is. Van het oud-archief bestaat een moderne inventaris. -Enschede.
Hoewel het archiefdepot aan alle eisen voldoet en als 'hoofd' van het (nieuw-)
archief fungeert de heer T. J. van Dam (II), kan het rechterlijk archief van Stad-
en Ambt-Enschede niet van het rijksarchief worden overgebracht. De mogelijk-
heid tot verfilming ervan is besproken. Goor. Archiefbeheer en -depot voldoen
aan alle eisen; het depot zal gauw te klein zijn. Van het oud-archief bestaat een
moderne inventaris. Ook Gramsbergen voldoet aan alle eisen. In het depot
bevinden zich twee markeboeken van 1777-1887 en 1835-1944, die feitelijk naar
het rijksarchief behoren te worden overgebracht. 'Voorlopig staan ze hier veilig'.
Hardenberg heeft een zeer beperkte archiefruimte (kluis) in het oude gemeen
tehuis van Ambt-Hardenberg. Een nieuw raadhuis, met grote archiefruimte, is in
aanbouw. Bij de inrichting zal het zgn. compact-systeem worden toegepast. Van
het oud-archief bestaat een moderne inventaris. Het belangrijke oud-archief
van Hasselt, waarvan een inventaris alsvoren, is met de overige archieven gebor
gen in een goede archiefkelder, die vrijwel vol is. In Hellendoorn laat de be
waring te wensen over; er bestaan plannen voor een nieuw gemeentehuis, waarin
een ruime archiefbewaarplaats is ontworpen. Enkele markeboeken bleken in par
ticuliere handen te zijn. - In Hengelo is de archiefruimte veel te klein, maar de
bouw van het nieuwe gemeentehuis, met ruime bewaarplaats, is bijna voltooid. -
Uiig is de toestand in Kampen. Archiefruimte en archiefbeheer zijn uitstekend.
'Helemaal fout is echter dat de kamer, bestemd voor de wetenschappelijk assistent
en het publiek door de gemeente in gebruik is genomen voor een boekhoudma
chine. Gevolg is een zeer hinderlijk geloop van allerlei ambtenaren door het ar
chief en een druk gepraat op de kamer, goed hoor- en zichtbaar voor de archivaris
en de assistent, die de archivariskamer samen delen. De archiefbezoekers moeten
her en der in het archief worden geplaatst'. Naar de inspecteur vernam zal in deze
toestand binnenkort de gewenste verandering worden gebracht. In Kuinre (en
Blankenham) laat de bewaring van het archief vrijwel alles te wensen over. Het
belangrijkste deel van het oud-archief, waarvan een moderne inventaris is ge
maakt, bevindt zich in het rijksarchief te Zwolle. Ook in Losser is de toestand
op archiefgebied zeer slecht. 'De positie van de ambtenaar voor registratuur en
archief is niet zelfstandig genoeg, een toestand, die trouwens op meer gemeente
secretarieën voorkomt'. In Oldemarkt is het archief grotendeels geborgen op
zolder, waar het netjes, maar niet zeer overzichtelijk en zeer brandgevaarlijk staat
opgesteld. De oudste stukken staan in de kluis, waarin ook die van het kerspel
Yselham. Het archiefdepot van Oldenzaal bevindt zich onder het gemeente
huis en is alleen van buiten af te bereiken, wat een ongewenste toestand is. Plan
nen voor een nieuw gemeentehuis met voldoende archiefruimte zijn in een verge
vorderd stadium. Van het oud-archief bestaat een goede moderne inventaris; het
wordt, buiten bezwaar der gemeentekas, beheerd door de oud-secretaris. Het
archief van Ommen, dat goed beheerd wordt, is geborgen in een ruime en goede
archiefkelder. Er is een belangrijk oud-archief, waarvan een moderne inventaris
is opgemaakt. In Ootmarsum is de toestand beslist onhoudbaar; de berging op
zolder tart alle beschrijving. Het gedeelte van vóór 1811, waarvan een moderne
inventaris is opgemaakt, is, veel te dicht opeen, geplaatst in enkele brandvrije
kasten op de gang. Plannen voor een nieuw gemeentehuis, met ruime archief
bewaarplaats, zijn in bewerking. -- Het archief van Kaalte bevindt zich in een
goede, ruime archiefkelder. De heer P. C. Schmidt Crans heeft het geordend en
235
[234
