archiefgedeelte betreft de nieuwere archiefordeningsmethoden dienen te bestude
ren en zich een inzicht hebben te verwerven van de praktische werking ervan.
Deze vorming waarborgt het uitgeven van beredeneerde inventarissen zoals b v
van de hand van rar. S. Muller in 1892 verscheen: 'Het archief der bisschoppen
van Utrecht', in herbewerking gedrukt in het jaar 1906 onder de titel: 'Catalogus
van het archief der bisschoppen van Utrecht'.
Ad 3. De kerkelijke Overheid drage zorg, dat de archieven der onderscheidene
kerkelijke organen en besturen, met inbegrip van het Registratuurarchief (de nog
lopende stukken en registers) niet verwaarloosd worden. De taak van blijvend
toezicht op de handhaving ener juiste archiefverzorging, vooral ten aanzien van
de plaatselijke, parochiële verzamelingen en dagboeken alsmede van de corres
pondentie van de binnen het Diocees functionerende Secretariaten en bisschoppe
lijke adviescolleges, mag niet worden onderschat. Degene, die met zulk een in
spectie wordt belast, zal vooreerst voorlichting geven aan de Dekens, Pastoors en
andere, hiervoor in aanmerking komende functionarissen. Hij zal b.v. om de vijf
of tien jaren zijn bezoek hernieuwen en zijn bevindingen aan de desbetreffende
Bisschoppelijke Adviescommissie of aan het Kathedrale Kapittel rapporteren. Des
gewenst zal vanwege de Bisschop bij niet-naleving der gegeven richtlijnen hierop
gewezen worden. Alleen deze methode zal op de lange duur de veiligstelling en
conservering, vooral der kleinere en in hun soort evenzeer gewichtige archieven
waarborgen.
Ad 4. Een technisch goed ingerichte archiefbewaarplaats of tenminste brand
vrije kluizen en -kasten zijn vereist ter conservering der bescheiden tegen zijn vij
anden: de vocht, het vuur, de muizen en oorlogsprojectielen. Voor hetgeen de
Centrale Bisschoppelijke Archiefbewaarplaats aangaat ware in overweging te ge
ven deze magazijnruimte, die op jarenlange uitbreiding dient berekend te zijn, in
te richten overeenkomstig de door mij voorgestelde 'Aanwijzingen betreffende
bouw, verandering en inrichting van archiefbewaarplaatsen'. In deze provincie
zijn het njksarchiefdépöt te Maastricht en de centrale gemeentelijke archief
bewaarplaats van Heerlen dienovereenkomstig ingericht. De archieven van pa
rochiën, van de dekenale kerken, van het Groot- en Klein-Seminarie, van de bis
schoppelijke collegiën en overigens van alle organen, welke rechtens onder de
Bisschop en het Kathedrale Kapittel ressorteren, kunnen naar beoordeling der
vorenbedoelde Bisschoppelijke inspectie volstaan met brandvrije kluizen en -kas
ten. Na verloop van een bepaald aantal jaren worden deze instantiën aangeschre
ven hun bescheiden, voor zover niet meer van waarde voor het lopende beheer,
over te brengen naar de Centrale Bisschoppelijke Archiefbewaarplaats.
De richtlijnen, waarop een modern diocesaan archiefwezen zou kunnen worden
opgebouwd, zulks naar analogie van de beproefde methode bij Rijk, gemeenten
en andere publiekrechtelijke lichamen, kan in het algemeen als volgt geformuleerd
worden. Ondergetekende heeft iedere détaillering vooralsnog achterwege gelaten.
[190]
Maatregelen t.a.v.h. archiefwezen in het bisdom Roerinond
I. Algemene bepalingen.
II. Van de Centrale Bisschoppelijke Archiefbewaarplaats.
III. Van de dekenale en parochiële archieven.
IV. Van de archieven van instellingen en organen, die tot Onze rechtsmacht
behoren.
V. Van het toezicht op de naleving dezer 'Maatregelen'.
VI. Van de ruimten, bestemd tot het opnemen van archieven.
VII. Van de overgangsperiode.
Titel I
Algemene bepalingen
Praeliminaire nota
Onder 'Archieven' wordt hier verstaan alle geschreven, getypte, gedrukte, gestencilde en
getekende bescheiden, ex officio opgemaakt door of ontvangen bij enig kerkelijk be
stuur of diens functionaris, voor zover die bescheiden bestemd waren of zijn om onder
dat bestuur of die functionaris te blijven berusten.
Art. 1. De archieven en andere bescheiden, die in deze 'Maatregelen' bedoelde ar
chiefbewaarplaatsen berusten, zijn, behoudens de beperkingen, welke met Ons goed
vinden mochten zijn gesteld en sedert niet zijn teruggenomen, openbaar.
Behoudens de beperkingen, met Ons goedvinden gesteld en sedert niet teruggenomen,
is een ieder, die betrouwbaar en voldoende kundig kan worden geacht, bevoegd die
stukken kosteloos te raadplegen en te zijnen koste daaruit afbeeldingen, afschriften of
uittreksels te maken of te doen maken.
Vóór de aanvang zijner nasporingen deelt de bezoeker het doel van zijn onderzoek aan
de archivaris mede, die beoordeelt, of zulk een onderzoek vruchtdragend kan worden
toegestaan.
De archivaris is bevoegd bepaalde stukken uit te lenen naar inrichtingen zoals in de
Nederlandse Archiefwetgeving vermeld.
Art. 2. Met het beheer der in deze 'Maatregelen' bedoelde archieven belasten wij een
functionaris met de titel van 'Archivaris' van het Bisdom Roermond, die rechtstreeks
aan Ons en aan het Kathedrale Kapittel verantwoordelijk is. In zijne 'Instructie' worden
zijn bevoegdheden vastgelegd.
Art. 3. Wij behouden Ons het recht voor over te gaan tot vernietiging van die stukken
en documenten, welke voor de lopende gang van zaken niet meer nodig zijn. Zulks
wordt in overleg met de betreffende instellingen en organen, waarvan de voor vernieti
ging in aanmerking komende bescheiden afkomstig zijn, en na overlegging van het rap
port van de archivaris, door Ons beslist.
Art. 4. Het afgeven van afschriften van bescheiden, welke onder het beheer van de
archivaris staan, geschiedt tegen betaling van leges, door Ons vast te stellen.
Titel II
Van de Centrale Bisschoppelijke Archiefbewaarplaats
Art. 5. Té Roermond is gevestigd de Centrale Bisschoppelijke Archiefbewaarplaats.
Art. 6. De Centrale Bisschoppelijke Archiefbewaarplaats is bestemd tot bewaring van
de archieven der besturen (colleges of personen), wier rechten of functiën zich over het
gehele Bisdom hebben uitgestrekt of uitstrekken, voor zover die archieven in aanmer
king komen om naar deze bewaarplaats te worden overgebracht.
Zij is bestemd tot bewaring van:
1 de archieven van de voormalige diocesane besturen en functionarissen tot het jaar 1854;
Titel
Titel
Titel
Titel
Titel
Titel
Titel
[191
