1907 dezelfde was gebleven, hoewel in de loop der jaren inhoud van het depot en
daarmede gebruik der archieven zeer was toegenomen, deze met een tweede weten
schappelijk ambtenaar II is uitgebreid. In Noord-Brabant werd deze versterkt
met een administratief ambtenaar. Vermeld worde verder dat door de nieuwe
werkclassificatie verscheidene binders in de provincie de rang verkregen van rijks
ambtenaar D.
T.a.v. de gebouwen kan in aansluiting aan het boven gemelde nog worden me
degedeeld dat over de plannen inzake een nieuwe algemene rijksarchiefbewaar
plaats helaas nog niets nieuws kan worden vermeld; evenzo over een nieuw rijks
archiefgebouw in Gelderland1. Voor het nieuw te bouwen archiefgebouw in Den
Bosch werd een programma van eisen opgesteld en goedgekeurd; daarna zouden
onderhandelingen over grondaankoop beginnen, waarvan de rijksarchivaris het
resultaat nog niet had vernomen. Voor het rijksarchiefgebouw in Noord-Hol
land werd in overleg met het departement en de rijksgebouwendienst een program
van eisen t.a.v. uitbreiding der depotruimte opgesteld2. Iets gunstiger leek de
situatie in Zeeland. De rijksarchivaris kon melden, dat op de buitengewone dienst
der rijksbegroting voor 1961 een bedrag was uitgetrokken voor de bouw van een
nieuw rijksarchiefgebouw. Ook voor het rijksarchief in Utrecht werd een pro
gram van eisen voor een nieuw te stichten gebouw opgesteld, waarmede de mi
nister van Financiën zich akkoord heeft verklaard en toegezegd 'dat te zijner tijd
de nodige kredieten zullen worden verleend'. Dit gebouw zal 16 strekkende km
omvatten, tegen het bestaande ongeveer 2Yi- De keuze van een geschikt terrein,
waar ook het gemeentearchief een plaats zal kunnen vinden, is nog niet definitief
bepaald2. Ofschoon de Prov. Bibliotheek van Friesland eerlang de Kanselarij
gaat verlaten, kan dit gebouw als archiefbewaarplaats niet gehandhaafd blijven;
plannen voor een nieuw gebouw, met opname-capaciteit van bijna 15 km, zijn
vastgesteld. 'Met dit vooruitzicht voor ogen wekt het zekere voldoening, dat des
ondanks toch de aanleg van een oliestookinstallatie ter vervanging van de over
jarige ketels heeft plaats gevonden'. Ook het gebouw te Groningen kreeg olie-
stook; een begin werd gemaakt met de bouw van een leeszaal en twee kamers in
het depot. Hoewel de Sassenpoort te Zwolle wel de minst aanvaardbare van
alle rijksarchiefgebouwen is, zwijgt de rijksarchivaris hierover bescheidenlijk, be
houdens vermelding van het aanbrengen van T.L.-buizen in het depot, welke mo
dernisering ook in Drente plaats vond. Bij het rijksarchief in Limburg werd
door het in eigen beheer brengen van de verwarming 10000 bezuinigd.
Wat de materiële verzorging der archieven betreft worde, naast de invoering van
1 De meer optimistische verwachting van 1958 (zie N.A.B. 1959 p. 78) is niet in
vervulling gegaan, daar aan het beoogde terrein een andere bestemming is gegeven (ref.).
2 Opmerking verdient in dit verband de mededeling van de rijksarchivaris dat i.v.m.
de plannen tot uitbreiding van dit depot onder alle in deze provincie gevestigde rijks
diensten een enquête werd gehouden met betrekking tot jaar van oprichting, hoeveel
heid aanwezige archieven, jaarlijkse aanwas en wijze van bewaring. De resultaten zijn
verwerkt in een kaartsysteem, dat t.z.t. belangrijke diensten kan bewijzen.
3 Zie echter hierna p. 163 sub Utrecht.
[132]
de bovengenoemde cacheermachine op het A.R.A., vermeld dat op het rijksarchief
in Noord-Holland de nieuwe binder proeven nam met het opbrengen van stijfsel
op zwaar beschadigde archivalia door middel van een verstuivingsapparaat. De
proeven hadden een gunstig verloop, doch bleken nogal kostbaar.
Inzake de inventarisatie-werkzaamheden brengt het verslag over het A.R.A. be
richt van verblijdende voortgang. Het typen van de inventaris van de archieven
der Staten-Generaal kwam voor driekwart gereed. De inventarisatie der Fagel-
archieven werd voltooid. Vervaardigd werd een gedetailleerde beschrijving van
de zeer omvangrijke diplomatieke correspondentie van de raadspensionaris Johan
de Witt, wiens archief een onderdeel vormt van het archief der Staten van Hol
land. Voorzover de beantwoording van de talrijke en vaak omvangrijke vragen
om inlichtingen uit de Compagnie's archieven zulks toeliet werd voortgewerkt
aan de beschrijving van de financiële stukken der V.O.C.; een groot deel daarvan,
m.n. de losse stukken, is nu geinventariseerd. De uit de 19e eeuw daterende be
schrijving van de serie overgekomen brieven uit Indië aan Heeren XVII en de Ka
mer Amsterdam, die zeer onvoldoende bleek, werd herzien; de verbeterde be
schrijving van deze enige duizenden delen omvattende serie is bijna voltooid.
De nagekomen archivalia van de Algemene Rekenkamer werden op fiches ge
bracht, zodat nu het gehele archief is beschreven; met het samenstellen van de
inventaris werd een begin gemaakt. Geïnventariseerd werden het archief der
heren van Hoogeveen in Rijnland en het archief der heren van Putten en Strijen,
dat reeds in 1459 aan de grafelijkheid van Holland verviel. De herordening
van het familiearchief Thorbecke en de bewerking van het archief Van Bijlandt
werd voltooid; met die van het familiearchief Mackay werd een begin gemaakt;
de beschrijving van het archief Du Bus de Gisignies werd voortgezet, de inventaris
van het archief van jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman werd bijgewerkt. Op de
inventaris der collectie Pauw van Wieldrecht, die slechts weinig archivalia in
engere zin bevat, maar des te rijker is aan door de familie verzamelde stukken,
werd een index gemaakt. Een begin werd gemaakt met de ordening van de
door de N.V. Nederlandsche Spoorwegen overgedragen archieven. Goede
vorderingen werden gemaakt met de indicering van de doopboeken van het Zuid
hollandse platteland 1695-1795. Het klapperen en indiceren van de journalen van
de gouverneur ter kuste van Guinee werd voortgezet.
Van groot belang, archivistisch zowel als historisch, is het bericht van de ont
dekking in één der collecties van het Kon. Huisarchief van het zgn. registrum
ducis Wilhelmi (1354-1357), dat door jhr. Van Riemsdijk in zijn bekend werk
als verloren werd beschouwd. Het heeft stellig deel uitgemaakt van het archief
der graven van Holland, al is het waarschijnlijk niet te 's-Gravenhage doch in
Henegouwen bewaard. Derhalve is het aangetekend in de voorlopige inventaris
van het archief van de grafelijke leen- en registerkamer.
In de provincie werd de inventarisatiewerkzaamheid door onvoldoende personeel
en door de steeds drukker wordende inlichtingendienst gehandicapt. Niettemin
kon in Noord-Brabant de distributie van de mss.-verzameling van het Provinciaal
Genootschap haar beslag krijgen en werden de beschrijving van het archief van
[133]
