stelling van lijm en andere kleefstoffen na en behandelt de methoden te onder
zoeken of ze voor archieven schadelijke bestanddelen bevatten.
Afl. 5. Na de overzichten over staats en andere archieven in de vorige afleve
ringen handelt Schetelich nu Ueber die Arbeit in den Archiven der sozialistischen
Wirtschaft. In deze archieven zijn op het ogenblik 5 wetenschappelijke en 30
'staatlich geprüfte' archivarissen werkzaam. De overeenkomst met de overheids
archieven is uiteraard groter dan bij ons. Aan de bedrijfsarchieven die wat om
vang betreft het grootste deel uitmaken van de staatsarchiefdienst wordt derhalve
van staatswege bijzondere aandacht besteed. Hans Radandt, Das Betriebsarchiv
als Quelle für die historische Forschung. Schr. wijst op het historisch belang van
deze bronnen. Ze zijn in de DDR tot recente datum toegankelijk. Maar, lezen we
'der Werkleiter des volkseigenen Betriebes erteilt die Genehmigung zur Benut-
zung.... nach dem Gesichtspunkt, ob aus der beabsichtigten Arbeit ein Nutzen für
unseren Arbeiter-und-Bauern-Staat, für die werktatigen Menschen unserer Republik
entspringt'. Alfred Neumann und Willi Zimmerman, Aus der Arbeit des Be-
triebsarchivs VEB Filmfabriek Agfa Wolfen. Hilde Herricht, Materialen zur
Geschichte Kubas im Deutschen Zentralarchiv, Abteilung Merseburg. Wolf
gang Klaue, Das Staatliche Filmarchiv der Deutschen Demokratischen Republik.
Het Reichsfilmarchiv, in 1935 gesticht, is een van de grootste filmverzamelingen
van de wereld. Het interessante artikel behandelt de technische problemen van de
bewaring, die in verband met de vergankelijkheid van het materiaal bijzonder
moeilijk zijn, de wijze van verwerving, de principes van ordening en ook de wijze
van gebruik van de films. Gerhard Karsch bespreekt in Das Filmarchiv des
Deutschen Fernsehfunks soortgelijke problemen, hier en daar nog meer in details.
Karlheinz Blaschke, Verwendungsmöglichkeiten von Lochkarten im Archiv-
wesen. Schr. gaat na voor welke archiefbestanddelen systemen als het hollerith-
systeem het bruikbaarst zijn. Hij komt tot de conclusie, dat dit het geval is voor
die bescheiden waarbij een groot, maar toch beperkt aantal zaken herhaaldelijk te
rugkomt. Het is een theoretische beschouwing, want bij het Duitse archiefwezen
is het systeem nog nauwelijks toegepast. Als bijlage vinden we in deze afleve
ring: Richtlinien zur Vereinfachung des Verfahrens bei der Kassation einiger
Schriftgutkategorien.
Afl. 6. De artikelen van Josef Polisensky, Quellen zur deutschen Geschichte in
tschechischen Archiven und Bibliotheken en van Jaroslaw Jurkiewicz, Polnische
Archivalien zur Geschichte der deutsch-polnischen Beziehungen in den Jahren
1914-1945 behoeven hier geen commentaar. De bijdrage van Erwin Widenka,
Archivarbeit im Kreis Meiningen, kan voor onze streekarchivarissen interessant
zijn. Christa Kirsten, Die Gründung des Archivs der Deutschen Akademie der
Wissenschaften zu Berlin. Deze akademie is in 1700 gesticht. In 1765 werd een
reglement voor het archief opgesteld en het jaar daarna een archivaris benoemd,
zij het dan ook, dat hij tevens registrator, bibliothecaris en 'Kassenbeamte' was.
Kurt Harland, Schweriner Test in der Sicherungsverfilmung. Voor hen die zich
bezig houden met de vorming van schaduwarchieven is dit een interessant artikel,
aangezien het handelt over de methoden van en de ervaringen opgedaan bij de
[142]
verfilming van archivalia. Kleine bijdragen zijn van de hand van A. Metzner
en E. Schetelich, resp. over Leistungsvergleich auf dem Gebiet des Archivwesens
im Bezirk Erfurt en 8. Tagung der Historikerkommission der DDR und der Volks-
republik Polen. Als losse bijlage ligt in dit nummer Richtlinien für die Ord-
nung und Verzeichnung neuesten Schriftgutes in den staatlichen Archiven. Onder
'neueste Schriftgut' worden verstaan de archiefbescheiden na 1945. Het 'Prove-
nienzprinzip' is het hoofdmotief; elk archieffonds blijft dus afzonderlijk. Ordening
geschiedt naar het 'registraturprinzip', d.w.z. de in de registratuur gevolgde me
thode wordt gehandhaafd eventueel hersteld, zo nodig met 'Korrekturen'. De
'Aktenplane' verdienen dus bijzondere aandacht. Zijn er verschillende kort na el
kaar gebruikt, dan moet men de beste kiezen, waarschijnlijk de meest gedetailleer
de of die het langst gebruikt is. Zijn er geen 'Aktenplane' toegepast en is ook geen
'vorarchivistische' orde te herkennen, dan wordt een ordening toegepast overeen
komstig de 'Verwaltungsstruktur'. Daarbij zullen grote groepen stukken ontstaan,
waarin men rubrieksgewijze van het algemene naar het bijzondere moet gaan, met
behoud van zaaksgewijze samenhang. Bij series, zoals bij elkaar gehouden corres
pondentie met bepaalde instanties, moeten de voornaamste onderwerpen worden
aangeduid waarnaar elders verwezen kan worden. Het is verheugend, dat in de
DDR ondanks allerlei omwentelingen op maatschappelijk gebied dezelfde archi-
vistische principes gelden als bij ons. Rest nog op te merken, dat elke aflevering
een literatuuroverzicht bevat, dat ons de weg kan wijzen in de Oosteuropese ar
chiefwerkzaamheden.
Dl. XXXIV (1961) van het Poolse Archeion bevat blijkens het Engelse resumé:
M. Gdynia and St. Poprawska, A list of records of the steel and iron industry
department. De lezer zal hierin een analyse vinden van de principes die met be
trekking tot deze lijsten moeten worden in acht genomen. Fr. Sobalski, Ten
jears of the archive of Czestochowa. Betreft een regionaal archief, nog hoger
dan een districtsarchief, dat archivalia bevat uit de tweede helft der 19e en de 20e
eeuw. K. Arlamowski, 'Acta hospitum' civitatis Praemisliensis. Handelt over
16e eeuwse rechterlijke protocollen betreffende vreemdelingen. Cz. Biernat,
The records of the 'Gdynia-America Shipping Lines' (1930-1945). K. Woje-
woda, The fond of acts of Polish Ministry of Foreign Affairs from the year 1918
till 1939. J. Jurkiewicz, Polish archival sources to the history of Polish-German
relations of the years 1914-1945. R. Kolodziejczyk, The archives of the prince
J. Paskiewicz, governor of the Kingdom of Poland in the years 1831-1856. Deze
archieven bevinden zich in Leningrad en zijn nog zelden gebruikt. T. Wesiers-
ka-Biernatowa, 'Wettgericht' of Gdansk. Betreft een instantie die eeuwenlang in
Danzig zaken van politie, administratie en rechtspraak behartigde. J. Reych-
man, Turkish archives and their significance to European science. W. Sucho-
dolski, To the problem of the fate of the Polish archives under the Hitler-
occupation during World War II. Tenslotte kroniek, verslagen enz.
Dl. XXV (1961): K. Konarski en Fr. Ramatowska, The Application of Summary
Inventory to the Manuscripts in Polish Archives. Betreft hun ervaring met de
[143]
