HET „SONDERKOMMANDO VON KÜNSBERG" EN DE LOTGEVALLEN VAN HET ARCHIEF VAN HET MINISTERIE VAN BUITENLANDSE ZAKEN IN NEDERLAND VAN 1940-1945 134 Formsma, dr. W. J. (I), Nassaulaan 4bis te Groningen. Hoekstra, H. (I), Pieter Woutersestraat 38 te Rotterdam. Keikes, W. H. (II), archivaris van het streekarchivariaat Noord-Oost-Friesland. Leverland, B. N. (II), Diemeistraat 7 te Leiden. Masselink, J. A. (II), plv. Hoofd van het Centraal archieven depót van het Departement van Defensie, Rembrandtkade 282 te Rijswijk (Z.H.). Mosselveld, J. H. van (II), archivaris van het streekarchivariaat in de kring Oosterhout. Nienes, A. P. van (II), Amerongenstraat 94 te 's-Gravenhage. Rogier, J. P. (II), Kromhoutstraat 59 te Eindhoven. Schepman, B. (II), hoofd van het centraal archievendepot van het Departement van Defensie, en hoofd van het archief der Koninklijke Landmacht. Son, mej. M. A. F. Th. van (II), St. Bernaertsstraat 10 te Oudenbosch. Stadermann, G. (II), hoofdcommies bij de inspectie der gemeente- en water schapsarchieven in Zeeland. Telders, mr. A. (II), archivaris der gemeente Gorinchem, Koningin Emmastraat 6 te Gorinchem. Veldhuizen, H. W. van (II), ambtenaar ter secretarie van de gemeente Haarlem, Mr. Jan Gerritszlaan 213 te Haarlem. Ven, dr. A. J. van de (I), rijksarchivaris in Utrecht en inspecteur der gemeente en waterschapsarchieven, Van Lidth de Jeudestraat 6 te Utrecht. Zandbergen, H. C. J. (II), Dorpstraat 30 te Oud-Gastel. N.B. Overdrukken van de naamlijst der leden zijn te verkrijgen bij de secretaris F. H. C. Weytens, Utrechtseweg 320 te De Bilt, zolang de voorraad strekt a f 0.50 per stuk. 135 De ambtenaren van het Ministerie van Buitenlandse Zaken te Den Haag die woensdagochtend 15 mei 1940 na de bewogen oorlogsdagen weer naar hun werk wilden gaan, werden tegengehouden bij de stoep van Plein 23 door enige Duitse militairen, die hen verboden het Ministerie te betreden. Wie waren deze Duitsers en wat speelde zich af achter de gesloten deuren van het Ministerie? Een antwoord hierop geven archiefstukken uit het archief van het Auswartige Amt en andere Duitse archieven, in fotocopie aanwezig in het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie te Amsterdam en in de bibliotheek van het Foreign Office te Londen. Uit deze documenten blijkt welk een groot belang de Duitsers hechtten aan het bemachtigen der diplomatieke archieven van de door hen te bezetten landen en welk een rol deze speelden in hun politieke oorlogvoering. Het leek mij daarom interessant voor het Ministerie van Buitenlandse Zaken en voor hen die in het archiefwezen in Nederland belangstellen een en ander op te tekenen. De Duitsers die zo snel, zelfs de troepen vooruit, het Ministerie binnendron gen, behoorden tot een „Sonderkommando" onder leiding van Eberhard Freiherr von Künsberg. Geboren 2 september 1909 te Speyer am Rhein, was hij 15 maart 1939 in dienst getreden van de afdeling Protokoll van het Auswartige Amt te Berlijn en op 1 mei 1939 tot „Legations-sekretar" benoemd.1) Hij werd aan het hoofd van een groep gesteld die tot opdracht had bij het binnendringen der Duitse troepen direct beslag te leggen op de archieven van de ministeries van Buitenlandse Zaken der bezette landen en deze voor zover wenselijk op te zenden naar Berlijn, waar een Archiefcommissie voor verder onderzoek zou zorg dragen. De eerste eis was dus veilig stellen der archieven van de ministeries van Buitenlandse Zaken der overrompelde landen. Bij de inval der Duitse troepen in Noorwegen had von Künsberg zich zo onderscheiden dat hij van de opperbevelhebber aldaar met toestemming van de minister van Buitenlandse Zaken te Berlijn het IJzeren Kruis kreeg. De 10de mei 1940 werd hij uit Noorwegen teruggeroepen en werd hij inge deeld bij de AOK2) 18 met de secretarissen Wolf, Patzak en Jung en 10 vracht auto's. Hij zou zich moeten melden bij legergroep B. Geheim! Heeresgruppe B H. Qu. den 14. Mai 1940. Ic/A O nr. 1592/40 geh. an: A.O.K. 18, Ic/A. O. -1) Over de loopbaan van v.K. zie doss. Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie (R.v.O.) P 43 blz. 9839-49. 2) Armeeoberkommando.

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Nederlandsch Archievenblad | 1962 | | pagina 2