122
Loketkas Dossiers
„Concoyen ende Licenten" 1690
„Oostindische Compe" 1676-1704
„Westindische Compc" 1688-1713
„Ommelopers van Vlaenderen" geen
,,Reeckeningen van
Vlaenderen" 1676-1706
„Caerten" geen
„Oostvrieslant" 1681
„Hoogduijtslant,
Poolen ende 1677-1724
Moscovien"
„Sweeden" 1694-1719
„Denemarcken" 1690-1719
„Brandenburch" geen
„Vranckrijck" 1680-1714
„Spaigne" 1677-1719
„Engelant" 1689
„Portugael" geen
„Italien,
Savoyen,
Constantinopelen,
Maroccos, 1689-1730
Venetien,
Zalée,
Barbarien"
„Griffiersarchief"
respect komt niet voor
„Oost-Indische Compagnie"
„West-Indische Compagnie"
„Vlaenderen"
respect komt niet voor
„Oostfriesland"
„Duitschland"
„Polen"
„Muscovien"
„Sweeden"
„Denemarcken"
„Pruissen"
„Vranckrijck"
„Spaigne"
„Engelant"
„Portugael"
„Italien"
„Savoyen"
„Turkijen"
respect naar „Barbarijen"
„Venetien"
respect naar „Barbarijen"
„Barbarijen"
Dossiers
(nr. 760)
geen
geen
1694
(nr. 1707)
geen
geen
geen
geen
geen
geen
geen
geen
geen
1691-1700
(nr. 1523)
geen
geen
geen
geen
geen
geen
760.
1707.
Uit deze lijst valt af te leiden, dat de oogst aan dossiers met originele stukken
uit het „griffiersarchief" niet bijster groot is. Zij zijn van het familie-archief
Fagel:
nr. 1732. „Luyxe jurisdictie binnen Maestricht over de Capittels", 1713. Dit
dossier werd oorspronkelijk samengesteld door griffier Frangois
Fagel de Oude, maar voortgezet door zijn opvolgers Hendrik Fagel
de Oude en Hendrik Fagel de Jonge tot 1791.
„Raeckende het in staat stellen van 't Collegie ter Admt in Vrieslant",
1682-1694. Dit dossier werd samengesteld door Francois Fagel de
Oude.
„Claghten van den Raedt van Vlaenderen over het amptgelt in Zee-
landt opgesteld", 1694. Dit dossier werd samengesteld door Frangois
Fagel de Oude.
nr. 1523. „Consideratien om de Visscherije in Engeland te doen herleven",
1691-1700. Dit dossier werd eveneens door Frangois Fagel de Oude
samengesteld.
Behalve deze vier dossiers bevat het „griffiersarchief" nog vele andere uit
de jaren van 1677-1730, die door Francois Fagel de Oude werden gevormd.
Zij bevatten meestal de aantekeningen, de lijsten van retroacta en de retroacta
zelve, die als studiemateriaal bij de voorbereiding van allerlei zaken dienden,
zodat de griffier volkomen geprepareerd in de vergaderingen der Staten-Gene-
raal kon verschijnen. Ook Henrik Fagel de Oude volgde deze weg bij de
samenstelling van zijn dossiers, eerst tijdens zijn leertijd als commies, daarna
als griffier.
De reden waarom de vier genoemde dossiers niet in de inventaris van de
loketkas werden geboekt zal wel nooit opgehelderd kunnen worden. In elk
123
geval weet men thans waar zij te vinden zijn en is min of meer ook voldaan
aan het verzuim, waarop Jhr. van Riemsdijk wees. Aan deze wens kon welis
waar niet geheel voldaan worden, omdat een aantal respecten van de inventaris
van de loketkas niet voorkomt in het „griffiersarchief". Zij werden opgeheven
of ondergebracht bij belangrijker respecten of verzamelnamen. Hun waaidigheid
als respect kan men zeggen devalueerde tot de waardigheid als dossier.
Dergelijke afwijkingen als met de gesignaleerde dossiers doen zich ten aan
zien van de secrete kas en de verzamelingen van na 1700, die eruit zijn ontstaan,
niet voor. De traktaten, die veelvuldig in het „griffiersarchief" opgenomen zijn,
zijn afschriften van de originele documenten, hetgeen eveneens geldt voor de
secrete brieven. Met deze kas zijn we dus vlugger klaar dan met de loketkas,
zodat nu kan worden overgegaan tot de beantwoording van de vraag waarom
Hendrik Fagel de Oude er kort na zijn optreden als commies toe overging zijn
„griffiersarchief" samen te stellen om dit werk als griffier voort te zetten.
Aan de hand van de inventaris van de secrete kas kan worden geconstateerd
dat deze in 1700 nagenoeg geheel was vol geschreven. Een oplossing uit deze
impasse werd gevonden in de vorming van drie verzamelingen, n.l. van de
traktaten, van de ratificatiën en van de geheime brieven. Hieruit vloeit tevens
voort dat de opzet van de secrete kas te eng bevonden werd. Immers was het
aantal zaken, dat tijdens de vergaderingen der Staten-Generaal ter sprake
kwam in de loop van de 17e eeuw uitgebreider dan vroeger, hetgeen niet
alleen om meer papier vroeg, maar ook om meer specialisatie binnen het kader
van het archief der Staten-Generaal. Deze specialisatie werd gevonden in de
verdeling van de secrete kas in drie verzamelingen. Ook aan de samenstelling
hiervan heeft griffier Frangois Fagel de Oude een actief aandeel genomen,
hetgeen o.m blijkt uit zijn handschrift, dat op de omslagen van de documenten
in deze drie collecties is gesteld.
Eenzelfde bezwaar deed zich voor ten aanzien van de loketkas. Ook in dit
geval raakte de inventaris nagenoeg vol geschreven, maar verder gaande spe
cialisatie in een nieuwe verzameling werd niet toegepast. Zelfs is de vorming
van dossiers, bestemd voor zulk een verzamelng, na 1730 achterwege gebleven
Duidelijk wordt het nu, dat het „griffiersarchief" van Hendrik Fagel de Oude,
waarbij hij ook de dossiers van zijn oom Fran?ois Fagel met diens persoonlijke
aantekeningen e.d. inlijfde, de voortzetting betekent van de oude loketkas der
Staten-Generaal. In dit archief treft men een verregaande specialisatie van het
aantal zaken aan, die bij de Staten-Generaal ter tafel kwamen. Het karakter is
echter gewijzigd, omdat niet het originele stuk, maar het afschrift de hoofdrol
speeltafschriften echter, die bij de griffie der Staten-Generaal werden
vervaardigd. Hierin ligt tevens een persoonlijk element verborgen, dat de griffier
Hendrik Fagel ertoe bracht zijn stukken te ordenen en zodoende als initiatief
nemer het „griffiersarchief" zijn definitieve vorm te geven.
Is hiermede nu ook verklaard, dat de nieuwe registratuur der ingekomen
brieven de oorzaak is geweest van de opheffing van de loketkas der Staten-
Generaal, zoals Jhr. van Riemsdijk veronderstelde? Deze nieuwe registratuur
der ingekomen brieven werd ingevoerd in het jaar 1680°). In hetzelfde jaar werd
Frangois Fagel de Oude tot commies der Staten-Generaal aangesteld. Hij kon
dus nauwkeurig nagaan hoe het nieuwe systeem werkte en hoe de ingekomen
5) De Griffie van Hare Hoog Mogenden, 118.
