140
borgen. Rest nog een zeer belangrijk punt: de aanstelling van een weten
schappelijk archiefambtenaar. De berging van het archief te Elbuvg is nog
zorgelijk. Wel is de onder het stadhuis gelegen kelder tot archiefbewaarplaats
ingericht, maar als definitieve oplossing staat de inspecteur de inrichtng tot
archiefruimte voor van de kelders van het v.m. gemeentehuis. Dan zou er
tevens plaats zijn voor de bewarng ter plaatse van het belangrijke oud-archief
van dit stadje, dat nu tijdelijk reeds sedert 1885! in het rijksarchief in
Gelderland berust. Het gemeentebestuur zou gaarne een persoon aantrekken,
bereid en in staat het archief te ordenen en te inventarisseren, maar een zo
danige is nog niet gevonden. De oplossing zal gezocht moeten worden in de
vorming van een streekarchivariaat voor de Zuiderzeesteden. Ook van
Groenlo berust het belangrijke middeleeuwse archief resp. sedert 1830 en
1886! te Arnhem. Wanneer in 1960 de in gang zijnde verbouwing der archief
ruimte ter plaatse zal zijn voltooid, kan dit archief naar Groenlo terugkeren.
De toestand van het archief van Hattem van na 1813, dat op de Dijkpoort
berust, volkomen onhoudbaar, noopte, toen ter plaatse een oplossing onmogelijk
bleek, dit over te brengen naar het rijksarchief, waar het door een volontair
wordt geïnventariseerd. In Hedel kwam (1957) een betere opstelling en
verzorging van het archief tot stand; bij het ordenen werd een verzameling
17e- en 18e-eeuwse stukken aangetroffen, waarvan een aantal tot het archief
van de baronie bleek te behoren, andere tot het rechterlijk archief van Hedel;
zij werden overgedragen aan het rijksarchief in Gelderland. Stukken, afkomstig
van het 18-eeuwse dorpsbestuur, dus oud-archief van de v.m. dorpspolder,
werden voor het archief van het polderdistrict Bommelerwaard boven de
Meidijk bestemd. De inventarisatie van het oud-archief van Nijmegen
nadert haar voltooiing; als eindjaar voor de regestenlijsten koos de archivaris
niet het voor Gelre veelal gebruikelijke jaar 1543, doch 1591 waarin de stad
Staats werd en het tot dan op middeleeuwse voet geschoeide stadsbestuur
ingrijpend werd gewijzigd. De inspecteur prijst de zorg, besteed aan de op
berging der charters, die wij hier reeds eerder aan anderen ten voorbeeld hebben
gesteld. Van alle charters zijn fotografieën gemaakt, zodat het bij een onder
zoek niet altijd noodzakelijk is de stukken zelf in handen te geven. Het
archief over de jaren 1850-1900 werd cf. het advies van de inspecteur naar
de bewaarplaats van het oud-archief overgebracht.
Opmerkelijk is het grote aantal bemoeiingen met de archiefbewaarplaatsen.
Melding wordt gemaakt van nieuwe of van, grote of kleine, verbetering van
bestaande, in vele gevallen met succes, in enkele (voorlopig) zonder. Over
dracht van archivalia, in rechterlijke archieven ten onrechte aangetroffen,
wordt vermeld t.a.v. Aalten (stukken van het begin der 17e eeuw tot de Franse
tijd, afkomstig van het bestuur van Bredevoort), Didam, Groenlo (vrnl. brieven
1430-1804), Hengelo, Lichtenvoorde, Ruurlo en Wisch; aan de gemeente
Elburg werden belangrijke fragmenten van financiële registers 1569-1576 over
gedragen, aangetroffen in het archief van de zeepolder Oosterwolde. Inven-
tarisatiewerkzaamhdeen, hetzij geheel hetzij ten dele, vonden plaats t.a.v.
Aalten, Beusichem. Didam, Lichtenvoorde, Lochem, Varik (door een volontair
op gemeentearchief te Zutfen; het registratuurarchief zal in orde worden
gebracht door de zorg van -het registratuurbureau der V.N.G.) en Wisch
(door volontair alsv.; ,,het archief geniet veel plaatselijke belangstellingIn
Kuilenburg verrichtte een secretarie-ambtenaar, belast met de zorg voor het
141
archief, een grootscheepse ordening van het 19e-eeuwse archief, daarmee de
grondslag leggend voor de samenstelling van een voorlopige inventaris. Ook aan
revisie van het registratuurarchief werd aandacht gewijd. N.a.v. de voorgenomen
ordening van het nieuw-archief van vóór de invoering van het registratuurstelsel
in 1947 in Tiel werd een bespreking gehouden met de besturen dezer gemeente
en van Kuilenburg en Buren over de oprichting van een streekarchivariaat, dat
naar de mening van de inspecteur hier wel de enig mogelijke oplossing is.
Voor de inventarisatie van de archieven der gemeente Borkulo zijn gelden op
de begroting gebracht; het omvangrijke archief van Rheden van 1813 tot de
invoering der registratuur komt voor inventarisatie ten zeerste in aanmerking.
T.a.v. de archieven der waterschappen het volgende. Het districtshuis van
het polderdistrict Bommelerwaard boven den Meidijk werd verbouwd; door
de plaatsing van zgn. mobielrekken werd in de kluizen veel plaatsruimte ge
wonnen. De inventarisatie aan de archiefjes der opgeheven dorps- en buiten
polders van het polderdistrict Lek en Linge werd opgedragen aan de heer
G. M. Boon, adjunct-archivist aan het rijksarchief in Utrecht. Stukken van
de v.m. buitenpolder Acguoy, die op het rijksarchief in bewaring waren, zijn
geordend door de heer "W. Zondervan; zij worden verenigd met het te Kuilen
burg aanwezige, zodat dan alle archieven van de opgeheven polderdistricten
Culemborg en Buren en de daaronder ressorterende dorpspolders thans aldaar
zijn verzameld. De inventarisatie van het archief van het polderdistrict
Overbetuwe werd voortgezet; daarbij kwamen o.m. de oude dorpsboeken van
Heteren 1767-1837 terecht. De inventarisatie van het archief van de Boven
ste polder onder Wageningen. dat tot in de 18e eeuw teruggaat, werd ter hand
genomen door de heer H. L. Driessen; die van het district Wageningen en Ede
nadert haar voltooiing, waarbij een merkwaardige ontdekking werd gedaan
over het bestaan of juister niet-bestaan van een archief der Collegiën
der exonererende landen, een overkoepelend orgaan. De bewerking der oude
archieven van het Dijkschap Grebbedijk door dezelfde had voortgang. Van
het archief van de zeepolder Arkemheen 1611-1947 vervaardigde de heer W.
Zondervan een inventaris.
Haarlem. Tot adjunct-archivist is benoemd de heer W. B. Heins (II) te
Amsterdam.
De Markkant (Streekarchivariaat). De archivaris doet in zijn verslag over
1958 mededeling van de verdeling van de werktijd over de vijf samenwerkende
gemeenten en herhaalt zijn opmerking dat één dag per week voor de ge
meente Etten en Leur beslist onvoldoende is. In de opstelling der archivalia
vond enige verschuiving plaats; een definitieve regeling wacht op de verbouwing
van het gemeentehuis, waarbij een grotere archiefbewaarplaats is geprojecteerd.
Het archief mocht zich verheugen in redelijke belangstelling t.a.v. belangrijke
onderwerpen. De werktijd van de archivaris werd door hulp aan bezoekers en
het verrichten van onderzoekingen t.b.v. gemeentebesturen en derden bijna
geheel verbruikt. Een belangrijke aanwinst (bruikleen) was die van de col
lectie Heerma van Voss, archivalia en foto's van de Leurse industrieel S. C. J.
Heerma van Voss; bruikleen van het archief der Leurse suikerfabriek is toe
gezegd. -Het verzoek van de archivaris om aanschaffing van een voor het
archief van Hoeven geschikt brandblusapparaat werd niet ingewilligd. Bewerkt
werd de reeks der ingekomen plakkaten enz. en begonnen met de bewerking
