192
men, houden zich echter met alle archiefvraagstukken bezig. Aan deze laatste
is uitsluitend het mededelingenblad van het Italiaanse archiefwezen gewijd,
eerst (1941) als „Notizie degli archivi di Stato", sinds 1955 onder de titel
„Rassegna revue) degli Archivi di Stato", waarmede wij ruilverkeer heb
ben aangeknoopt en van welks inhoud hier reeds verslag is gedaan1).
Het bovenstaande moge volstaan om de fabelachtige ontwikkeling van Italië's
archiefwezen na 's lands donkerste jaren te doen kennen. Wel mocht dr. Pa-
pritz zijn artikel openen met deze woorden: „Italien schickt sich an, Frankreich
den Rang der grossten Archivverwaltung der Welt streitig zu machen".
BUITENLANDSE ARCHIVISTISCHE LITERATUUR
Der Archivav 1957 afl. 1 opent met een artikel: Archivberuf und historische
Forschung door F. Meinecke, die in zijn jeugd archiefman is geweest en later
een bekend en verdienstelijk historicus, met deze quintessens: lebendige Wech-
selwirkung zwischen Archifberuf und historischer Forschung ist ein unum-
gangliches Postulat der modernen Geschichtswissenschaft. M. bepleit, daar de
dienst als zodanig de archivaris in toenemende mate absorbeert, schepping
van nieuwe vormen van het archivalische beroep: ,,einen Generalstab neben
der Truppe, wissenschaftliche Beamtenstellen neben den Berufsstellen im
Rahmen des Archivetats zu schaffen". Gedachten dus, die collega Van der
Poest Clement voor den geest stonden bij zijn voordracht op onze voorjaars
bijeenkomst van 1957 (zie Ned. Archievenblad 1956/57, p. 125 vlg.). Staats-
archivdirektor prof. dr. G. W. Santé (Wiesbaden) geeft interessante be
schouwingen over „Archive und Verwaltung -historische Provenienz und
Probleme der Gegenwart", die merkwaardigerwijze aan het vorige artikel won
derwel aansluiten. Dr. Herta von Ramm-Helmsing behandelt „Die Anwen-
dung der sowietischen Archivgesetzgebung in Polen und in der Tschecho-
slowakei und die tschechische Archivreorganisation des Jahres 1954 (waarin
opgenomen de Tsjechische archiefwet-1953, waarvoor wij belangstellenden
naar het tijdschrift zelf mogen verwijzen). Beschouwingen over „Moderne
Regestentechnik" geeft dr. K. E. Demandt n.a.v. een recente bronnenpublikatie
over het St-Kastor Stift te Koblenz. Van de derde Oostenrijkse archiefdag,
in sept. 1956 te Klagenfurt gehouden, worden referaten gegeven der daar
voorgedragen verhandelingen (ook hier: Archivar und Historiker, door dr. Mi-
koletzky, leider van het Finanz- und Hofkammerarchiv te Wenen). Evenzo
van de Tagung der Arbeitsgemeinschaft van de Rheinisch-Westfalische
Werks- und Wirtschaftsarchive in maart 1956, met de onderwerpen: Ordnungs-
systeme bei Firmenarchiven, Firmen- und wirtschaftsgeschichtliche Quellen
in Staatsarchiven, en: Zukunftsfragen des Archivwesens. Een Nachruf voor
dr. A. Huyskens, van 1911 tot 1945 stadsarchivaris van Aken, en van dr. H.
Schiffers, van 1924 tot 1955 leider van het bisschoppelijk archief aldaar, be
sluiten de aflevering.
In afl. 2 behandelt dr. G. Engelbert een modern probleem: „Die Aufbe-
wahrung ungehefteter Akten in Archiven". De kwestie van de houdbaar
heid van fotofilmen en fotopapieren wordt door dr. W. Eichler besproken,
met aanwijzingen over materiaal en behandeling daarvan. Over „Akten-
plan für Stadte" geeft dr. W. Jahnig beschouwingen, over dat voor werk-
a) Zie Ned. Archievenblad 1956/57 p. 154, en hierna p. 195.
193
bedrijfs) archieven dr. J. Studtmann. Dr. W. Fietz geeft wegen aan
voor nieuwe bewerking van het Minerva-Handbuch, Die Archive, waarvan een
derde uitgave in voorbereiding is, waarbij niet het archief als instelling op de
voorgrond zal staat, maar zijn wezenlijke inhoud, en ook anderszins aan geuite
wensen tegemoet wordt gekomen.
Afl. 3 brengt enige artikelen over restaureren van archivalia en bestrijding
van archieven bedreigende insekten, waarop in ander verband is teruggekomen
(zie hiervóór p. 133 vlg.). David S. Macmillan, The Preservation of Bu
siness Archives in Australia, geeft een aantrekkelijk beeld van hetgeen te
dezen aanzien in Australië is bereikt. Zoals men weet heeft geen der zes
staten een eigen archief (dienst)ook hier vergenoegt men zich nog met
archiefindelingen in bibliotheken. Erger nog was tot voor kort de verwaar
lozing van bedrijfsarchieven. De staatsbibliotheek te Sydney had belangrijke
bedrijfspapieren verzameld, doch van systematische bewaring was geen sprake.
Het bezoek van dr. Schellenberg bracht met één slag de keer: talrijke instel
lingen besloten tot de inrichting van archieven, een aantal econ.-historici
richtten met een groep zakenlieden te Sydney de „Business Archives Council
of Australia (New South Wales Branch)" op, die de beveiliging van bedrijfs
archieven ten doel heeft. Sindsdien heeft deze Raad meer dan 70 overzichten
van dergelijke archieven opgesteld en veel belangrijks voor vernietiging be
waard. Men heeft reeds een handboek over Business Archives gepubliceerd
en een halfjaarlijks tijdschrift uitgegeven. Diverse bedrijven, met name banken,
zijn tot inrichting van archiefruimte overgegaan. De Council geeft bij dit alles
goede raad, o.a. over vernietiging. Men hoopt binnenkort ook in Victoria en
Queensland tot oprichting van een dergelijke organisatie over te gaan. Zo ge
beurt momenteel in Australië op het qebied der bedrijfsarchieven meer dan t.a.v.
het overige archiefwezen. -Dr. W. Leesch behandelt „Registraturplane für
Pfarregistraturen". De bijdrage heeft voor alles een Duits belang, doch ver
dient ook de overweging van onze kerkelijke archiefautoriteiten, in ieder geval
inzake de „archives en formation". -Dr. Leo Mikoletzky, leider van het
Finanz- und Hofkammerarchiv te Wenen, bepleit, onder vermelding van de
verschillende regelingen, de bepaling van de openbaarheidsgrens der archieven
tot onderwerp voor een internationale archiefdag te maken.
Afl. 4 brengt résumés der voordrachten, op de 35e Deutsche Archivtag (sept.
1957) gehouden. Zij zijn vrijwel geheel aan de moderne archieven gewijd. Het
zijn: Zur Problematik des modernen Aktenwesens, van dr. W. Rohr; Alte
Taktik und neue Strategie, van prof. dr. G. W. Santé (Wiesbaden); Die
Problematik des modernen Aktenwesens aus der Sicht eines Stadtarchivars,
van dr. H. Meinert (Frankfurt./M)Das Wertproblem der modernen Akten
als Aufgabe der neuzeitlichen Archivlehre, van dr. F. Zimmermann (München).
Wij citeren van dr. Meinert: „Oeffentliche Archive dienen heute der Verwal
tung und der Geschichtsforschung zugleich; der Archivar muss erkennen, dass
die Bestimmung der Archivwürdigkeit von Schriftgut der Kern seiner Tatig-
keit bildet. In diesen Bewusstsein braucht er auch vor dem Massenproblem
nicht zu resignieren". En dan dit: „Gegenüber den durchdachten Problemen
von Provenienz und Pertinenz, die Ordnungsprinzipien, aber nicht Auswahl-
prinzipien sind, sollten endlich die Grundsatze in den Mittelpunkt unserer
Ueberlegungen rücken". De archivaris moet enerzijds op de administratie ver
hoogde invloed uitoefenen, anderzijds uit de volheid der stukken het „wahrhaft