100
101
uit maakt van het museum, terwijl de andere op het archief berust; beide worden
beheerd door de archivaris, die tevens conservator van het museum is. De ver
zameling op het archief bevat alleen foto's en prentbriefkaarten. Beide collecties
zijn in 1954 ontstaan.
Texel: Na de oorlog is de grondslag gelegd voor een verzameling in de Texelse
Oudheidkamer, die in 1955 geopend is. Zij staat onder beheer van de stichting
Texels Museum; de meeste aanwinsten worden door schenking verkregen.
Velsen: Er is een verzameling op het raadhuis, waarvan de secretaris beheerder
is. Zij dagtekent van 1919 en wordt geregeld door schenking en aankoop uit een
desbetreffende begrotingspost aangevuld.
Zaandam: Na de oorlog is een verzameling aangelegd, die op het raadhuis be
rust en beheerd wordt door de ambtenaar voor heemkunde. Aanwinsten worden
door aankoop en schenking verkregen.
In het Zaanlands Museum te Zaandijk is een topografische verzameling over de
gehele Zaanstreek.
ZUID-HOLLAND
Het Instituut „Stad en Landschap van Zuid-Holland" bezit,
behalve de molenverzameling (zie p. 95) een monumenten verzameling, die momen
teel c. 10.000 foto's, prentbriefkaarten enz. van een groot aantal gemeenten in de
provincie omvat, nl. van die gemeenten, die het arbeidsterrein van het Instituut
zijn. Het is een „werkarchief', waaruit het materiaal steeds gelicht wordt door de
aan het Instituut verbonden ambtenaren ten behoeve van hun werkzaamheden. Deze
verzameling is evenals de molencollectie, gegroeid uit een particuliere verzameling
van de heer M. van Hoogstraten en is nog gedeeltelijk diens eigendom. Zij dag
tekent van 1945 en wordt sedertdien geregeld bijgehouden.
Bodegraven: Op het raadhuis berust een verzameling foto's, prentbriefkaarten
e.d., die geregeld wordt bijgehouden en onder beheer staat van de secretaris.
Boskoop: In deze gemeente is een verzameling prentbriefkaarten, die in 1935 is
aangelegd en eigendom is van de heer C. Bulk, Reyerskop 142.
Den Briel: In deze gemeente is, behalve een collectie plattegronden, profielen, af
beeldingen uit tijdschriften en prentbriefkaarten, die op het archief berust en die
vrnl. door schenkingen aangevuld wordt, een platencollectie, indertijd geschonken
door Alexander Verhuell, vrnl. betrekking hebbende op de 80-jarige oorlog.
Delft: Op het gemeentearchief berust een in de 19de eeuw ontstane verzameling,
die door aankoop en schenkingen aangevuld wordt.
Dordrecht. De grondslag voor de prentenverzameling in het gemeentearchief
werd gelegd op het einde der 19de eeuw. Van het toen aanwezige geeft de in 1899
gepubliceerde Catalogus van mr. dr. J. C. Overvoorde rekenschap. De verzameling
is sindsdien uitgebreid.
Gorcum: De topografische verzameling maakt deel uit van het museum
der Vereniging „Oud-Gorcum", gevestigd in het pand „Dit is in Bethlehem",
die in 1913 is ontstaan en aangevuld wordt door aankoop en schenkingen. Zij staat
onder beheer van de conservator, de heer H. van Hoogdalem Hzn., en strekt zich
uit over de stad en de Arkelse landen.
Gouda: De topografische verzameling maakt hier deel uit van het Stedelijk
Museum „Het Catharina Gasthuis". Zij dagtekent van 1874 en wordt vrnl. door
schenkingen aangevuld. Conservator is de heer J. Schouten.
's-Gravenliage. Op het gemeentearchief berust een topografische verzameling,
die Den Haag en omliggende gemeenten bestrijkt. Zij wordt geregeld aangevuld door
aankoop en schenkingen. Beschrijving: L. J. van der Haer, Catalogus van de histo-
risch-topografische prentenverzameling, I (1942). Topografische schilderijen bevin
den zich in het Gemeentemuseum.
Hellevoetsluis: In deze gemeente is een kleine verzameling op het gemeentehuis,
ontstaan in 1951. Er zijn geen speciale fondsen voor aankoop; zo mogelijk wordt
zij echter aangevuld.
Hillegom: In 1953 is in deze gemeente een begin gemaakt met het aanleggen van
een foto-archief, dat op de gemeentesecretarie berust onder de afdeling Registra
tuur. Het wordt vrnl. door eigen opnamen aangevuld. Een uitbreiding met oude
prenten e.d. is in voorbereiding.
Katwijk: In 1953 is in deze gemeente een afdeling „Beelddocumentatie" opge
richt. De verzameling berust ter secretarie en wordt door opdracht aan fotografen
bijgehouden, waarvoor op de begroting een post is uitgetrokken.
Krimpen a.d. IJsel: In deze gemeente is onlangs een begin gemaakt met de topo
grafische documentatie. Zij staat onder beheer van de stichting „Oudheidkamer
Krimpen a.d. IJssel". De verzameling wordt momenteel bewaard ten huize van de
secretaris der stichting, de heer D. C. H. de Weever, Blijdendijkstraat 10.
Leiden: Op het gemeentearchief berust een topografische verzameling die dag
tekent uit de 19de eeuw. Zij bestrijkt niet alleen de stad maar ook de omliggende
gemeenten, van Hillegom tot Gouda en van Woerden tot de kust. De verzameling
wordt door aankoop en schenking uitgebreid. Beschrijving: mr. dr. J. C. Overvoorde,
Catalogus van de prentverzameling der gemeente Leiden. I Plaatsbeschrijving (1906),
II Omgeving van Leiden (1907).
Maassluis: In het gemeentemuseum, tijdelijk in het raadhuis gevestigd, is eèn
collectie, die in 1935 begonnen is. De laatste jaren heeft zij geen uitbreiding van
betekenis gekregen en dan nog alleen door schenkingen. Zij wordt beheerd door
de museumcommissie, waarvan de heer T. Mastenbroek secretaris is.
Naaldwijk: De topografische verzameling maakt de.el uit van het gemeente- en
streekmuseum over het Westland, in de kapel van het H. Geesthofje; ook op1 het
gemeentehuis is een verzameling, die onder de secretaris staat- Het ligt in de be
doeling, het beheer op te dragen aan een streekarchivaris. De verzameling is ont
staan in 1935. De aanwinsten worden verkregen door aankoop voor het gemeente
bestuur en het Historisch Genootschap Oud-Westland en door schenkingen. De ver
zameling bestrijkt heel het Westland, met inbegrip van Loosduinen en Rijswijk.
Oostvoorne: In deze gemeente is een kleine verzameling op het raadhuis, die
onder de burgemeester berust. Geen aanwinsten.
Oudewater: In deze gemeente is een kleine verzameling topografica, van de
Stichting Het Waaggebouw, die de Waag als oudheidkamer exploiteert. Zij wordt
op het raadhuis bewaard en door de secretaris, die tevens voorzitter is van de
Stichting, beheerd. Zij wordt door aankoop aangevuld.
Ridderkerk: In deze gemeente berust in het gemeentearchief, onder de secre
taris, een verzameling foto's en prentbriefkaarten. Zij is in 1953 aangelegd en wordt
door schenkingen aangevuld.
Roekan je: In deze gemeente is een verzameling prentbriefkaarten, fotocopieën
en kaarten, die deel uitmaakt van het archief en door de secretaris wordt beheerd.
Zij is in 1952 aangelegd en wordt door schenkingen aangevuld.
Rotterdam: Omstreeks 1860 is de topografische en historische atlas ontstaan.
Zij wordt bewaard op het gemeentearchief en omvat het grondgebied van de ge
meente, dus met inbegrip van de geannexeerde gemeenten, benevens de gemeenten
Capellei a. d. IJsel, Spijkenisse, Geervliet, Heenvliet, Rhoon en Poortugaal. Zij wordt
geregeld aangevuld door aankoop en schenking van foto's, prenten en tekeningen. Ver
der is er een collectie aquarellen van Zuidhollandse boerderijen en inrijhekken, door
de architect J. Verheul Dzn. aan het archief gelegateerd. De verzameling bestrijkt ook
de voor de uitbreiding van de haven belangrijke gebieden, zoals de Weiplaat en
het eiland Rozenburg en natuurlijk ook Hoek-van-Holland. Ook is er een groot
aantal Schiedamse topografica, zowel tekeningen als foto's, verzameld in de tijd,
dat Schiedam nog geen topografische verzameling bezat. Topografische schilderijen
bevinden zich in het Historisch Museum, waar ook een aantal oude prenten en te
keningen bewaard wordt.
Rijswijk: Sedert 1940 is er een verzameling van de Stichting Oudheidkamer,
Museum Rijswijk, die vrnl. door schenkingen, maar ook door aankoop wordt uit
gebreid.
Schiedam: Voortbouwend op een verzameling kaarten en prenten van oudere da
tum is de archivaris in 1951 begonnen met de fotografische documentatie. Sedert
1954 worden ook tekeningen en aquarellen aangekocht. Zie verder onder Rotterdam.
Schoonhoven: De topografische verzameling maakt deel uit van het archief en
dagtekent van 1924. Zij wordt zoveel mogelijk door aankoop bijgehouden. Verder
is er sedert korte tijd een collectie foto's van bijzondere gebeurtenissen en verande
ringen in het stadsbeeld, die onder de secretarie berust.
Sommelsdijk: De topografische verzameling is eigendom van het Streekmuseum
