132
Rijksarchief in Zeeland. De adjunct-archivist M, P. de Bruin is m.i.v.
1 Jan. 1954 bevorderd tot archivist.
GEMEENTE- EN WATERSCHAPSARCHIEVEN
In het verslag van de Inspecteur der gemeente- en waterschapsarchieven
in de provincie Utrecht over 1953 verdient de opmerking de aandacht, dat de
ondergrondse ligging van een archiefbewaarplaats misschien gelijk in het
geval Lopik tot vermindering der bouwkosten leiden kan, doch dat zoals
is gebleken bij een watersnood juist de in dergelijke kelders geborgen archie
ven ernstige waterschade hebben belopen, schade, die slechts door speciale
drogingsmaatregelen zo goed mogelijk moest worden verholpen. Cf. hetgeen
in het verslag over 1952 was aangekondigd (zie Ned. Archievenblad 1952/5.3
p. 145) heeft de Inspecteur de inspectie van de archieven van diensten en
bedrijven der gemeente Utrecht voortgezet. Behandeld werden de archieven
van de gemeente-ontvanger, de gemeente-slachtplaats, Bouw- en woning
toezicht welks archief in de kluis van het v.m. kantoor der Amsterdamsche
Bank wordt bewaard en van de Reinigings-, Markt- en Havendienst.
Het Verslag brengt de merkwaardige mededeling dat het oud-archief der
per 1 Jan. 1954 opgeheven gemeente Zuilen tot 1851 onder beheer van de
gemeente-archivaris is gesteld. O.i. is heel dit archief als oud-archief te be
schouwen.
Breda. Het verslag over 1953 deelt mede dat de stadsrekeningen tussen
1492 en 1558, voor zover bewaard, waarvan het schrift dermate is verbleekt
dat zij onleesbaar zijn geworden, langs fotografische weg onder ultraviolette
belichting op mikrokaarten werden gereproduceerd. De inventaris van het
archief van de Hoofd- en Leenbank werd voltooid, evenals die van het in
bewaring genomen archief van het Roomsch Burger Weeshuis (1805—1891).
De inventarisatie van het weeskamerarchief werd voortgezet.
Eindhoven. In Brabants Heem V nr 5 geeft de archivaris der gemeente,
de heer J. Tops, een beeld van het archief. Hij gaat daarin de geschiedenis
na van de primitieve bewaring er van omstreeks 1400 in het Gasthuis of ten
huize der stadsbestuurders zelf via de verschillende stadhuizen, van het eerste
in 1554 tot het jongste in 1952, dat nog maar een deel is van hetgeen is
bedoeld. Als het nieuwe stadhuis is afgebouwd, zal daar een aan alle eisen
voldoende archiefbewaarplaats met moderne outillage zeker niet ontbreken.
Wij mogen collega Tops en het gemeentebestuur gelukwensen met het reeds
bereikte en verhopen, dat genoemde bouwplannen spoedig mogen worden
verwezenlijkt. Dan zal ook Tops' verwachting in vervulling kunnen gaan, dat
de oude rechterlijke archieven, tegen de afstand waarvan in 1888 het gemeente
bestuur zich als leeuwen weerde „ten einde het nageslacht te doen weten dat
die ontvoering niet lijdelijk is aangezien en niet zonder verzet heeft plaats
gehad", naar Eindhoven terugkeren, evenals de retroacta van de B. S., om
met de oude charters en schepenakten, de stadsrekeningen, van 1437 af be
waard, de resolutieboeken en de registers van deliberatiën, de kerkrekeningen
en de cijns- en kapittelboeken in het archief dezer zo modern aandoende,
maar toch oude stad althans administratief te worden herenigd.
Gouda. Het verslag over 1953 deelt mede, dat de langgekoesterde wens
133
in vervulling is gegaan dat het archief de gehele week voor het publiek zou
zijn geopend. De bewerking van de inventaris der kloosterarchieven naderde
haar voltooiing; de drukkosten werden op f 5000 getaxeerd, doch ondanks toe
gezegde steun van rijkswege op voorwaarde, dat het werk in 1954 zou ver
schijnen, komt op de gemeentebegroting voor 1954 nog geen betreffende post
voor. De archivaris dringt op votering van een tussentijdse post hiervoor aan.
s-Gravenhage. Het verslag over 1952 meldt, dat de definitieve ordening
der vele duizenden stukken tellende zgn. verzameling koopbrieven werd vol
tooid. De daarin uit archieven, bv. dat der WLeskamer, belande archiefstukken
werden weer bij deze ingevoegd. Zij zijn straatsgewijze geordend en in een
register beschreven en nu eerst recht algemeen toegankelijk gemaakt. De
klappering der doop-, trouw- en begraafboeken, waarmee in 1912 een aan
vang was gemaakt, kwam gereed; thans staan meer dan een millioen fiches
ten dienste der bezoekers. Het verfijnen van de ordening der doopfiches zal
echter nog geruime tijd kosten. De klappering der notariële protocollen werd
geïntensiveerd. -Een aanvang werd gemaakt met het dagelijks vervaardigen
van een klapper op alle binnenkomende kranten, waardoor op den duur een
hoogst belangrijk hulpmiddel bij het beantwoorden van vragen zal worden
verkregen. De archivaris wijst op het gebrek aan ruimte, dat door de
voortdurende uitbreiding der verzamelingen is ontstaan en dringt, op de voor
avond van zijn aftreden, aan op een nieuw gebouw1). Ook enige uitbreiding
van wetenschappelijk personeel acht hij dringend geboden.
Haarlem. Het verslag over 1953 deelt mede dat de inventarisering van
alle archivalia na 1813, naar het archiefdepöt overgebracht, tot stand kwam;
de ordening van het archief der geannexeerde gemeente Schoten werd voort
gezet. De fichering der doop- en trouwregisters onderging grondige wijzi
ging. Wegens toenemend ruimtegebrek bepleit de archivaris uitbreiding van
het gebouw met één verdieping, waarin ook een sorteerkamer met daglicht
geprojecteerd is.
's-Hertogenbosch. Plannen zijn in bewerking het gemeente-archief onder
te brengen in het zgn. Refugiehuis van Sint Geertrui in de St-Jansstraat:
de goedkeuring van de provinciale archiefinspectie en van de directeur der
gemeente-werken is reeds verkregen. De inventarisatie van de archieven van
de parochie- en schaarmeesters van Orthen werd onder leiding van de archi
varis ter hand genomen door de heer H. Essink, jur. docts. T.a.v. de
prentverzameling werd overeenkomst bereikt met de gemeente-secretarie: aan
leggen van een fotoverzameling werd aan het archief overgelaten, en het
reeds verzamelde werd aan de archivaris overgedragen.
Leeuwarden. In het verslag over 1953 vermeldt de nieuw-opgetreden ar
chivaris dat de reeds het vorig jaar door zijn voorganger als voltooid aange
kondigde inventarisatie van de Stadsarmenkamer inderdaad, zoals werd ver
moed, een herbewerking vergde door het vinden van een nader gedeelte bij
de dienst voor sociale zaken. Het is hiertoe echter nog niet gekomen daar de
archivaris zich eerst nader moest oriënteren. De klapperingswerkzaamheden
werden door ambtenaren en tewerkgestelden gestaag voortgezet. In de
ietwat wonderlijke disharmonie tussen theoretische en praktische begrenzing
J) Naar de dagbladen onlangs berichtten overwegen B. en W. de bouw van
een nieuw archiefgebouw in het geprojecteerde cultuurcentrum Zorgvliet.
