116
II
GELIJKNAMIGE KINDEREN UIT ÉÊN HUWELIJK
Op pag. 74 van de vorige aflevering van dit orgaan deelt mr J. J. Beyerman
mede, dat, indien uit één echtpaar kinderen worden gevonden met dezelfde
voornaam, in 99 van de 100 gevallen kan worden aangenomen, dat alleen het
laatste kind in leven is gebleven, en de andere vroeg zijn overleden.
Over genoemd percentage kan men van mening verschillen, en dit alleen
zou mij nog niet tot schriftelijke reactie hebben aangezet. Mijn bezwaar richt
zich echter vrnl. tegen de consequentie, die in de praktijk door mr B. uit bo
vengenoemde veronderstelling wordt getrokken: op de fiches, vermeldende de
oudere kinderen met dezelfde voornaam, wordt nl. het teken f geplaatst, ge
volgd door de doopdatum van het volgende kind met dezelfde voornaam.
Een dergelijke aanduiding acht ik een gevaar voor de opbouw van ver
antwoorde genealogieën. Het lijkt mij toch niet wetenschappelijk, een waar
schijnlijkheid (welke m.i. nog voor betwisting vatbaar is) aan te geven door
een positief schijnende aanduiding. Indien men het fichessysteem wil verbeteren,
waarom dan niet een blote verwijzing naar de andere gelijknamige kinderen,
zodat de onderzoeker gewaarschuwd wordt en zelf zijn conclusies kan trek
ken, mede uit andere bescheiden, die veelal vollediger en betrouwbaarder zijn
dan de retroacta van de B. S.?
Aangezien een archievenblad geen genealogisch tijdschrift is, meen ik met
de bovenstaande opmerking te moeten volstaan, maar tenslotte nog dit: in
mijn bezit zijn een aantal aantekeningen betreffende enige tientallen paren van
gelijknamige kinderen (meestal onderscheiden door het achtervoegsel ,,de
oude en ,,de jonge verzameld uit een zeer beperkte hoeveelheid meest sche-
penbanks-archivalia. Vele daarvan zijn bewijsbaar uit één huwelijk. Mogelijk
bestaat er gelegenheid deze kwestie uitvoeriger te behandelen in „De Bra
bantse Leeuw", genealogisch (etc.) maandblad van het Prov. Genootschap
voor Kunsten en Wetenschappen in Noord-Brabant.
H. J. BERNSEN
III
DEZELFDE VOORNAAM (VOORNAMEN) BIJ BROERS OF ZUSTERS
Enerzijds verheugt het mij, anderzijds verbaast het mij, dat men zoveel aan
dacht heeft willen besteden aan de inhoud van mijn laatste bijdrage in het
Archievenblad. Wat betreft de reactie van mijn waarde ambtgenote te Haar
lem kan ik heel kort zijn. Wat de door haar gesignaleerde verbastering van
familienamen betreft bemerk ik met genoegen, dat Haarlem in dezen Dordrecht
naar de kroon steekt: ook te Dordrecht komen de sterkste staaltjes van „op
de klank af schrijven van familienamen voor, waarbij, merkwaardigerwijze,
vooral de vrouwsnamen het moeten ontgelden. Wat betreft haar opmerking,
dat het minder verantwoord zou zijn een werkloze met min of meer beperkte
verstandelijke vermogens aan het maken van de bewuste concordantie te zet
ten zij tot haar geruststelling medegedeeld, dat de tot nu toe in de vorm van
steekproeven op zijn werk uitgeoefende controle geen noemenswaardige fouten
aan het licht heeft gebracht, terwijl anderzijds zijn werkzaamheden zich voor-
117
opia bepalen tot het vervaardigen ener concordantie op de doop- en trouw
boeken uit de 18e en het begin der 19e eeuw, dus uit een tijd, waarin de
verschrijvingen veel minder in aantal en veel minder omvangrijk zijn dan in de
17e en het einde der 16e eeuw.
Wat betreft de aandacht, die mr H. Bernsen aan mijn arakei heeft
willen wijden moet ik iets uitvoeriger zijn. Hij toch verschilt met mij
van mening over de door mij geponeerde stelling1) dat, wanneer er
twee of meer kinderen met dezelfde voornaam of voornamen uit hetzelfde
huwelijk geboren en/of gedoopt worden, dit er bijna steeds op wijst, dat he.
eerste of de eerste kinderen met die voorna(a)tn(en) jong overleden zijn en
wel vóór de datum van geboorte of doop van het volgende kind met die
zelfde voornaam of voornamen. Hij grondt zijn stelling, dat dit lang met altij
het geval is, op de door hem opgedane ervaring, evenals ik de mijne op de
door mij opgedane. Deze tegengestelde ervaring is een feit waarover uiter
aard niet te discuteren valt. Wij hebben hier misschien met locale verschillen
te doen of misschien ook met een verschillende houding tegenover dit soort
naamgeving van Katholieken en Protestanten. Ook ik ben wel eens een enke
qeval tegen gekomen waarin twee volle of halve broers of zusters mderdaa
volkomen identieke voornamen droegen (gevallen als Hendrik Jan en jan
Hendrik behoren hier natuurlijk niet toe), maar te Dordrecht wijst het voor
komen van dezelfde voornaam (voornamen) bij kinderen uit hetzelfde hu
welijk zo goed als zeker op het jong overlijden van het eerste of de eerste
kinderen met die voorna(a)m(en)gelijk controle met behulp der begraai-
boeken uitwijst. Meestal noemen deze laatste de voornaam van het overleden
kin niet, maar de datum der begraafinschrijving, nl. tussen die van de doop van
het eerste kind met de bewuste voornaam en die van die van de doop van het
volgende kind met die voornaam maakt het in de hoogste mate waarschijnlijk,
zij het niet volkomen zeker, dat mijn stelling in haar algemeenheid misschien
niet volstrekt juist, maar toch wel grotendeels juist is.
Gezien echter de tegengestelde ervaring van mr Bernsen ben ik gaarne ge
negen in den vervolge minder positief te zijn en te volstaan met b.v. een (rode)
waarschuwingsstreep voor de argeloze onderzoeker, die anders e eerste
de beste voornaam zou beschouwen als de door hem gezochte.
Wat de door mr Bernsen (en dr linger) gevonden aanduidingen „de oude
en „de jonge" betreft2), ook ik ben die uiteraard herhaaldelijk tegengekomen,
maar zij duiden volgens mij steeds op een vader en een zoon of (vaker) een
grootvader en een kleinzoon met dezelfde voornaam'5).
a J. J. BEYERMAN.
1) Op p. 74, regel 3 v'.o. aldaar worde achter het teken t ingevoegd: „en het
woordje „vóór".
2) Bij de vermaarde zeeheldenfamilie Evertsen kwamen op eenzelfde ogenbiiK
zelfs drie Cornelissen voor, onderscheiden als „de oude", ,,de jonge" en „de jongste
3) Niet aldus bij voornoemden. Cornelis E., geb. 1610. wordt (later) „de °ude
genoemd; de in 1628 geboren zoon van zijn broer Jan „de jonge", zijn m 1642
geboren zoon „de jongste" (alsvoren bij de correctie).
