8
of andere wijze naar dat land zijn afgedwaald, voor Nederland terug te
krijgen, kunnen twee zeer opmerkelijke aanwinsten voor onze Rijksarchieven
worden gememoreerd: de Gelderse charters uit Miinchen, door welke aan
winst het Rijksarchief in Gelderland met één slag tot een middeleeuws depot
van betekenis werd, en de Annales Rodenses, die tot de alleroudste geschied
bronnen van ons land behoren.
Het internationaal verkeer herstelt zich langzamerhand, ook op archief-
gebied. Als voorbeeld noem ik de uitlening van stukken uit onze archieven
voor een in Parijs gehouden tentoonstelling ter herdenking van de vrede van
Munster en voor een in Mechelen gehouden tentoonstelling ter herdenking
van de vestiging van de Grote Raad in die stad in 1474.
Het internationaal archiefcongres zal blijkens onlangs ontvangen circu
laires gehouden worden in Parijs van 23 tot 26 Augustus 1950, in aanslui
ting met het internationale historische congres, dat op 28 Augustus zal be
ginnen. Wij hopen, dat veel van onze leden die congressen zullen bezoeken.
De inventarisatie-arbeid, die in de oorlogsjaren stagnatie ondervond, is
weder met kracht hervat. Niet minder dan vijf inventarisdelen verschenen
tegelijk van het belangrijke archief van de Nassauschen Domeinraad, het ge
lukkig resultaat van jaren arbeid van mejuffrouw Drossaers. Wij hopen,
dat de andere delen ook spoedig het licht mogen zien. Verder staan er nog
enkele belangrijke inventarissen op stapel, die waarschijnlijk in 1950 gedrukt
zullen worden en vele archieven beter toegankelijk zullen maken.
Bijzonder verheugend is het, dat de verschijning van de langverbeide rijks
archief gids in 1950 verwacht mag worden. Reeds in 1911. na het Brusselse
Congres, werd het plan voor een Nederlandse Archiefgids door onze ver
eniging aanhangig gemaakt. Sindsdien is met vele en lange onderbrekingen,
o.a. tengevolge van beide wereldoorlogen, aan de archiefgidsen gewerkt. Een
gemeente-ar chief gids en een archiefgids voor de provincie Overijsel zijn enige
jaren geleden door onze Vereniging in hiet licht gezonden. De rijksarchiefgids,
die door het Rijk wordt uitgegeven, zal een veel omvangrijker boekdeel wor
den, dat ongetwijfeld niet alleen door ons archivisten, maar door alle be
zoekers van onze archieven veel gebruikt zal worden. Misschien zal het deze
gids en niet de vernieuwde Handleiding zijn. die als feestgeschenk op het
Parijse congres de naam van het Nederlandse archiefwezen zal hoog houden.
Over de nieuwe uitgave van de Handleiding verschenen enige belangwek
kende beschouwingen in het Archievenblad. Het is te hopen dat de leden,
die het ontwerpen van een nieuwe redactie voorbereiden, gelegenheid hebben
deze taak spoedig tot een goed einde te brengen.
Onlangs las ik een enigszins sensationeel en weinig zakelijk bericht in Else-
viers Weekblad van 13 Aug. over speurtochten, door de heer Ett in op
dracht van het Historisch Genootschap ondernomen op zoek naar familie
archieven (die als groot wild" werden aangeduid!). Ondertussen juichen
wij het toe, dat aldus onbekende familie-archieven aan het licht worden ge
bracht en wellicht een plaats zullen vinden in onze openbare archiefbewaar
plaatsen, waar zij beter dan waar ook voor historisch onderzoek bereikbaar
zijn. Zou het niet mogelijk zijn gemeentegewijs een „nationaal register" van
9
archieven aan te leggen, zoals in Engeland geschiedt? Daarin zouden dan ook
een plaats kunnen vinden de in de laatste stelling van de commissie-Panhuysen
genoemde archieven van moderne groot-industrieën, handelsondernemingen,
stichtingen, verenigingen enz, voorzover die archieven niet in rijks- of ge
meentearchieven zijn ondergebracht. In ons land zou dit dan een aanvulling
zijn op de bestaande gemeente-archiefgids, waarin alleen de door archivaris
sen beheerde archieven zijn opgenomen, de rijksarchiefgids, die in wording
is en de provinciale archiefgidsen, waarmede, naar wij hopen, de provinciale
inspecteurs ons eens zullen verblijden. Waarna ik dan als laatste desiderata
nog noem een kerkelijke archiefgids en een overzicht van de verzamelingen
van het Koninklijk Huisarchief.
Een voor alle rijksarchivisten belangrijke gebeurtenis is het tot stand komen
van het nieuwe bezoldigingsbesluit. Voor velen helaas niet voor allen!
bracht dit een welkome salarisverhoging. Voor verdere details verwijs ik naar
de toelichting van ons medelid Van der Gouw in het Archievenblad, die in
enkele bladzijden samenvatte, wat in dit omvangrijk staatsstuk voor ons
archivisten van belang is. Vermelding verdient, dat het woord „archivist" in
onze wetgeving zijn intrede deed'. Er zijn zelfs vier soorten archivisten gecre-
eerd, waarbij dan nog vier soorten chartermeesters komen benevens de
rijksarchivarissen en de algemene rijksarchivaris. Het is maar goed, dat al
deze onderscheidingen niet in verschillende uniformen en aanspreektitels tot
uiting komen! Daarnaast hebben wij nog de verschillende soorten gemeente
en waterschaps-archivisten. Het nieuwste specimen van deze mensensoort zijn
de bedrijfsarchivisten"; 28 Juli j.l. is n.l. aan een viertal candidaten van
de Staatsmijnen een examen afgenomen door een commissie, bestaande uit
de Algemeen Rijksarchivaris, jhr Graswinckel en de heren dr Panhuysen als
vertegenwoordiger van onze vereniging, mr C. P. van der Weyden, perso-
neel-chef van de Staatsmijnen in Limburg en C. Bloemen, archivaris van de
Staatsmijnen. Geëxamineerd werd in vier vakken, n.l. 1. archivistiek en Ne
derlands archiefrecht, 2. kennis van de registratuur, 3. historische methodiek
en 4. paleografie. De algemene indruk van de examinatoren was, dat dit expe
riment zeer geslaagd was en dat de candidaten, die het examen doorstonden,
aanspraak hadden op de titel: archivist en het lidmaatschap onzer vereniging.
Het is te hopen, dat andere grote bedrijven, als Philips, Stork, de Hembrug
e.a. dit voorbeeld volgen. Wellicht ontstaat dan in onze vereniging een
derde sectie, die der bedrijfsarchivisten.
Over de diverse benoemingen en andere personalia heeft het Archievenblad
ons geregeld ingelicht. Ik kan mij nu dus tot een korte samenvatting bepalen.
Een drietal nieuwe rijksarchivarissen werd benoemd: in Noord-Brabant me
juffrouw E. H. Korvezee, de eerste vrouwelijke rijksarchivaris in Nederland,
in Overijsel mr G. J. ter Kuile jr., in Friesland de heer M. P. van Buytenen,
die korte tijd later tevens tot inspecteur van de gemeente- en waterschaps
archieven in die provincie werd benoemd.
De rijksarchivaris van de 2de afdeling van het Algemeen Rijksarchief, mr
S. J. Fockema Andreae, werd benoemd tot secretaris van het Hoogheemraad
schap Rijnland, Wij betreuren het, dat deze bekwame vakgenoot geen deel
