116
archiefbewaarplaats te maskeren door er rondom planken in te timmeren en
deze met grote folianten te vullen, zodat het geheel de indruk maakte van
een ruime boekenkast. Een kl-eine verborgen aangebrachte kmpveer kon zo
nodig in één ogenblik de trap naar beneden vrij maken. Bovendien werden
aan de buitenkant in de beide ramen muurtjes gemetseld en voor de ventilatie
alleen kiertjes opengelaten, die in geval van nood spoedig geheel gedic t
zouden kunnen worden. Tevens werden vóór de ramen zandzakken aange
bracht. De bedoeling van een en ander was scherfwerking tegen te gaan en
te voorkomen, dat bij inundatie water in het archief zou komen. Voor alle
zekerheid werd in de kluis op elk van de beide lijnen een telefoontoestel ge
plaatst om, in geval van opsluiting in de kluis door een catastrophe, het
contact met de buitenwereld te behouden.
Gelukkig hebben de genomen voorzorgsmaatregelen geen effect gesor
teerd. Zij bleken, den Hemel zij dank, „des precautions inutiles". Na de
vrede is het hele archief, met de papieren van de Volksuniversiteit en enkele
kostbaarheden van particulieren, die in de kluis een toevluchtsoord hadden
gevonden, onbeschadigd te voorschijn gekomen en kon alles weer in de oude
toestand worden teruggebracht.
Polder Abbenbroek. Het heven- of veldboek 1583-1625 is bij de brand
der Provinciale Griffie in Den Haag verloren gegaan.
Polder Bleskensgraaf. Het archief is ten huize van den secretaris tengevolge
van het bombardement van 12 Mei 1940 met uitzondering van het octrooi
van de windvang verloren gegaan.
Nieuw-Bonaventura-, Mookhoek- en Trekhoekpolder. Verloren zijn acten
van 1608, 1616, 1628 en 1632, waarvan echter afschriften aanwezig zijn
verder notulenboek 1936—19444°)
Polder Het Kooiiand. Verloren is het oud-archief en notulenboek 1937—
1944.10)
Nieuwe Klem- en Oude-Klempolder. Verloren is het oud-archief en no
tulenboek 1900-1944.10)
Waterschap „Het gemeenschappelijk gemaal" te Puttershoek. Oud-archief
geheel, nieuw-archief grotendeels verloren.10)
Strijensche polder. Verloren is het oud-archief en o.a. notulenboek 1880, 1
i944.10)
Waterschap „L)e Boezem loozende door Strijensas Nieuw-archief ver
loren.10)
Waterschap der bemaling van den Strijenschen polder. Alsvoren.10)
Polder Charlois. Nieuw-archief door bombardement Bezuidenhout te
's-Gravenhage verloren; oud-archief safe in Gemeente-archief Rotterdam.
Nieuw Hoenderboek. Het gehele archief is na de detinering van den laat-
sten secretaris op 20 Mei 1945 verloren gegaan.
De oude Korendijk- enz. polders. Enkele stukken van het nieuwere archief
zijn verloren gegaan.
io) Verliezen tengevolge van in brand steken van het huis van den secretaris door
de Duitsers. Daar ook de inventarissen verloren gingen, kunnen de verliezen niet
precies worden vastgesteld.
117
Waterschap de Nederwaard. Het archief is in Mei 1940 met het water
schapshuis te Alblasserdam verloren gegaan.
Van het Hoogheemraadschap Voorne is de archief-inventaris bij de brand
der Provinciale Griffie te 's-Gravenhage verloren gegaan; ook het exemplaar
bij het hoogheemraadschap ontbreekt.
ANDERE ARCHIEVEN
In de Meidagen van 1940 gingen te Rotterdam verloren de archieven van
het Gereformeerd Burgerweeshuis, van het Bataafsch Genootschap van
Proefondervindelijke Wijsbegeerte, van de Academie voor Beeldende Kun
sten en Technische Wetenschappen, van de heerlijkheid Roon en Pendrecht
en tal van bedrijfsarchieven.
In Den Haag ging bij bominslag op de Fluwele Burgwal het archief over
19001940 van het Departement van Defensie (Oorlog en Marine) teloor;
bij het bombardement van Korte Voorhout en Bezuidenhout in Maart 1945
gingen de archieven der Arrondissements-rechtbank sinds 1838, met de daarbij
berustende archieven van de Burgerlijke Stand na 1842, met uitzondering der
huwelijksbijlagen van 's-Gravenhage 18431899, teniet, evenals het archief
van het Gerechtshof sinds 1838 en dat van het Hoog Militair Gerechtshof.
Van het archief der provincie Zuid-Holland, grotendeels in een afzonderlijk
staande archiefbewaarplaats geborgen, zijn alleen stukken uit de jaren 1900
1945 verloren gegaan.
NOORD-HOLLAND.
RIJKSARCHIEF
Belangrijke delen van het archief werden in 1940 ondergebracht in de
Vleeshal, waar 200 strekkende m beschikbaar was; in Febr. 1944 werd dit
overgebracht naar de bergplaats, ingericht in de duinen bij Heemskerk, ge
volgd door andere delen, zodat driekwart van de inhoud van het depót daar
was geborgen. Een klein doch zeer belangrijk deel werd in de St Pietersberg
ondergebracht. Alles keerde veilig terug.
GEMEENTE- EN WATERSCHAPSARCHIEVEN
Alkmaar. Bij het uitbreken van de oorlog in Mei 1940 kon op korte termijn
het voornaamste deel van het stadsarchief worden ondergebracht in de kluis
van den gemeente-ontvanger. In Juni d.a.v. werden de belangrijkste bestand
delen der in bewaring gegeven rechterlijke en notariële archieven in twee
bankkluizen geborgen. Raadpleging bleef mogelijk. De rest dier archieven
werd in AprilMei 1944 overgebracht naar de schuilkelder bij Heemskerk.
Alles is na de bevrijding zonder verlies teruggekomen.
Amsterdam. „Het Gemeente-archief van Amsterdam, dat wegens luchtge-
vaar behoudens de gewone bewaarplaatsen aan Amsteldijk, Herenmarkt en
in de Beurs, spreidingshalve ook nog een aantal lokaliteiten in de Centrale
Markthallen en ruimten in de schuilkelders bij Heemskerk en Zandvoort had
betrokken, heeft met geen dezer depóts in de vuurlinie gelegen of bomschade
geleden. Ook de geestelijke bemoeienis van dr Vollmer c.s. is gering en
binnen de perken der onschadelijkheid gebleven. Een vriendelijke hulpactie
van den heer L. ten Cate voor de klappering van de doop-, trouw- en be-
graafboeken kon met vertoon van eenzelfde vriendelijkheid ter zijde worden
