110
archief van het aartsbisdom Keulen en het archief van het aartsbisschop
pelijk generaalvicariaat te Paderborn, waarvan de gebouwen vernietigd
zijn. Verloren echter ging vrijwel het gehele bisschoppelijke Ordinariats-
arohief te Würzburg. De schade aan de archieven van het Evangelisch
consistorie te Münster kunnen nog niet worden opgegeven, daar de in
houdsopgaven ervan verloren zijn gegaan. Grotendeels te niet ging het
archief der Landeskirche van Kurhessen-Waldeck Kassei.
Ten aanzien van de huisarchieven zij vermeld, dat de Salm-Salm-
archieven de vrijwel totale vernietiging van Anholt overleefden, zij het
ook dat de orde van een deel ervan, met name het oudste, door soldaten
werd verstoord en enig verlies is te betreuren; evenzo bleef te Dülmen,
vrijwel geheel verwoest, het archief der hertogen van Croy, naar elders
geëvacueerd, gespaard. Het slot te Rheda in Wesitfalen bleef in tact;
m de eerste dagen van de opmars beliep het interieur enige schade, „but
the only serious losses were from the archives".
Van de zgn. Wirtschaftsarohive gingen het archief der Dontmund-
Hoerdier Hüttenverein A.G., te Dortmund, en dat van de Bergwerks-
gesellschaft Hibernia A.G., te Herne i.W., geheel, van het archief der
Mannesmann-Röhremwerke, te Düsseldorf, en van Friedr. Krupp, te
Essen, een deel verloren. Van het bekende Rheiinisch-Wcstfalisches
W-irtschaftsairchiv te Keulen was een ,,wesentliches Teil" bijtijds elders
ondergebracht en behouden. Ook het Fuggerarchiv te Augsburg bleef,
op repertoria en regestenbriefjes na, gespaard.
Tot zover de belangrijke rapporten van Britse en Duitse zijde. Aan de
mededelingen van j.hr Graswinckel ontlenen wij nog dat de stadsarchie
ven van Bruohsal, Mannheim met uitzondering van 38 kisten, die in
een zoutmijn waren opgeslagen en Pforzheim geheel verloren gingen.
Ook ging de helft van het archief der Reichsbahn te Karlsruhe te niet.
Het staatsarchief te Koblenz is safe; in Wiesbaden zijn gebouw en inhoud
intact. Voorzover bekend is te Trier alles in orde.
Inzake het geheime staatsarchief te Berlijn-Dahlem kan aan een brief
van Aug. 1945 van den sindsdien overleden directeur dr G. Wentz aan
een Amierikaansen vriend (The American Archivist, Oct. 1946) nog het
volgende worden ontleend. Door de luchtaanvallen in 1943 en 1944
werden het administratie- en het depótgebouw zwaar getroffen; de
archiefstukken echter waren ook hier geëvacueerd. Bij de wanhopige
laatste strijd om Berlijn geraakte het laatste gebouw in brand, waardoor
de kaartencollectie, die der zegels em de facsimiles der keizeroorkonden
verloren gingen. Het merendeel der stukken 3/5 van het totaal
was ondergebracht in zoutmijnen bij Maagdenburg, thans in de Russische
zóne:, dus even onbereikbaar als onzeker t.a.v. hun lot. In die mijnen waren
ook de archieven der Mionumenta Germaniae, Hansische Geschichts Ver-
ein e.d. ondergebracht.
Tenslotte kan nog worden vermeld, dat o.a. ons corresponderend lid,
ar Ivo Striedinger, oud-direktor van het Beierse Hauptstaatsarchiv,
in 1943 is overleden, evenals de oud-archivdirektor van het Hamburgse
Staatsarchief, dr H. Nirnnheim, die op hoge leeftijd in 1945 overleed, en
111
dat de stadsarchivaris van Münster, dr E. Schulte, als „Gauhauptstellen-
1 ei ter und besonders aktiver Nationalsozialist" dn Juni 1945 is ontslagen
en vervangen door den vol arm a 1 i ge n adjunct dr E. Hövel, die in 1938
als „politisch unzuverlassig" was verwijderd. Andere namen worden niet
genoemd, doch het is duidelijk dat ook elders om deze reden mutaties
zijn ingetreden.
Archieven der Philippijnen. De belangrijkste oudste archiefstukken uit
de Spaanse tijd zijn door een wonder aan de oorlogsverwoesting ont
snapt, hoewel geen maatregelen! voor hun behoud waren genomen. Het
merendeel der Spaanse stukken sinds de 17e eeuw en die uit de Ameri
kaanse periode werden bij het einde van de oorlog in grote verwarring
aangetroffen in een vleugel van een gevangenis, aan allerlei gevaren ten
prooi. Verloren is het gehele archief van het Hooggerechtshof, daterend
van het begin der 17e eeuw; ook tal van archivalia van geestelijke orden
gingen te loor, die ivan de Recolletten zelfs volledig.
Bij de herboiuwplannen voor Manila is met een nieuw archiefgebouw
rekening gehouden.
Andere landen. Het eerste nationale congres van archivisten in Mexico
werd in October 1944 gehouden. Bij presidentieel decreet vam 31
December 1943 is die uitvoer van originele documenten betreffende de
geschiedenis van Mexico en van onvervangbare boeken verboden.
De vr o uw e nu ni ver siit eitin 1943 opgericht, heeft een cursus in archief
wetenschap gekregen onder leiding van prof. Augustdn Hernandez,
secretaris-generaal van de vereniging van Mexicaanse archivisten. Een
zwaarder programma, omvattend palaeografie, sigillografie, numismatiek,
restauratie van mss. en de 'techniek van bronnenpublicaties, is voor 1944
voorzien. Turkije. In het bureau van den eersten minister is een dienst
voor nationale archieven ingesteld. Omtrent archiefwetgeving, organisatie
en praktijk in andere landen wordt hiervoor een speciaal onderzoek inge
steld (The American Archivist, Oct. 1944).
PERSONALIA
1 Januari 1.1. herdacht de rijksarchivaris in Friesland, dr A. L. Heerma
van Voss, de dag, waarop hij vóór 25 jaar in rijksarchiefdienst trad.
Geheel deze ambtsperiode bracht hij, aanvankelijk als chartermeester,
later als rijksarchivaris in Friesland door, zodat dit jubileum niet onge
merkt is voorbij gegaan. Daar deze feestdag concurreerde met een familie
feest werd deze gebeurtenis uitgangspunt voor een reünie vanwege de
familie en de archiefstaf in oude en nieuwe samenstelling, alwaar deze
feiten „archivistisch" en in de geest van de „Handleiding" zijn herdacht.
Op 1 April 1.1. was het veertig jaar geleden dat de heer M^van de
Venne in 's Rijks dienst trad aan het Rijksarchief in Limburg. Dit jubi
leum is op werkelijk luisterrijke wijze gevierd. In de morgen verenigden
