106
schiedenis in Amstelodamum van April. Uit zijn artikel releveren wij,
dat het stadsbestuur in de aanvang der 19e eeuw voor het oud-archief
mets voelde. Nog in 1840 werd een verzoek van den geschiedvorser
mr H J. Koenen geheel gratuit tot bewaarder ivan het stedelijk archief
of archivarius te worden benoemd per ommegaande afgewezen. Twee
[a'artlater ^Teec* Soheltema een poging, die daarbij steun genicot van
het Kon. Ned. Instituut. B en W. stelden den Raad voor dr S„ „in dat
vak niet ongunstig bekend tot „archivarius" te benoemen op het salaris
/an f 300 s jaars. De Raad vond 'ech'ter een eenmalige gratificatie genoeg
en weigerde zelfs hem pro Deo vast te benoemen! B. en W. vonden een
achterdeurtje: S. werd gemachtigd gedurende één jaar de archieven in
orde te brengen tegen genot van f 300; de opdracht werd daarna gecon
tinueerd. In Januari 1848 deden B. en W. opnieuw het voorstel dr S. tot
archivaris te benoemen, en na enig tegenstribbelen werd hij 7 April
benoemd: de Amsterdamse archiefdienst was geboren.
Na 100 jaar is uit dit eenmanswagentje de volgende bezetting gegroeid
zoals het laatste verslag vermeldt: 1 archivaris, 1 adjunct-archivaris, 2
commiezen-chartermeesters, 3 commiezen, 4 adjunct-commiezen. 1 klerk,
bureel-ambténaar, 2 amanuenses en 1 concierge-stoker.
herdenking van het jubileum wordt in het Waaggebouw van
22 Mei tot 21 Juni een tentoonstelling gehouden.
Dordrecht. De archivaris mr drs J. J. Beyerman heeft van Mei 1948
i„,ei non"ac^viteit verkregen wegens het aanvaarden van een tijde-
ijke militair-juridische functie in Indië. Gedurende zijn afwezigheid is het
beheer over het gemeente-archief opgedragen aan den heer A. Mulder
aldaar, oud-commies bij het Rijksarchief in Zeeland.
s-Gravenhage. Tot commies is benoemd de heer L. ten Cate Hioede-
maker.
Haarlem. Het gemeente-archief heeft blijkens het verslag over 1947 in
bruikleen ontvangen: doopboek van het Begijnhof, 16541679- de
archieven van het Vrouwe- en Anthoniegasthuis en van het Frans Loe-
nenhofje; het oud-archief van het Gereformeerde Weeshuis.
Heerlen. Verschenen is het gecycliostileerd) verslag van het archief
over de jaren 1943—1947, waarin een uitvoerig en belangrijk overzicht
van het archiefwezen in Heerlen in het verleden.
Maastricht. De waarneming van het archivariaat (vac.-dr Nuyens)
is opgedragen aan den heer H. Wouters.
Vlissingen. De gemeenteraad heeft f 3750 toegestaan voor de inrich-
plaatlan V m' Stal naaSt Het 9emeen:tehuis tot 'tijdelijke archiefbewaar-
Zieriksee. In de plaats van den heer J. J. de Bruyne, wien om gezond-
eidsredenen ontheffing is verleend, is tot ambtenaar iter secretarie belast
met het beheer van het oud-archief, benoemd de heer P. van Beveren.
Mej. D. Hoogendijk is benoemd tot adjunct-landsarchivaris van Neder-
lands-Indië.
107
De wd. landsarchivaris deelt mede, dat blijkens schrijven van het hoofd
van de Krijgsgeschiedkundige Sectie van den Generalen Staf de militaire
stamboeken van vóór 1938, anders dan het gerucht luidde, in de afge
lopen jaren niet zijn verloren gegaan. Deze voor genealogisch onder
zoek belangrijke stukken zijn ondergebracht bij het Hoofdkwartier van
den Adjudant-Generaal (Kantoor Stamboek) te Batavia.
De stamboeken van 1938 en later zijn niet teruggevonden.
De oorlog en de archieven in Frankrijk. Uit een mededeling van den
Directeur des archives de France blijkt, dat de oorlogsverliezen der
Franse archieven toch groter zijn dan destijds (zie Ned. Archievenblad
1945/6 p. 104) werd gemeld. In de gebieden waar de strijd het hevigst
heeft gewoed (Nord, Manche, Marne) zijn veel archieven van kleine en
ons niet bekende gemeenten verloren gegaan. Teniet gingen de depóts
der archieven van de departementen Aisne, Ardennes, Manche. Het
archief der K. v. K. te Bordeaux 1801—1855 ging geheel verloren, dat
te Marseille werd zwaar beschadigd. Het archief van Royan ging geheel,
dat van St. Nazaire grotendeels verloren; zware verliezen leden de
gemeenten Caen, Tours, Blois, Nantes, Toul, St. Malio, Duinkerken,
Beauvais, Valenciennes en St. Dié in de Vogezen. Te betreuren is ook
het verlies der godshutsarchieven te Cassel, St. Wynoxbergen en Atrecht
in de oude Nederlanden.
De Duitse archieven en de oorlog. Later dan van andere landen zijn
nu ook gegevens binnen gekomen over de lotgevallen van archieven in
Duitsland gedurende de oorlogsjaren. In het door het hier meer ver
melde British Committee gepubliceerde rapport Works o[ art in Germany
(British zone of occupation) worden ook, zij het minder volledig, de
archieven behandeld. Der Archivar, het nieuwe „Mifcteilungsblatt für
deutsches Archivwesen", bracht in zijn eerste afleveringen (Aug. 1947,
Jan. 1948) hierover een systematisch verslag voor wat betreft de Engelse
en de Amerikaanse bezettingszone. Daarnaast ontvingen wij van jhr dr
Graswinckel enige gegevens over de archieven in de Franse zóne. Uit de
Russische drong niets naar het Westen door; ook omtrent de toestand
van het archief der Saksische hertogen te Dresden, waarop onze Friese
ambtgenoot zoals bekend een welgevallig oog heeft geslagen, weten wij
(nog) niets.
Gezien het geweld, dat in de oorlogsjaren over het Derde Rijk is
gegaan en dat tal van historische steden geheel of grotendeels vernie
tigde, zijn de archivalische verliezen opmerkelijk gering. Enkele depóts
werden zwaar getroffen de staatsarchieven te Düsseldorf, Kiel, Han
nover, Münster, Aschaffenburg, Würzburg, Stuttgart, Nürnberg, Darm
stadt, het Hauptstaatsarcbiv en het Geheimes Staatsarchiv te München,
de stadsarchieven te Dortmund, Hildesheim, Keulen, Kassei. Minden,
Darmstadt, Frankfurt a. M„ Heilbronn, München, Nürnberg, Stuttgart
en Ulm doch de archieven zelf kwamen er meest goed af. Dit is te
danken aan de ver doorgevoerde evacuatie ere inhoud van het staats-
INDISCHE ARCHIEVEN
BUITENLANDSE ARCHIEVEN
