46
KRONIEK
Schrik niet, waarde collegae, van het tweede substantief in dit op
schrift: niet de zoveelste Internationale der arbeiders ofschoon stellig
ook haar archiefproblemen biedend is hier bedoeld, dodh die innige
band tussen de naties, die via Volkenbond en U.N.O. naar het duizend
jarig rijk van vrede en geluk voor alle volken hoopt te leiden. Dr. Solon
J. Buck, archivaris der Verenigde Staten, heeft hieraan onder de
even onvertaalbare als voor zichzelf sprekende titel The Archivist's One
World" in de American Archivist van Januari 1947 een uitermate belang
wekkende beschouwing gewijd. Uitgaande van de archi-vistisohe eenheid
van de federatieve States, poneert hij de gedachte van de eenheid der
archieven der wereldfederatie, die hij voorstaat: no one of us who has
the custody of certain parts of a larger whole can or should try ito stand
alone. En verder: Archivists at all levels in all nations, and also archivists
who are or may be primarily concerned with international matters, should
give attention not only to the records within their jurisdictions but also
to the protection and effective utilization of man's total archival heritage.
samenwerking en uitwisseling van ervaring is onder archivisten niets
nieuws. De Society of American Archivists heeft gedurende een dek-ad'""
een vruchtbare activiteit ontwikkeld, en in andere landen zijn dergelijke
associaties al eerder 'gevormd; door tijdschriften, verslagen en andere
publicaties, door correspondentie, bezoeken en uitwisseling van personeel
is er reeds menigvuldig contact gelegd. De Amerikaanse archiefwereld,
die uiteraard jong is, verkeert in de bijzondere positie te moeten werken
met grote massa s modern materiaal, en zij is hiervoor een vraagbaak
geworden over de -gehele wereld. Onze hoogste ambtgenoot in de V. S.,
tevens voorzitter der Amerikaanse vereniging van archivarissen, is hier
door tot de overtuiging gekomen, dat thans de tijd rijp is voor de vor
ming van een internationale organisatie in de wereld der archivisten.
Twee aspecten heeft dit: 1schepping van een orgaan voor de snel
groeiende massa der internationale archieven; 2) internationale associatie
op archief-gebied. Voor beide schijnt de Amerikaanse archiefwereld de
aangewezen promotor.
Toen de instelling der Verenigde Naties in de zomer van 1945 haar
beslag kreeg, werd de vraag hoe te handelen met haar archieven urgent.
Vanwege de National Archives der V.S. werd een plan opgesteld,
waarbij vier s-oorten van internationale archieven onder het oog werden
gezien: 1„noneurrent records of the U.N.O. and its various affiliated
bodies (daarvan is reeds veel -materiaal aanwezig, ziowel van de stich
tingsvergadering als van de commissie van voorbereiding); 2) archieven
van internationale organisatie, door de U.N.O. 'geheel of -ten dele ver
vangen (b.-v. de archieven van de Volkenbond); 3) archivalia van
andere internationale organisaties (b.v. die der U.N.R.R.A. en de com
missie voor berechting van oorlogsmisdadigers); 4) „records of inter-
47
national concern and importance" (b.v. militaire archivalia der -aggressie-
staten, die, ofschoon nationaal van origine, in het belang van de wereld
vrede niet onder de hoede dier staten kunnen worden gelaten). Bepleit
werd vorming van United Nations Archives als een afzonderlijk lichaam
binnen het secretariaat der United Nations. Samenwerking met de natio
nale archieven werd aanbevolen; een adviserend comité uit de nationale
archivisten diende te worden ingesteld. Het voorstel was echter niet
publiek gemaakt.
In Juli 1946 bleek dr. Arvid Pardo opgetreden te zijn als „acting
archivist of the United Nations", weliswaar geen vakman, doch met de
materie enigermate vertrouwd door de verzorging van de archieven der
commissie van voorbereiding. Twee maanden later berichtte hij den
Amerikaansen archivaris dat de „archives section" na-ar de Registry and
communication division was overgebracht, het personeel van 7 op 20 man
was gebracht en bovenal, dat stappen waren gedaan tot veiligstelling
van bovengenoemde (3) archieven, naar hij hoopte 'a first step towards
the establishment of an international repository". Kort daarop kreeg
dr. P. een andere werkkring in het secretariaat, en werd een bevoegd
en ervaren lid van de staf der Nationale Archieven, Robert Claus, als
„acting archivist" aangewezen voor een periode van zes maanden.
De nieuwe instelling kan dus zorg dragen voor de archivalia van het
internationale bestuur. Er is -echter meer te doen op dit terrein, n.l.
„an international organization, dedicated to the task of preserving, impro
ving and promoting the effective -utilization of man's archival heritage
throughout the world". Deze moet worden gesticht en bediend door
archivisten als een onafhankelijke organisatie, doch worden gebonden
aan de Verenigde Naties en hun organisaties, met name de UNESCO.
Door de eenmaligheid van het archivalisch materiaal heeft ieder land
maar een -klein deel van "the total archival heritage of mankind". Voor
deelneming aan het overige is internationale samenwerking nodig, met
na-me ma-ken en ruilen van fotografische facsimiles der archivalia. Maar
ook de bescherming der archieven "in these difficult times will hardly be
possible without the full and frank sharing of ideas, methods, equipment
and techniques among the archivists of all lands". Sinds het congres t-e
Brussel in 1910 is edht-er geen internationale bijeenkomst van archivisten
meer gehouden; de vijfjaarlijkse Internationale Historische congressen,
-het werk van de archiefcommissie van -het Internat. Comité voor Histo
rische Wetenschap-pen, het werk van de Technische archiefcom-miss-ie,
in 1931 ingesteld door het Internat, instituut voor intellectuele coöperatie
en van de Internat, federatie voor documentatie hebben alle bijgedragen
tot verbetering van administratie en -gebruikmaking van ardhiefmater-i-aal,
doch hebben toch niet meer dan -de oppervlakte -beroerd.
Twaalf problemen van archiefverzorg-ing roepen -thans om internatio
nale coöperatie: de bewaring der archieven van internationale -besturen,
herstel van door de oorlog beschadigde archieven, besdher-ming der
archieven tegen de gevaren der moderne oorlogvoering, beschikking over
archieven bij internationale vredesregelingen, de problemen der moderne
DE ARCHIVISTEN DER INTERNATIONALE
EN DE INTERNATIONALE DER ARCHIVISTEN
