14
ouders te weten. De bronnen zijn in ons land o.a. de retroaeta van de
Burgerlijke Stand en men ziet er niet tegen op om al die doop- en trouw
boeken en misschien ook nog het bevolkingsregister af te filmen. In
Salt Lake City worden al die gegevens verzameld en geschift. Het Alge
meen Rijksarchief zal een duplicaat van de films ontvangen, zodat bin
nenkort niet alleen in het verre Amerika, maar ook op een veilige plaats
in ons land een duplicaat van deze meesit geraadpleegde archiefstukken
zal beschikbaar zijn. Misschien dat op deze manier ook aan het bezwaar
lijke heen en weer zenden van de doop- en trouwboeken een einde
kan komen.
Niet alleen Amerika is het land van de onbegrensde mogelijkheden.
Ook in ons land, met name bij Philips in Eindhoven worden technische
wonderen voorbereid, die voor ons archiefwezen een revolutie kunnen
betekenen. Men heeft daar een methode uitgewerkt om op zeer klein
formaat, b.v. 3X7 mm, stukken te fotograferen, die samen op een
fiche worden afgedrukt. Zo krijgt men op een kaartje, kleiner dan onze
briefkaarten (8 X 5\Z2 cm). 10 X 10 dus 100 bladzijden gefotografeerd.
Voor een flink boek van 400 bladzijden zijn dus 4 kaartjes nodig, in een
lade gaan de foto s van 1000 boeken, en de gehele Koninklijke Bibliotheek
van ca. 1.000.000 boeken gaat in 400 kasten van 10 laden. Met de kost
bare delen van onze archieven kan men hetzelfde doen5). Een lees-
apparaat, dat vergeleken kan worden met een radiotoestel, maakt het
lezen van deze ultra-kleine-bladzijden gemakkelijk. Het voornaamste
probleem, dat echter zijn oplossing nadert, is dit leesapparaat zó goed
koop te maken, dat het binnen ieders bereik is. Mijn fantasie schiet (te
kort om mij de gevolgen van deze uitvindingen te kunnen voorstellen.
In ieder geval zijn er voor het archiefwezen aspecten, die onze aandacht
waard zijn. Vooreerst zullen onze grootsite kostbaarheden, onze charters,
oudste rekeningen, leenregdsters, statenresoluties enz. kunnen worden
vermenigvuldigd en overal gemakkelijk worden geraadpleegd. Dan zal
een groot deel van onze meest omvangrijke archieven, als zij eenmaal
afgefotografeerd zijn, in reserve-depóts opgeborgen of misschien
vernietigd kunnen worden, waardoor onze depóts ruimte winnen en helt
bouwen van kostbare nieuwe achterwege kan blijven. Dit alles is heden
nog toekomstmuziek, maar kan morgen werkelijkheid zijn. Wij moeten
15
ons dus op de hoogte stellen en -dezer dagen hadden mr. Hardenberg en
ik bet voorrecht in de Philips-fabrieken over dit alles te worden voor
gelicht. Wij overwegen, als hiervoor bij U ook interesse bestaat, om
onze voorj aars-bij eenkomst in Eindhoven te houden, waar men ons waar
schijnlijk wie-1 met demonstraties en voorbeelden zal willen van -dienst zijn.
Keren wij terug tot -de meer normale archiefwerkzaam-heden, dan kun
nen wij constateren, -dat -met het ordenen en beschrijven goede voort
gang wordt gemaakt. Na een onderbreking van veel jaren is het drukken
van inventarissen hervat. De heer Smit beleefde het nog, dat zijn inven
taris van de Hollandse Rekenkamer ter Auditie verscheen6), en dezer
da-gen werden wij verblijd met een degelijke en interessante inventaris
van de regeringsarchieven van Limburg in de Franse tijd, samengesteld
door -de heren Hardenberg en Nuyen-s7). Verscheidene andere inven
tarissen van bijzondere belangrijke archieven, zoals die van -de Na-s-sause
domeinen en van de graven van Culembor-g, zullen binnenkort volgen.
Zo groeit de rij van onze 'inventarissen, die onze archieven eerst recht
toegankelijk maken en ons archiefwezen een goede -naam hebben bezorgd.
Dat ons land in de laatste 100 jaar heel wat op dit gebied heeft gepres
teerd bleek aan dr. Form-sma en mij bij het samenstellen van het reper
torium van gedrukte -inventarissen, -dat binnenkort als uitgave van onze
Vereniging aan de leden zal worden toegezonden8). Niet minder dan
ruim 1000 inventarissen worden daar vermeld en wij menen, dat dit
boekje -goede dien-sten zal bewijzen om zonder tijdverlies inventarissen,
die nu niet -altijd gauw te grijpen zijn, te voorschijn te brengen. Op -deze
wijze komt al die inventariseer-arbeid m-eer tot baar recht en wordt het
gebruik van onze archieven bevorderd.
Op de -gisteren gehouden vergadering van rijksarchivarissen, welk
instituut na een lange sluimer-ing tot aller voldoening is herleefd, kwam
de rijksarchief-gids ter sprake. In -de komende maanden zullen de reed-s
bestaande overzichten nog wat worden aangevuld en gewijzigd, maar
dit betreft gelukkig slechts kleinigheden, zodat -in de loop van 1948 het
ter perse gaan mag worden verwacht.
Is het al te optimistisch n-og meer archiefgidsen te verwachten? Zullen
de provinciale inspecteurs ons, op het voorbeeld van -dr. Formsma, bin
nenkort verrassen met -een overz-icht van -de niet -door archivarissen
beheerde archieven in hun provincie? Zal de pas benoemde archivaris
van de Ned. Hervormde Kerk ons een kerkelijke archiefgids brengen
en de nieuwe archivaris van H. M. de Koningin -een overzicht van de
schatten van het Koninklijk Huis-archief? Wij hopen het van harte. Zolang
5) Ruwe schatting van de bergruimte, nodig voor opberging van microfoto's van
ade retroaeta van de Burgerlijke Stand van Zuid-Holland (zonder de steden):
b/ alle stukken van het Algemeen Rijksarchief.
ad a/ Retroaeta Z.H. - 70 m. plankruimte 1 m. plankruimte bevat 20 delen van 250 pag.
dus 5000 pag. 70 m. bevatten 350.000 pag.
Op een micro-foto van 8x5'/2 c.m. staan 100 microfoto's: in één lade gaan 1000 kaarten
van 5'/2x8 c.m., die elk 100 microfoto's van één pag. bevatten dus: in één lade 100.000
microfoto's Voor retroaeta Burgerlijke Stand dus nodig 4 laden.
ad b/ Algemeen Rijksarchief 25.000 m. plankruimte. Op 1 m. plankruimte 5000 pag.,
dus Algemeen Rijksarchief bevat 125.000.000 pag. In een lade worden geborgen 100.000
micro-foto's, die elk een pagina weergeven. Dus in 1250 laden of 125 stapels van 10 laden
gaan de micro-foto's, die geheel het Algemeen Rijksarchief bevatten.
6) Het archief der Rekenkamer ter Auditie van de Gemeenelandsrekeningen en de
opvolgende colleges, met de daaronder berustende rekeningen, door Smit.
7) Inventaris der archieven van het arrondissement Maastricht en van het Departement
van de Nedermaas (1794— 1814), meteen inleiding over de vorming van het grondgebied
en de geschiedenis der bestuursinstellingen, door mr H. Hardenberg, met medewerking
van dr F. Nuyens.
8) Sindsdien inderdaad verschenen.
