130
lijke geschriften, van zeer vroege eeuwen tot heden toe. Dat èn
de Oorkondenleer èn de moderne bureau-instructie bijzondere ver
schijningen zijn van een grooter geheel, is een gedachte, welke voor
hem weinig beteekenis had, totdat hij de vruchtbaarheid ervan door
dr. Meisner zag aangetoond. Hij is dankbaar voor de kennismaking
met dit boek en meende niet te mogen nalaten, de lezers van dit
blad althans op het bestaan ervan te wijzen.
S. J. FOCKEMA ANDREAE.
Berichten.
131
Verzoek van de redactie. Bijdragen voor de volgende aflevering
van liet Archievenblad worden gaarne voor 15 Iuni 1940 ingewacht.
Examens archiefambtenaar.
Voor het diploma van wetenschappelijk archiefambtenaar der eerste klasse zijn
geslaagd de heeren Mr. H. Aa te 's Gravenhage en Mr. L. NOORDHOFF te Groningen.
Gemeentearchieven.
Maastricht. Bij de behandeling van de gemeentebegrooting is ter sprake
gekomen een plan, dat veel aantrekkelijks heeft, n.l. het zetten van een nieuw gebouw
voor het gemeentearchief naast de uitbreiding van het rijksarchief, welke thans in aan
bouw is. Want men mag een zóó grondige restauratie van wat eens het middeleeuwsche
Franciscanerklooster en daarna sedert 1799 een kazernegebouw geweest is, in feite
niet gelijk stellen met een nieuwbouw. Een deel van het klooster, d.w.z. het tweede
carré, dat óók als kazernegebouw heeft dienst gedaan, is met den grond gelijk gemaakt
en wordt niet opnieuw opgebouwd. Daarop nu zou men gaarne een gebouw gezet zien,
dat als gemeentearchief zou kunnen worden ingericht, inplaats van er een soort park
van te maken, dat ter plaatse weinig zin heeft, Onder deze afgebroken kazernegebouwen
zijn de kelders en fundamenten van vroegere kloosterbouwen te voorschijn gekomen,
zoodat het mogelijk zou zijn door den bouw van een gemeentegebouw in aansluiting
aan het rijksgebouw het voormalige kloostercomplex voor een veel belangrijker deel in
zijn ouden vorm te herstellen. Het zou dan komen te liggen tusschen de oude
Fransiscanerkerk, thans rijksarchief en het mooie oude Feilzusterklooster, waarin particuliere
woningen zijn en waarvan de fraaie gevel uitkomt op het park aan de Begijnenstraat.
Het groote voordeel van het naast elkaar liggen van de beide archieven springt
voldoende in het oog, wanneer men bedenkt, dat ze elkaar in menig opzicht completeeren.
Ze zijn in de 19de eeuw ook jarenlang samen in de voormalige kerk gehuisvest ge
weest, waar het gemeentearchief over één zijbeuk beschikte en alleen plaatsgebrek
voor beide instellingen tot een scheiding dwong. Zoo bevindt zich van het oude Maastricht
het administratieve deel der archieven in het gemeente-, het rechterlijk gedeelte, dat
alleen al 160 meter kastenruimte vult, in het rijksarchief. De beide archieven bezitten
een bibliotheek, terwijl het Historisch en Archaeologisch Genootschap in Limburg er
nog één heeft, die in het gemeentearchief gehuisvest is, en ze alle drie een belangrijke
platencollectie bezitten, die nog geregeld worden aangevuld.
Het is feitelijk niet te zeggen hoeveel voordeel er in gelegen zou zijn, wanneer
in Maastricht één centraal punt bestond, waar allen in de geheele provincie, die zich
interesseeren voor de geschiedenis van hun gewest en het aantal derzulken is
gelukkig nog altijd zeer groot - gemakkelijk in contact konden komen met alles wat
daarop betrekking heeft, terwijl bovendien van een dergelijk centrum, mede door de
geregelde onderlinge aanraking en samenwerking van het aan beide instellingen ver
bonden wetenschappelijk gevormd personeel, een stimuleerende invloed in allerlei
richting kon uitgaan.
B. en W. hebben laten blijken, dat het in hun bedoeling ligt het plan ernstig te
bekijken. Het tegenwoordige gemeentearchief is zeer ongunstig gelegen, het is geheel
omgeven door particuliere woningen, ligt dus verre van veilig; er is geen enkele uit
breiding mogelijk en er zou aan het gebouw aan het Vrijthof, waarvan het een deel
beslaat, mettertijd ongetwijfeld een veel betere bestemming te geven zijn. Bovendien
zou de bouw van het gemeente-archief, wanneer het in werkverschaffing zou kunnen
geschieden, een werkobject leveren. Het aantal werkobjecten in Maastricht lijkt geli
miteerd. Van de vele oude kloosters, die de Maasstad eertijds bezat, is, wanneer de
twee kazernes gerestaureerd zullen zijn en hun bestemming gekregen hebben, er geen
meer, waaruit nog wat te maken is in verband met de hedendaagsche behoeften.
N. R. C., 28 lanuari 1940.
Schoonhoven. Namens den inspecteur voor de Kunstbescherming, Dr. lAN
KALF te 's-Gravenhage, heeft de architect DlEDE VlSSER B. N. A. het bouwen van
een gemeente-archief in het perceel Stadhuisstraat No. 3 opgedragen aan de Gebr.
Van der Pauw voor f 4035.-.
Zwolle. Tentoonstelling van archivalia. Het trof onlangs
zoo, dat een vereeniging hier ter stede een verzoek tot den gemeente-archivaris
richtte, eens overzichtelijk ten toon te willen stellen de oude charters, privileges en
stadsboeken. En het resultaat hiervan was zoo mooi, dat de heer GEESINK besloot
deze archiefstukken nog 'n week te laten liggen. Zoo doende kan een ieder die er
belang in stelt, een kijkje gaan nemen in het stedelijk archief op de bovenverdieping
van het stadhuis.
En dit is de moeite waard. De stadshistorie begint eerst te leven wanneer men
de documenten voor zjch ziet. Ook al om de plaats zelve. Het stadhuis dateert van
1447, en is het niet eigenaardig in de stadsrekeningen van dat jaar te lezen dat
„meyster ]OHAN die tot Campen woent" 14 bassen of balkdragers moest leveren en
dat hij daaraan beelden moest snijden? 't Grappige is, dat de bezoeker zelve boven
op die bassen staat, immers beneden hem bevindt zich de oude schepenzaal, thans
trouwzaal, en daar zijn ze aangebracht. En zoo is er meer.
Heel kerkelijk en wereldlijk Zwolle vindt men broederlijk op de archieftafel
vereenigd. Naast oude oorkonden met zakelijken inhoud b.v. dat Zwolle in 1407
wederom in de Hanze wordt opgenomen vindt men 'n prachtig verlucht koorboek
uit het klooster van Windesheim. Men verbaast er zich over dat alles zoo goed
geconserveerd is. De inkt van menig stuk is zoo gitzwart alsof het gisteren geschreven
was. Ook het materiaal is hors concours. Het perkament is als nieuw.
Toch zijn niet alle origineele stukken bewaard gebleven. Men begrijpt dat in
den loop der eeuwen wel eens is zoek geraakt. Vandaar dat reeds in de middel
eeuwen de nuttige gewoonte bestond om de stukken die bij elkaar behooren, te
copieeren in één boek, zoodat men alles handig bijeen heeft. Zoo'n band is b.v. de
matrikel van de priveleges van het klooster op den Agnietenberg. 't Is prachtig
geschreven, wijlen p O. A. SPITZEN was van opinie dat er nog 'n paar pagina's van
THOMAS A KEMPIS zeiven bij zijn. Ook 't boek met de fundaties en doteeringen van
de St. Michaëlskerk is nog aanwezig, eveneens zeer interessant.
Ned.erland.sch Archievenblad 1939—1940
9
