138
17de eeuwsche couranten in Nederlandsche archieven.
daarmede is het archiefmateriaal opnieuw geordend. In het tijdschrift „Hessenland",
jg. 49, nrs. 9 en 10 komt een beschrijving voor van het uit archief-architectonisch
oogpunt interessante gebouw benevens een uiteenzetting over de nieuwe ordening.
Historisk Tidskrift 1939Hafte I.
Varia.
De brand op het Huis Bergh. Het zal den leden onzer Vereeniging,
in het bijzonder dengenen, die in 1935 deelnamen aan het bezoek het Huis Bergh,
wel belang inboezemen te weten, welke schade is aangerich den brand van
14 Maart 1939.
Allereerst zij medegedeeld, dat het archief, geborgen in de beide archieftorens
in den Voorburcht, geheel gespaard is gebleven.
Dank zij de hulp van personeel van het kasteel en de bevolking van 's-Heerenberg
is een zeer groot gedeelte van de schilderijen gered kunnen worden, terwijl slechts
enkele daarvan beschadigd zijn. Verder zijn gered het overgroote deel van de manus
cripten en vroege drukken waarvan de voornaamste in de safe waren geborgen
en een belangrijk aantal kleine kunstvoorwerpen. Van het overige meubilair is zeer
veel verloren gegaan, waaronder beeldhouwwerken en kisten.
Van het kasteel zijn de groote Middeleeuwsche toren en de kapel onbeschadigd
gebleven, de kleine toren heeft nogal geleden. De muren van het hoofdgebouw zijn
tot aan de daklijst blijven staan, en zullen vermoedelijk bij den voorgenomen herbouw
dienst kunnen doen. Het inwendige van het middengedeelte van het kasteel is vrijwel
geheel uitgebrand, waarbij de fraaie 184e eeuwsche betimmeringen en plafonds ver
loren zijn gegaan. VAN SCHILFGAARDE.
In de N. R. C. van 10 Maart l.l. schrijft Mr. J. G. VELTMAN FrUIN over de ver
loren gewaande commissiebrief, door prins MAURITS aan Olivier van Noort in 1598
verleend, die hij teruggevonden heeft onder de papieren van wijlen den heer P. S.
BUTEUX, in leven oud-burgemeester van Oost- en West-Souburg.
Heraldiek en archiefonderzoek.
Het democratisch Zwitserland telt veel burgers, die gaarne een wapen willen
voeren en in de archieven gegevens voor een wapen hopen te vinden. Dit heeft
aanleiding gegeven, dat in de leeskamer van het Staatsarchief (Archief van het Kanton)
te Bern de volgende bekendmaking aan de wand hangt:
„Zur Beachtung für Wappenliebhaber.
Der Bernische Burger musz von Staatsweg besitzen1. einen Geburtsschein;
2. einen Heimatschein3. ein Dienstbüchlein4. eine Stimmkarte; 5. verschiedene
Steuerquittungen unt sonstige amtliche Ausweise.
Dagegen steht in der ganzen Gesetzessammlung kein Wort davon, dass der
Bernische Burger ein Familienwappen führen müsse. Keine Staatsbehörde hat sich
darum zu kümmern, ob jemand der Liebhaberei und Modesache der Wappenführung
ergeben sei oder nicht. Die Behauptung, jede Familie besitze ein im Staatsarchiv
hinterlegtes oder eingetragenes Wappen ist ein Hirngespenst. Es besteht im Staate
Bern weder ein Heroldsambt, noch ein Kantonales Wappenbuch.
Wer sich als Smuck von Haus und Heim ein hübsches und stilrichtiges Wappen
ausfertigen lassen will, muss einen tuchtigen und gewissenhaften Künstler oder Kunst-
gewerbler zu Rate Ziehen, nicht irgend einen Schwarmer, pfuscher oder Schwindler".
v. 't H.
Afgesloten 12 April 1939.
BIJLAGE
van het „Nederlandsch Archievenblad"
46e iaargang - 1938-'39 - 2e Aflevering
In de Nieuwe Rotterdamsche Courant van 29 October 1938 komt een artikel voor
van den correspondent uit Stockholm over een uitgebreide verzameling van niet minder
dan 1300 Nederlandsche couranten uit de jaren 1618—1664, welke in de Koninklijke
Bibliotheek te Stockholm zijn gevonden. Daaronder bevinden zich niet minder dan 139
couranten van vóór 1626. Wanneer men bedenkt, dat uit het tijdperk van vóór 1626
slechts een 8-tal couranten bekend was, dan springt het belang van deze vondst wel
duidelijk in het oog.
In de 3e aflevering van deel XXV van „Het Boek" heeft de heer Folke Dahl over
deze vondst uitvoerige mededeelingen gedaan en hij deed daarbij een beroep op ieder
die ,n Nederland gedrukte couranten van vóór 1665 onder zijn berusting mocht hebben'
om hem daarvan mededeeling te doen. Niet alleen in bibliotheken maar ook in archieven
kunnen in dit opzicht nog belangrijke ontdekkingen worden gedaan. In het in 1883
gedrukte „Register op het oud-archief van Hasselt" werd mijn aandacht getrokken
door no. 1662 „een pak couranten en geschreven nieuwstijdingen van 1619—1623",
waarin naast een groot aantal geschreven - aan den militairen gouverneur van Hasselt
gerichte - nieuwstijdingen (meerendeels buitenlandsch oorlogsnieuws) niet minder dan
18 gedrukte couranten uit de jaren 1620-1622 werden aangetroffen, welke, met slechts
een uitzondering, geen van alle voorkomen in de te Stockholm bewaarde verzameling.
De heer Folke Dahl te Upsala (adres: Kungl. Universitetets Bibliotek), houdt zich ten
behoeve van zijn bibliografie van in Nederland vóór 1665 gedrukte couranten voor
mededeeling van nieuwe vondsten ten zeerste aanbevolen.
Zwolle.
A, HAGA.
Uitgegeven door de Vereeniging tot beoefening van Overijsselsch Regt en Geschiedenis.
