34
ningen Toch zou er een storm van verontwaardiging opsteken,
wanneer er van de zijde der leeraren voorstellen inkwamen om het
onderwijs ingrijpend te reorganiseeren, ten koste van de leerlingen,
opdat de leeraren meer tijd zouden overhouden om scheppend weten
schappelijk werk te leveren. Een dergelijke actie zullen zij ook nooi
op touw zetten; zij zijn op school paedagoog en thuis filoloog,
geograaf of chemicus.
Het zal den archivisten nooit gelukken om de publieke opinie
ook maar eenigszins te prikkelen; zij zullen geheel door hun zelf-
critiek binnen de perken van het hun toegewezen arbeidsveld gehouden
moeten worden. Maar evenmin als een leeraar aan de wetenschappeli|ke
productie deel mag nemen ten koste van de kinderen, mag een
archivist dat doen ten koste van de archieven. Daarom mag bi) de
discussie over de wenschelijkheid van een splitsing tusschen oude
en nieuwe archieven nimmer als motief worden aangevoerd, dat een
scheiding de archivisten in staat zou stellen meer historisch scheppend
werk te leveren.
Gaat men niet over tot een splitsing, zoodat de organisatie
intact kan blijven, dan zal er voor de beheerders toch een zware
tijd aanbreken, afgezien nog van de moeite, die het zal kosten om
rijk en steden tot bouwen te bewegen. Wij behoeven ons geen illusies
te maken over den toestand, waarin de meeste der over te brengen
archieven verkeeren. Ik vrees, dat de woorden chaos en rommel
meer binnen onze muren gehoord zullen worden, dan m een bewaar
plaats oorbaar is. Het is hoogst gewenscht, dat men het over het
systeem van ordening eens is, voordat de invasie begint. Maar met
alleen moet er haast gemaakt worden met een vervolg op de Hand
leiding, men moet er zich ook over uitspreken, wat wel en wat met
voor verdere bewaring in aanmerking komt. Over de vernietigbare
stukken moet het oordeel geveld zijn, voordat ze worden overge
bracht. Dubbel transport met de daaraan verbonden last en onkosten
zal dan in vele gevallen vermeden kunnen worden.
Het uitpeilen van de waardevolle kern uit de papiermassa s, wat
tegelijk het aanwijzen van de vernietigbare stukken inhoudt en het
aangeven van de richtlijnen, volgens welke de in de bewaarplaats
op te nemen archivalia geordend moeten worden, zal hand aan hand
kunnen gaan. Om zich over de wenschelijkheid van al of met bewaren
te kunnen uitspreken, zal men immers de functie van het stuk in de
administratie moeten kennen; deze functie bepaalt tevens de plaats
in den inventaris. Het zal dus aanbeveling verdienen om de °Pdracht
tot het maken van een ontwerp voor een vervolg op de Handleiding
en van een ontwerp voor lijsten met opgaven van vernietigbare stukken
35
te combineeren. V/eliswaar is het samenstellen van een nieuwe hand
leiding een questie, die door onze Vereeniging geheel binnenskamers
kan worden afgedaan, terwijl zij het aanwijzen van vernietigbare
stukken aan de betrokken autoriteiten moet overlaten. Dit neemt
toch niet weg, dat bruikbare voorstellen van onze Vereeniging in de
door de overheid te publiceeren lijsten verwerkt kunnen worden.
Hoewel onze Vereeniging het centrale punt moet zijn en blijven,
vanwaar uit de maatregelen genomen worden, die tot het ontstaan
van een nieuwe handleiding en voorstellen tot vernietiging kunnen
leiden, zal zij bij haar nieuwe taak de medewerking van alle admini
straties en diensten noodig hebben. Van alle zijden moeten haar
inlichtingen en adviezen toestroomen. Men zal een overzicht moeten
krijgen van wat er onder de verschillende diensten en administraties
berust, van wat daarvan voor plaatsing in de depóts in aanmerking
komt en van de organisatie der verschillende administraties, opdat
daaruit het systeem van ordening kan worden afgeleid of overgenomen.
Met deze voorbereidende werkzaamheden zullen jaren gemoeid zijn
en dat zullen jaren van onafgebroken propaganda maken moeten
zijn. Men zal er de hoogste autoriteiten van moeten overtuigen, dat
er met de nieuwe archieven op den duur iets gebeuren moet, dat
men moet ingrijpen voor dat het te laat is en dat men daarom op
medewerking en waardeering moet kunnen rekenen, als de Vereeniging
van Archivarissen het vraagstuk in studie neemt. Men zal moeten
trachten om alle ambtenaren en autoriteiten, die nieuwe archieven
onder hun berusting hebben eenige oogenblikken voor die archieven
te interesseeren in dien zin, dat zij zelf, met hun algemeene kennis
van administratie of bedrijf overdenken, welke bescheiden er de
essentieele bestanddeelen van vormen en niet het verstrekken van
inlichtingen en adviezen overlaten aan lagere ambtenaren, die, hoe
goed ze ook thuis zijn in de aan hun zorgen toevertrouwde archi
valia, den dienst of het bedrijf als geheel toch niet kunnen overzien,
De vakvereenigingen van directeuren van overheidsbedrijven en
hoofden van takken van dienst zouden hierbij niet genoeg te waar-
deeren medewerking kunnen verleenen door het probleem van hun
archieven in samenkomsten en vakorganen te bespreken. De gemeente
archivarissen kunnen bovendien rekenen op de hulp van de door de
Vereeniging van Nederlandsche Gemeenten ingestelde Archiefcom
missie, van het Registratuurbureau en van de Studieclub voor Ge
meentelijke Documentatie. Voor deze instellingen zijn de nieuwe
gemeente-archieven reeds lang een probleem, dat zij juist in samen
werking met de oud-archiefbeheerders wenschen op te lossen. Na
onderlinge gedachtenwisseling zouden al deze organisaties aan de
