42
een eventueele herdruk der Handleiding zouden par. 72 en volgende
"moeten vervallen of in gewijzigden vorm ondergebracht worden
"een appendix. In de plaats daarvan zou meer naar voren de meest
"doelmatige inrichting van een charterlijst ter sprake kunnen kome
"De Tedactiè der nieuwe bepalingen zou het best toevertrouwd
worden aan de jongere generatie". Bovendien heb m rm.r
bijdragen „Problemen"1) reeds gezegd, en het was hoofdzakel, k
reden die mij tot het opstellen dezer reeks heeft bewogen dat het
mij verkeerd leek steeds maar onderhands over veronderstdde m.s-
standen en gebreken te spreken. Geen struisvogelpolitiek, maar de
zaken open en ridderlijk bespreken, zoo zakeh.k mogel„k en in .ed
geval zonder kwetsing van een of meer bepaalde personen Men
heeft mij wel eens te kennen gegeven, dat het te betreuren w
ik in deze reeks te zakelijk ben geweest, en meer m»n eigen meening
had moeten uitspreken. Hiermede zou ik echter buiten de grenzen
van mijn vooraf opgemaakt bestek zijn gegaan: nl. de punten van
geschil, zonder partij te kiezen, op te stellen, en n^r,le,dl 0
daarvan een gedachtenwisseling in ons orgaan uit te lokke
Ook de stem der jongeren laten hoorenDan moet echter a
stem ons iets te zeggen hebben, want van gedachtenwisseling kan
moeilijk sprake werenals e, geen gedachten zijn. Dit wa, den mhond
betreft Wat den vorm betreft waarin het stemgeluid tot ons komt,
daarover is het een weinig moeilijk te oordeelen. W.) leven in den
ti" van de lazz-muziek, die velen (naar men mi, verzekerd heeft
want mijn eigen ooren hebben mij reeds vele ,aren geleden d
dienst opgezegd) en vooral zij, die zich meer tot e rnuzie van
oudere klassieken voelen aangetrokken, een gruwel vinden, maar d
bLonder t den smaak van de jongere generatie schi.nt te vallen.
Het is hier een zaak van aanvoeling. In de „stem er jongeren
zullen velen van de ouderen wanklanken ontdekken, waarvan die
jongeren zich eigenlijk volstrekt niet bewust z»n. Er is een neiging
om zich te laten gaan, te breken met conventies en vooral met
phraseologie: de zaken bij haar naam noemen, geen doek,es er o
winden' Men versta mij wel, dat ik volstrekt met het optreden va
de jongeren in bescherming wil nemen of verdedigen, maar slechts
een verklaring tracht te zoeken van de vraag waarom het °PtreJn
van jongeren, mondeling of schriftelijk, zoo d.kw.,ls aanstoot geef
aan de ouderen. Wat mij persoonlijk betreft, betreur ik het dat ve e
der omgangs- en beschavingsvormen, die men vroeger kende, tegen-
wooX als onhoudbare conventies over boord worden geworpen,
43
of althans maar zeer spaarzaam in acht worden genomen. Men kan
elkaar de waarheid zeggen, zonder elkaar te kwetsen, ook al ligt
dat allerminst in de bedoeling, maar alleen doordat men zich geen
of te weinig rekenschap geeft, welken indruk zijn gedragingen op
anderen zullen maken. We komen hier op een terrein, dat buiten de
grenzen van het /Archievenblad ligt, en meer in een tijdschrift over
opvoedkunde thuishoort. De lezers mogen zich verder in bespiege
lingen hierover verdiepen
Komen we door den thans gevolgden weg te bewandelen tot
eenige doeltreffende uitkomst? Dat is de vraag, die beantwoording
behoeft. Er is over „tabula rasa gesproken door mr. David de
Kok. Inderdaad zullen velen zeggen, na lezing van hetgeen door
den heer Steur wordt aangevoerd: nu weten wij, hoe het niet moet
(volgens hem), maar wat moet er nu voor in de plaats komen?
In mijn reeks „Problemen heb ik beproefd een logische
gedachtengang te volgen. Allereerst de vraagwat verstaat men
onder een archief? Neerslag van een overheidshandeling of ver
zameling van geschiedbronnen? De Handleiding heeft zich op het
eerste standpunt geplaatst. Ik wil hier alleen in herinnering brengen
den strijd Blok-Muller 2) van jaren geleden. Voor de jongeren is hij
een stuk geschiedenis, voor de ouderen een deel van hun leven. Wat
hiervan zij, er is toen een beslissing genomen in den geest van
Muller, en in verband met die genomen beslissing heeft het archief
wezen zich ontwikkeld. Bij de beoordeeling van iets verkeerds, dat
men meent te ontdekken, behoort men dus te onderscheiden tusschen
twee gevallen: is de ontwikkeling langs verkeerde banen gegaan,
terwijl de grondslag deugdelijk was, of is de grondslag ondeugdelijk?
Er komt iets anders bij. Sedert lang is op bijna elk gebied het ver
schijnsel van specialiseering opgetreden, een verschijnsel dat zijn
voor- en nadeelen heeft. Een voordeel b.v. is, dat men, door zich
te wijden aan een bepaald onderdeel, een meer volledige kennis
daarvan verkrijgt, waarbij zich dadelijk echter het nadeel op den
voorgrond plaatst, dat men zich niet altijd bewust blijft, dat men
met een onderdeel te doen heeft, en dus steeds het verband met
het geheel in het oog moet houden. Door de boomen ziet men het
bosch niet meer! Zooals het archiefwezen oudtijds beoefend werd,
trad wel eens te veel op den voorgrond het geschiedkundig onderzoek
i) Nederlandsch Archievenblad 1930/1931, blz. 123 en 1931, blz. 24 en 91
1) Nederlandsch Archievenblad 1932/1933, blz. 139 vlg.
2) Men beschouwe het niet als gebrek aan eerbied, dat ik hier en verder titu
latuur achterwege laat. Men spreekt gewoonlijk niet over den heer COETHE, SCHILLER,
RACINE, Shakespeare, Kant en zooveel andere grooten zonder daarbij in achting te
kort te schieten.
