70
bijwoning van de rijksdagen, 1488-1662. N.B. Gedeeltelijk gedrukt;
mede zijn hier ingebonden enkele brieven aan en concepten van brieven
van het stedelijk bestuur betreffende de inzameling van gelden tot
bestrijding der Turken. Drie van de planodrukken worden als volgt
in de Einblattdrucke beschreven
957. Maximilian 1. Römischer KönigAusschreiben betr. den Reichs
tag zu Lindau. Formular für Stadte. Glurns 16 August 1496 (Augsburg:
Erhard Ratdolt, nach 16 Aug. 1496) qu. 2°.
960. Maximilian I. Römischer König: Mahnung urn ein für den Krieg
in Italien gefordertes Darlehn. Formular für Stadte. Am Comer See.
25 August 1496. (Augsburg: Erhard Ratdolt nach 25 Aug. 1496) qu. 2°.
966. Maximilian 1. Römischer König Ausschreiben betr. das Darlehn
auf den Gemeinen Pfennig. Formular für Stadte. Lindau 30 januari 1497.
(Memmingen: Albert Kunne, nach 30 )an. 1497) qu. 2°.
Het vierde stuk komt overeen met Einblattdrucke 975: Maximilian I.
Römischer KoningAusschreiben betr. den Gemeinen Pfenning. For
mular für einen geistlichen Reichsstand. Freiburg, 11 August 1498.
(Freiburg: Friedrich Riederer, nach 11 August 1498) qu. 2°, met dien
verstande, dat het Deventer exemplaar een Formular für Stadte is.
In het archief van het kasteel Bergh werd een variant van
Einblattdrucke 960, nl. het formulier bestemd voor een adellijk persoon,1)
aangetroffen. In hetzelfde archief werd een exemplaar van een anderen
gedrukten oproep van Maximiliaan, in 1494 te Antwerpen door Adriaen
van Liesvelt gedrukt, gevonden. 2) In het Deventer archief bevindt
zich tenslotte nog een bevelschrift van Keizer Maximiliaan aan „alle
Stendenn unnd Verwandten unnser unnd des heiliger Reichs" om aan
Karel van Eomond geen hulp te verleenen, 1508. Dit zal wel een in
Duitschland gedrukte postincunabel zijn.
Behalve de reeds genoemde muntordonnnantie zijn in het stede
lijke archief te Kampen een drietal planodrukken uit de 15de eeuw
aanwezig. In het eerste deel van het Register van Charters en be
scheiden in het oude archief van Kampen vindt men van deze stukken
uitvoerige beschrijvingen.3) In het Zutphensche Gemeentearchief bleken
een tweetal gedrukte Geldersche plakkaten uit de jaren 1538 en 1540
te berusten, die in het nieuwe deel van de Nederlandsche Bibliograhie
M Mei. M. E. KRONENBERG geeft in de 12de jaargang van Het Boek (1923), van
dit stuk een uitvoerige beschrijving.
2) Einblattdrucke 918, zie hetzelfde artikel van Mej. KRONENBERG.
3) Charters en Bescheiden I, 864. CAMPBELL 831. Einblattdrucke 664; Charters
en Bescheiden 932 te vergelijken met Einblattdrucke 901 en 902, en Charters en
Bescheiden 939.
71
zullen worden opgenomen. Twee andere gedrukte plakkaten bleken
Duitsch drukwerk te zijn. Verder is in het Zutphensche archief aan
den dag gebracht een aflaatbrief in Aalst in 1491 gedrukt.2)
Ook in de stedelijke archieven te Leiden en Maastricht bevinden
zich gedrukte aflaatbrieven uit den incunabeltijd, 3) terwijl in het
Haagsche Gemeentearchief een in 1515 afgegeven aflaat berust.
Ik ben ervan overtuigd, dat dit lijstje van incunabelen en post
incunabelen in Nederlansche archieven lang niet volledig is. Wellicht
zal men bij het doorzien van de ingekomen stukken en andere bundels
of banden van het tijdvak nog menig oud drukwerk op het spoor
komen, waarvan het bestaan nog niet bekend is. De samenstellers
van den Gesamtkatalog4) en de Nederlandsche Bibliographic5) kunnen
dan met een aanvulling verblijd worden.
Ook nog op andere wijze kunnen de archivarissen bijdragen tot
vermeerdering van de kennis van het oude drukwerk. Men weet, dat
vaak als schutbladen van banden handschriften, die van geen waarde
geacht werden, gebruikt zijn. Niet zelden is ook het oude drukwerk
op deze manier aangewend en soms loont het de moeite het weer
aan het licht te brengen.
De volgende voorbeelden zouden met vele vermeerderd kunnen
worden: Als schutblad van een rekening van Wisch 1538-1539 werd
in het Archief Bergh een onbekende Nederlandsche incunabel, een
aflaat, in 1496 te Gouda gedrukt, te voorschijn gebracht.6) Een twee
tal aflaatbrieven, in 1502 te Rostock gedrukt, waren met de bedrukte
zijde tegen voor- en achterplat van een incunabel7) van de Athenaeum-
Bibliotheek geplakt.3) Uit een register van het Deventer Archief,9)
waarin de verpachting der accijnsen, landerijen en andere stedelijke
Een artikel van Mej. M. E. KRONENBERG over deze plakkaten in liet Boek
15de jaargang (1926).
2) Men zie een reproductie van dezen toen nog niet beschreven incunabel bij
het' artikel van Mej. M. E. KRONENBERG in Het Boek 13de jaargang (1924).
3) Te Leiden een aflaatbrief gedrukt te Brussel vóór 1480 Einblattdrucke 876,
CAMPBELL suppl. 3 no. 1559c), te Maastricht een aflaatbrief naar aanleiding van het
jubeljaar 1500 (Einblattdrucke 1185 CAMPBELL suppl. 3, no. 141a).
4) Kommission für den Gesamtkatalog der Wiegendrucke, Preussische Staats-
Bibliothek, Unter den Linden 38, Berlin N.W. 7.
5) Mej. M. E. KRONENBERG, Laan van Meerdervoort 110, den Haag.
6) Zie het artikel van Mej. M. E. KRONENBERG in Het Boek, 12de jaargang (1923'
met reproductie van den incunabel.
7) Mej. M. E. KRONENBERG. Catalogus van de incunabelen in de Athenaeum-
Bibliotheek te Deventer (1917) no. 201.
8) Wat hier van banden in archieven gezegd wordt, geldt natuurlijk evenzeer
voor oude banden in bibliotheken.
9) Inventaris van het Deventer Archief (1870) no. 1155 d.
