130
directeur, nu al de op de aan de Synode toegezonden inventarissen
voorkomende trouwboeken uit de kerkelijke gemeenten in Gelderland,
voorzoover die ter plaatse in de kerkelijke archieven werden bewaard,
zijn afgeschreven en geindiceerd, thans allereerst de in het Rijks
archief te Arnhem berustende trouwboeken onder handen te nemen.
Dienvolgens heeft ondergeteekende, daartoe weder door de wel
willendheid van den Rijksarchivaris in Gelderland in staat gesteld,
de volgende trouwboeken over de daarachter aangegeven jaren te
zijnen huize te Zaltbommel op foliovellen kunnen afschrijven
Classis Nijmegen.
Ring Nijmegen.
Gemeente Nijmegen
1625-1643, 1791-1810.
Classis Tiel.
Ring Tiel.
Gemeente Tiel
1582-1790.
Ring I n g e n.
Gemeente Opheusden
1796-1810.
Classis Bommel.
Ring Bommel.
Gemeente Heerewaarden
1653-1769, 1772-1810.
Door aankoop werd verkregen een afschrift op foliovellen van
de trouwboeken uit de gemeente Zaltbommel, berustende in het
Rijksarchief te Arnhem over de volgende jaren1619—1647, 1649 1679,
1720-1743 en 1751-1797.
Tenslotte mochten wij door bemiddeling van Dr. Lasonder van
den Heer Anthony Ruys, consul-generaal te Antwerpen in diens
kwaliteit van administreerend kerkvoogd van de Ned. Hervormde
gemeente aldaar deze gemeente is als directe voortzetting te
beschouwen van de bekende „Brabantse Olijfberg" uit den tijd der
Reformatie door schenking verwerven een door den Heer A. Merens,
destijds vice-consul te Antwerpen bewerkt afschrift van de op het
stadsarchief aldaar berustende doop- en trouwboeken van Antwerpen
resp. over de jaren 1660—1798 en 1674—1795.
F. S. KNIPSCHEER.
131
Kleinere Bijdragen.
Raadpleging van archieven in de 18de eeuw. legen-
over de vele bewijzen van zorgeloosheid, waarvan onze vaderen ten
opzichte van de archieven soms blijk gaven, treft ons een mede-
deeling in het Utrechtsc.h plakkaatboek van Van de Water (voorrede
folio "f f T 2 verso), waar de samensteller van dit werk naar aan
leiding van de toestemming der Staten van zijn gewest (Resolutie
14 December 1722) tot het raadplegen der archivalia de volgende
verzuchting slaakt: „Het moeylijkst in dezen was, dat ik die boeken
daar ter plaatse gehouden was te doorbladeren en 't geen ik dienstig
oordeelde zelfs af te schrijven."
den Haag. S.
Slordigheid in het bijhouden van kerkelijke re
gisters. Niet zelden hoort men de klacht uiten, dat de doop-
en andere registers, vooral de oudere, niet steeds geregeld bijge
houden zijn. Dat deze opmerking reeds lang geleden gemaakt is,
blijkt uit het hieronder afgedrukte art. 32 der acta van de classis
Nijmegen van April 1655: „Aisoo men verstaet, dat in diverse kercken
geene behoorlieke aenteykeninge van getrouwden, gedoopten ende
ledematen gehouden en wert, wert sulx pro dominis Jvisdatoribus
pro memoria opgeteykent, om in visitatione die aenteykeninge te sien.
I. S. v. V.
Waar de oude kerkelijke actaboeken bleven.
Zoo menig maal ik inzage verkreeg van de kerkelijke archieven
in mijn omgeving, trof het mij dat er géén stukken van belang vóór
1620 aanwezig waren. Te Alphen aan den Rijn verbrandde de kerk
in 1619, te Nieuwveen gingen alle stukken te loor bij een brand in
1685. Maar in een aantal andere plaatsen was er, zoover bekend,
geen brand geweest. Irt den Navorscher van 1903, blz. 433, opperde
ik het vermoeden dat de remonstrantschgezinde predikanten de archieven,
waarop zij meenden het volste recht te hebben, onder zich hadden
gehouden. Dit vermoeden wordt, althans wat Nieuwkoop aangaat,
bevestigd. Ds. Henricus Vollenhoven, 30 juni 1619 aldaar gekomen in
de plaats van den bekenden afgezetten remonstrant Wouter Cqrnelisz
van Waerder (misschien: van Warder en niet van het Z.-Holl. dorp,
daar hij volgens het Leidsche album te Medemblik was geboren of
vandaar afkomstig,) begint het nieuwe, nog bewaard gebleven, kerkelijk
actaboek aldus
„Alzoo het kerckenboeck van Nieucoop noch was berustende bij
