34
Ik vraag mil af, of niet de eenvoudigste oplossing der moeilijkheid
zou zijn het slot der paragraaf aldus te lezen„voor zoover die
bescheiden onder dat bestuur of dien ambtenaar of hunne opvolgers
berusten of behooren te berusten". Daarmede zou, dunkt mij, niet
slechts de zoo even aangeroerde moeilijkheid ondervangen zijn, maar
ook eene andere, waaraan ik mij bij het uitleggen der Handleiding
meermalen gestooten heb. Volgens de thans geldende definitie van
een archief behooren concepten, die niet tot minuten gecorrigeerd,
maar door minuten vervangen zijn, niet tot het archief, waarin zij
worden aangetroffenwant zij waren niet bestemd om er in te blijven
berusten: zij hadden vernietigd moeten worden. Iets dergelijks is het
geval met brieven, voor de verzending gereed gemaakt, maar niet
verzonden, met door een college of ambtenaar opgemaakte, maar
door den belanghebbende niet afgehaalde stukken, met beleenbrieven,
bij het opmaken van nieuwe akten van beleening door den leenman
ingediend, maar hem niet met den nieuwen beleenbrief teruggegeven,
met eigendomsbewijzen van erven, die later zijn verkocht, etc. Al
die stukken zijn niet „bestemd geweest om onder het bestuur of
den ambtenaar te blijven gerusten. Alleen slordigheid is oorzaak,
dat men ze in het archief aantreft. Toch kan men ze er bezwaarlijk
uit verwijderen. Volgens de door mij voorgestelde wijziging kan men
ze echter als deelen van het archief beschouwen en vervalt dus deze
moeilijkheid. Maar misschien geeft mijne wijziging weer tot andere
bezwaren aanleiding en brengt zij tot een archief stukken, die er
geen deel van behooren uit te maken. Het is dan ook slechts salvo
meliori, dat ik deze wijziging aan het oordeel mijner medeleden
onderwerp. R. FRU1N.
De Gemeente- en Waterschapsarchieven in 1922.
Voor dit overzicht is de voor 1921 gemaakte indeeling wederom
gevolgd, te weten
A. Gemeente-archieven.
B. Waterschaps-archieven.
C. Verslagen aan Gedeputeerde Staten in de verschillende
provinciën.
De gemeente-archieven, welke eenen eigen archivaris bezitten,
maar door de provinciale inspecteurs onder C ter sprake gebracht
35
worden, komen op twee verschillende plaatsen voor. Dubbele mede-
deelingen zijn zooveel mogelijk vermeden.
Nadat van de secretarissen van Gorinchem, Hoorn en Roermond
bericht ontvangen was, dat voor hunne gemeenten geen verslag over
den toestand van het archief uitgebracht werd, kwamen de archieven
van veertig gemeenten in aanmerking, om in dit overzicht behandeld
te worden. In den loop van het jaar mocht ik 28 verslagen over
1922 ontvangen. Op mijn verzoek aan de 12 overige gemeenten
ontving ik nog 6 gedrukte verslagen of schriftelijke mededeelingen.
Te Maastricht was geen verslag meer beschikbaar; vijf lieten mijne
aanvraag onbeantwoord.
Van zeven besturen van waterschappen zonden drie bericht, dat
over de archieven geen mededeelingen in de verschenen verslagen
voorkwamen. Drie stuurden een verslag, één verzoek bleef onbe
antwoord. De rubriek B is over 1922 nog opgenomen, doch zóó
onbelangrijk, dat zij in een volgend verslagjaar gerust vervallen kan.
Merkwaardig is de benoeming van niet minder dan acht archi
varissen en wel in de gemeenten Alkmaar, Amsterdam, 's-Gravenhage,
Gorssel, St. Maartensdijk en Schiedamen in de waterschappen
de Muyepolder en de Purmer.
Te Amsterdam, Den Briel en 's-Gravenhage wordt over ruimtegebrek
geklaagd. Ook te Nijmegen is de toestand onvoldoende; op de
begrooting voor 1923 is een bedrag geplaatst, om tot verbetering
te geraken. Het archief te Haarlem is niet brandvrij. Delft wacht op
verbouwing. Poortvliet heeft geen verwarming, zoodat er 's winters
niet gewerkt kan worden. Te Vlissingen is het gebouw van electrisch
licht voorzien. In dit jaar slechts ééne verhuizing, n.l. te Vlaardingen.
Aldaar zijn twee vertrekken, vroeger in gebruik voor kantoor van
den gemeente-ontvanger, voor het archief ingericht.
In het nieuwe gemeenelandshuis, Eendrachtsweg nos, 75 en 76
te Rotterdam, heeft het hoogheemraadschapsbestuur van Schieland
twee bergplaatsen; de eerste voor het eigen archief, de tweede
voor de archieven van de in Schieland gelegen polders, wier archieven
aldaar kosteloos bewaard kunnen worden.
Waar een nieuw gemeentehuis ingericht wordt, komt eene brand
vrije archiefbewaarplaats. Ik noem slechts Dommelen, Helmond en
Valkenswaard. Over het algemeen klagen de provinciale inspecteurs,
dat de archiefvertrekken niet brandvrij zijn. Vooral in de provincie
Limburg is de woning van het hoofd der school of van den veldwachter
dikwijls in hetzelfde gebouw, waar de archieven ondergebracht zijn.
Er zijn gunstige uitzonderingen, zooals te Brouwershaven, Drei-
schor, Haamstede, Haarlemmermeer, Sas-van-Gent, Velsen en eenige
andere plaatsen, waar de toestand uitstekend is.
Onder die opvolgers zijn dan zoowel te verstaan de besturen en de ambte
naren, die de functies der besturen en ambtenaren, van wie de archieven oorspronkelijk
afkomstig zijn, hebben overgenomen, als de archivarissen, in wier bewaring de archieven
zijn gesteld
