178
biliteit van den huidigen secretaris van belang zijn, aan die van het
gemeentebestuur doet het niets af; want als die registers in zulk een staat
van verwaarloozing verkeerden, wie anders is daarvoor verantwoordelijk
dan het gemeentebestuur? Laat ons hopen, dat de provinciale inspectie,
die al in verschillende provincies in werking is getreden, aan dergelijke
schandelijke toestanden een einde zal weten te maken.
Het groote bezwaar, dat nog altijd de consolideering der nieuwe
inrichting tegenhoudt, is het gebrek aan archiefambtenaren eerste klasse.
De vacatures, door de laatste benoemingen bij het Rijksarchiefwezen
ontstaan, zijn nog niet vervuld te Middelburg, te 's-Hertogenbosch, te
Leeuwarden zijn nog geene chartermeesters aangesteld. Te Leiden is mej.
mr. Breesnee als commies afgetredeneen ambtenaar eerste klasse om
hare plaats in te nemen, heeft niet gesolliciteerd. Te Gouda zal met
1 October onze ambtgenoot Huoes om gezondheidsredenen aftreden zal
zich een bevoegde sollicitant aanmelden, ook als het gemeentebestuur het
traktement, dat thans belachelijk laag is, behoorlijk op peil brengt? De
Archiefschool heeft twee ambtenaren eerste klasse afgeleverd. Slechts één
daarvan, de heer Graswinckel, heeft eene plaats bij het archiefwezen
gezocht, de tweede heeft een anderen meer aanlokkelijken werkkring aan
vaard. Toch twijfel ik er geen oogenblik aan, of op den langen duur
zal in dat tekort worden voorzien.
Ook omdat de eischen voor benoembaarheid vermoedelijk minder
zwaar zullen worden. Immers de wijziging, die het Academisch statuut
in de opleiding der juristen heeft gemaakt, dwingt tot de keuze, of om
van de juristen-archiefambtenaren eerste klasse altijd het schrijven van een
proefschrift te vorderen of om tot de archiefambtenaren eerste klasse toe
te laten allen, die alleen doctoraal examen hebben gedaan en als zoodanig
tot eene rechterlijke betrekking benoembaar zijn. Wanneer de regeering
tot het laatste overgaat, dan schijnt het mij uitgesloten, dat zij voor de
litteratoren den eisch der promotie handhaaft, en het is niet onmogelijk,
dat het laten vallen van de vordering om te promoveeren het getal lief
hebbers voor de archiefloopbaan onder de litteratoren eenigszins doet stijgen.
Hoe dat intusschen zij, ons corps is te klein, dan dat het niet met
een jaarlijkschen aanwas van twee of drie nieuwe ambtenaren in denzelfden
staat zou kunnen blijven. Maar als de moeilijkheden, waaronder wij thans
zuchten, overwonnen zijn, als er in verscheidene provincies plaatselijke
depots verrijzen, als allerlei gemeenten hare archieven gaan inrichten en
onder deskundig beheer stellen, ja dan zal het corps archiefambtenaren zich
moeten uitbreiden. Maar dan is ook de tijd gekomen om het archivaris
ambt zoo te bezoldigen, als noodig is, om den jaarlijkschen toevoer van
ambtenaren te versterken.
Voorloopig is dat echter alles toekomstmuziek. Laten wij ons bepalen
179
tot het tegenwoordige, en ook letten op het goede, dat in het afgeloopen
jaar verkregen is. Vooreerst dan, onze portvrijdom voor dienstbrieven en
dienstpakketten bestaat nog, en als die wordt afgeschaft, dan zullen toch
de kosten van verzending niet voor rekening der belanghebbenden worden
gebracht, maar voor die van het departement blijven. Het uitleenen wordt
dus geene doode letter
De belangstelling in de kerkelijke archieven is gelukkig er niet op ver
minderd. Op de begrooting zijn gelden uitgetrokken voor de ficheering van
de opgaven omtrent doopen, trouwen en begraven, die hetzij in de akten-
boeken hetzij in bijzondere registers, die onder de kerkeraden der Neder-
landsch Hervormde kerk zijn blijven berusten, afgeschreven zijn. Ds. Knip-
scheer te Zalt Bommel, die met dat werk belast is, heeft zijn arbeid in de
provincie Gelderland aangevangen. De op deze wijze verzamelde gegevens
zullen worden geplaatst in de Rijksdepöts en de gemeentelijke depóts, die er
voor in aanmerking komen, ter aanvulling der naar de bewaarplaatsen over
gebrachte doop trouw- en begraafboeken. Het reglement op de Nederlandsch
Isfaëlietische kerkelijke archieven is in de laatste vergadering der Centrale
commissie aangenomen: ik zal over den inhoud, waarover, zoo ik meen,
eene bevoegde hand spoedig in het Nederlandsche Archievenblad schrijven
zal, niet uitweiden, maar waarschuw alleen, dat het vooral op de toepassing
zal aankomen. Van de grootste belangstelling in het archiefwezen getuigde
het Kapittel te Utrecht van de bisschoppelijke Klerezy. Gelijk men zich
herinneren zal, was het Kapittel met de Regeering in overleg getreden over
eene regeling, waardoor de tot dusverre in het Rijksdepót te Utrecht be
waarde middeleeuwsche archieven, waarvan de eigendom het Kapittel toe
komt, over de verschillende Rijks- en gemeentedepóts, waar zij thuis be-
hooren, zouden kunnen worden verdeeld. De regeling is niet alleen tot
stand gekomen, maar het Kapittel heeft zich zelfs bereid verklaard den
eigendom dier stukken aan het Rijk af te staan, mits dat het zijnerzijds aan
het Kapittel overdraagt die archivalia, die eigenaardig tot het archief van
het Kapittel behooren, en die verdere in de Rijksdepóts verspreide stukken,
die voor de Klerezy van meer belang zijn dan voor de Rijksarchieven. Deze
uiterst vrijgevige beschikking, waardoor tal van allerbelangrijkste deelen,
ook uit de oude Kapittelarchieven, aan het Rijk worden aangeboden, is een
overtuigend bewijs, hoe zeer het belang der zaak het Kapittel ter harte
gaateene goede ordening, waardoor wat van ouds bij elkaar behoort, bij
elkaar bewaard en beschreven wordt, stelt het hooger dan zijn eigen belang.
Verheugen doen wij ons ook over de voltooiing van het nieuwe ar
chiefgebouw te Groningen, al is het dan alleen het gebouw, dat voltooid
is, en al ontbreekt nog de aankleeding met kasten en meubels. Ook het
gemeentearchief van Delft heeft een beter zij het ook voorloopig onderdak
gevonden in het voormalige raadhuis van Hof van Delft.
