op het onderwijs aan deze universiteit aan professoren en studenten
het voor onderzoek en college noodige studiemateriaal op de minst kost
bare wijze te verschaffen. De praktijk heeft de doelmatigheid van dezen
maatregel ten volle bewezen. Er is een zoo druk gebruik gemaakt van
het photographisch atelier, dat het gewenscht gebleken is eene lijst der
negatieven bekend te maken, opdat ook buiten Utrecht wonende geleerden
ten bate van hun onderwijs of voor eigen studiën afdrukken kunnen
erlangen. De lijst is in vier afdeelingen verdeeld, waarvan de vierde 221
oorkonden bevat uit de jaren 166—1475, welke alle voor het Instituut
voor Middeleeuwsche geschiedenis zijn vervaardigd of door deze instelling
in depot gegeven.
R oo m sch - K at h o 1 i ek e kerkelijke archieven. InDeKatho-
liek van Maart 1917 geeft fr. D. van Adrichem O. F. M. eene samen
vatting van hetgeen op blz. 34 vg. van den vorigen jaargang van ons
orgaan over de kerkelijke archieven der Hervormden is medegedeeld, en
vervolgt dan
„In alle bescheidenheid stellen we de vraaghoe staat het met onze
parochiale en andere oude kerkelijke archieven? Wordt daaraan de zorg
besteed, die zij vereischen en verdienen Opwekking, geen beschuldiging,
is het doel onzer vergelijking. Ten onzent bestaan bindende voorschriften,
die de parochiale archieven moeten beveiligen; wij vreezen geen centrali
satie van gezag, wanneer bij de kerkvisitatie soms een aanmerking gemaakt
wordt op de bewaarplaats der archievenbij ons komt de zorg der archieven
ten laste van pastoor en niet van kerkmeesters enz., die het nut van oude
paperassen moeielijk snappen kunnen. Zelfs wordt bij den bouw van
nieuwe kerken en pastorieën aan een brandvrijé, droge en luchtige kluis
gedacht. Of daarom de toestand onzer oude kerkelijke archieven niets
meer te wenschen laat? Een beperkte, doch treurige ervaring op dit punt
verbiedt ons den toestand rooskleurig te noemen. Wordt deze toestand
bestendigd, dan zullen binnen korte jaren vele, vooral kleinere, parochies
al haar oude archieven door vochtigheid en schimmel verliezen, om van
de gevallen, waarin de stukken voor goed zoek raken, maar niet te gewagen.
Wie aan locale geschiedenis doet, ondervindt telkens, dat vroeger aan
wezige en gebruikte archiefstukken nu spoorloos zijn verdwenen.
Geen archivaris van het bisdom stelt voor zoover we konden
nagaan zijn kunde en krachten beschikbaar tot behoud der kerkelijke
archieven. Zelfs moet men zoeken en vragen, om de namen der archiva
rissen van de bisdommen en van de religieuze Orden te leeren kennen.
De laatste omstandigheid wijst er niet op, hoe verdienstelijk zij overigens
wellicht werken in de aan hunne zorgen toevertrouwde schatten, dat hun
werkzaamheid veel naar buiten treedt. Zoek maar eens naar gedrukte
81
inventarissen van kerkelijke archieven, hoe summier ook, wellicht worden
uw geduld en speurzin op een harden proef gesteld.
Altemaal bewijzen, dat onze oude kerkelijke archieven niet die belang
stelling ondervinden, waarop zij recht hebben, èn om hun waarde voor
de eigenaars, èn om hun beteekenis voor de kerkelijke geschiedenis van
ons vaderland in het algemeen, van de parochie of religieuze Orde in
het bijzonder.
Nu er van verschillende kanten stemmen opgaan om te komen tot
nieuwe uitgave van katholieke geschriften uit den Hervormingstijd en uit
de Jansenistische periode, is het goed ook zijn aandacht te schenken aan
de oude kerkelijke archieven. Zij roepen om conserveering en om syste
matische exploitatie. Wie hier het juiste middel weet aan te geven, maakt
zich buitengewoon verdienstelijk voor de geschiedenis der Kath. Kerk in
Nederland en kan rekenen op de dankbaarheid van het nageslacht".
De verzameling handschriften en charters van baron
Van Spaen. In het Maandblad van het Genealogisch Heral
disch genootschap „De Nederlandsche Leeuw", 1917, wijdt
Jhr. mr. W. A. Beelaerts van Blokland eenige bladzijden aan deze ver
zameling, welke in 1819 door het Rijk is aangekocht. De charters en losse
zegels zijn destijds naar het Rijksarchief overgebracht, de handschriften
naar het archief van den Hoogen Raad van Adel. De charters zijn sedert
door nieuwe rangschikkingen meer en meer uiteengeraakt en met andere
vermengd, totdat de tegenwoordige Algemeene rijksarchivaris eene poging
ondernam om de collectie te reconstrueeren. Het voorloopig resultaat
daarvan is neergelegd in bijlage II tot het Verslag over 1913. De heer
Beelaerts betoogt nu, dat voor eene verdere reconstructie de handschriften
collectie onschatbare gegevens bevat, en meent dat een wederopbouw van
de archieven, waaruit baron Van Spaen geput heeft, kan worden beproefd.
Le bibliographe moderne. Courrier international des
archives et des bibliothèques, publié sous la direction de M. Henri Stein.
Dix-huitième année. 19161917. JuilletOctobre. Paris, Auguste Picard.
In de Chronique des archives wordt in dit tijdschrift 'de aandacht
gevestigd op een artikel van de hand van den heer Le Cacheux, archi
varis van het departement, in het Journal de la Manche van
8 Juli 1916, getiteld: Gardons nos archives. De schrijver wijst op het
gevaar dat uit de behoefte aan papier voorkomt, dat men niet alleen oude
kranten, maar ook archieven naar den papiermolen brengt. Verschillende
gemeentebesturen hebben machtiging tot opruiming van oude archieven
gevraagd. De regeering heeft herhaaldelijk vastgesteld, dat het toezicht
van den departementalen archivaris daarbij noodig is.
80
