158
aan de tijdperken van scheiding in onze Kerk. Daarmede zou bij de op
name van oud-archieven en het laten ter plaatse van nieuw-archieven
rekening kunnen gehouden worden.
Aan de bewaring der oud-archieven wordt in den regel weinig zorg
besteed. De oude documenten verkeeren veelal in een treurigen toestand
van verwaarloozing. Zal er kostelijk materiaal voor de geschiedenis van
onze Kerk niet verloren gaan, dan dienen er afdoende maatregelen tot
behoud genomen te worden, als hoedanig de commissie de door haar
voorgestelde regeling beschouwt.
Dat het art. 9 aan de Algemeene Synodale Commissie opgedragene
door haar aan den te benoemen archivaris kan worden toevertrouwd,
behoeft geen betoog.
Het in bewaring geven van kerkelijk eigendom aan openbare instel
lingen moet als noodmaatregel beschouwd worden. De Kerk is verplicht
hare eigendommen zelf te bewaren, ten 'einde ze voortdurend onder haar
bereik en het gebruik daarvan geheel in hare macht te hebben.
D. Eilerts de Haan.
S. D. van Veen.
O. A. Hulsebos.
Uwe commissie, geroepen om over dit Reglement met de daaruit
voortvloeiende Reglementswijzigingen rapport uit te brengen, vangt dit
rapport gaarne aan met een woord van hulde aan den arbeid der com
missie, die dit Reglement op uitnoodiging der Synode op de synodale
tafel heeft gelegd. Waar deze commissie blijkens het begin der toelichting,
uitgegaan is van de veronderstelling, dat eene afdoende regeling van de
zaak der archieven gewensch.t werd, heeft zij in het Reglement een geheel
van eischen verwerkt, wier voldoening latere uitbreiding onnoodig zal
maken, en zij heeft dit gedaan op eene wijze, die allen lof verdient. Het
Reglement zit uitnemend in elkaar, de daardoor noodig geworden regle
mentswijzigingen zijn, voor zoover Uwe commissie kan zien, volledig
aangewezen en de Memorie van toelichting laat aan duidelijkheid niets te
wensc.hen over.
Toch acht Uwe commissie zich verplicht op enkele punten Uwe aan
dacht te vestigen.
De grondgedachte van het Reglement is deze, dat de Kerk zelve hare
archieven moet bewaren, zelve daarvoor verantwoordelijk moet zijn, en
deze grondgedachte is belichaamd in art. 10 van het Reglement, dat zich
richt tegen het in bruikleen geven aan niet-kerkelijke archieven of biblio
theken van kerkelijke archieven, en dit alleen tijdelijk toestaat krachtens
dispensatie der Algemeene Synodale Commissie. Theoretisch is tegen dien
159
eisch, naar het oordeel Uwer commissie, niets in te brengen, maar prac-
tisch zal dit der Kerk op zeer hooge uitgaven te staan komen.
Hier zij gewezen op de mededeeling, voorkomende op bl. 8 van het
verslag over den Staat van het Hooger Onderwijs, dat het gedeelte der
kerkelijke bibliotheek te Utrecht, bekend als Afdeeling I, aan de bibliotheek
der rijksuniversiteit in bruikleen is afgestaan, evenals zulks reeds vroeger
met Afdeeling II was geschied. Waar nu in art. 1 de archieven der
kerkelijke hoogleeraren genoemd worden, zal de Kerk in de drie univer
siteitssteden hebben te zorgen voor behoorlijke bewaarplaatsen voor archief
en bibliotheek, daar deze natuurlijk ter beschikking zoo der hoogleeraren
als der studenten moeten blijven.
Ook zal gezorgd dienen te worden voor zoodanige bewaarplaatsen
in de provinciale hoofdsteden. Kan men nog aan de Classicale Besturen
de verplichting opleggen, zich voor de raadpleging van hun archief te
begeven naar de provinciale hoofdplaats, aan de Provinciale Kerkbesturen
en aan de Classicale Besturen den eisch te stellen zich daartoe naar het
synodaal archief in Den Haag te begeven, is eenvoudig onmogelijk, al
zou het zeker met het oog op de kosten aanbeveling verdienen, dat alles
in één, naar de eischen des tijds ingericht, kerkelijk archief-gebouw werd
ondergebracht.
In art. 3 al. 2 wordt gesproken van den kerkdijken archivaris, krachtens
de voorgestelde nieuwe alinea van art. 57 Algemeen Reglement door de
Synode te benoemen. De commissie wijst hierop en terecht in de Memorie
van toelichting, bl. 5, al 3maar Uwe vergadering zij het herinnerd,
dat zoodanige kerkelijke archivaris heel iemand anders zal zijn, bovenal
wat de kosten betreft, dan het zeer gewaardeerd oud-lid van de Synode
en van de Synodale Commissie, dat thans voor de kerkelijke archieven
zooveel, en zulks op zoo belanglooze wijze, doet.
Zijn enkele leden der rapporteerende commissie bevreesd, dat in
afzienbaren tijd, door de ordening van vele kerkeraads-archieven, het den
nieuwen titularis aan werk zal ontbreken, andere meenen, dat het voor
gestelde Reglement voor meer dan een menschenleven arbeid in het voor
uitzicht stelt.
In art. 5 wordt gehandeld over de scheiding tusschen oud- en nieuw-
archief en de Memorie van toelichting verduidelijkt in de laatste alinea
op bl. 5 de bedoeling van dit artikelmogelijke bezwaren in dezen zullen
naar het oordeel der commissie met eenigen goeden wil wel uit den weg
geruimd kunnen wordenart. 6 echter verplicht, naar het oordeel der
commissie, tot het hebben van behoorlijke bewaarplaatsen voor de oud
archieven der kerkeraden in de classicale hoofdplaats, eene bepaling, die
meer kostbaar zal blijken te zijn, zooals Uwe commissie reeds memoreerde.
Uwe commissie meent ook nog te moeten opmerken, dat er geen
