176
van deze indeeling blijkt voldoende bij de dames, die meer dan eens
getrouwd zijn, en die de bewerkster nu maar op haar eigen meisjesnaam heeft
ingedeeld. Voor het gebruik van den catalogus is deze systeemfout echter
van weinig belang, aangezien geregeld door verwijzingen de namen zijn
terug te vinden, zoodat men niet eerst bij het bureau van den burgerlijken
stand behoeft te informeeren, of de gezochte door een tweede huwelijk
naar de haar toekomende plaats is teruggebracht
Behalvede personen, die te Rotterdam zijn geboren of daar langer
hebben gewoond, zijn in dezen catalogus ook opgenomen, die alleen door
hun ambt of betrekking in eenig verband staan met deze gemeente. Voor
Kamerleden is dit te verdedigen doch voor de opname van De Ruyter,
alleen omdat hij in 1673 door het Admiraliteitscollege van de Maas is aange
steld, schijnt mij de zucht om velen te omvatten toch wel wat ver gedreven.
Op dienzelfden grond zoude men ook alle portretten van administrateurs
en assistenten van Arendsburg op kunnen nemen, of alle commissarissen
der tallooze Rotterdamsche vennootschappen. Thorbecke is zelfs bin
nengehaald, omdat hij zich verdienstelijk heeft gemaakt voor den Nieuwen
waterweg en de spoorverbindingen naar het zuiden.
Omgekeerd zijn de tooneelspelërs slechts opgenomen, indien zij „in
politiek" zijn afgebeeld, doch zijn hunne portretten in bepaalde rollen voor
de afdeeling Kunst gereserveerd, eene scheiding die mij niet vrij schijnt
van willekeur. Regentenstukken en groepen van colleges zijn hier niet
opgenomen en zullen bij de betrokken colleges worden vermeldgraf
tombes, zegels, wapens en gedenkpenningen (met- en zonder portretten)
zijn daarentegen weder bij de portretten gevoegd, en geboortehuizen zijn
zelfs „niet geheel verbannen, doch slechts (gelukkig!) in een noot vermeld".
Bij de portretten zijn de makers opgegeven doch bij boekprenten van
mindere waarde is noch de prentmaker noch de grootte aangeteekend.
Welke grenzen hier voor die „mindere waarde" zijn gesteld, wordt niet
medegedeeld, zoodat subjectieve opvattingen in de toepassing niet zijn
uitgesloten.
De geringe hierdoor uitgespaarde ruimte had geheel ingewonnen kunnen
worden, wanneer de geheel overbodige verwijzing naar het Nieuw
Biographisch Woordenboek ware achterwege gebleven.
Zoover dit aan de samenstelster bekend was, is bij portretten uit
boeken ook de herkomst opgegeven. Bij no. 760 (R. Fruin) is echter niet
vermeld, dat dit afkomstig is uit den L e i d s c h e n Studenten-almanak
van 1879. Ik vermeld dit hier om er de schrijfster op te wijzen, dat
deze almanakken ook nog andere niet beschreven Rotterdamsche portretten
bevatten, zooals het portret van Fruin in 1900, van W. Nolen in 1907
en van J J. Prins in 1899 (dat van 1867 is aanwezig). Volledigheid zal
hierbij echter altijd wel tot de pia vota blijven behooren. Als geheel
177
blijkt de collectie met zeer veel zorg bijeengebracht te zijn, soms zelfs
met te veel zorg, door ook een m. i. te groot aantal photographieën van
onbelangrijke personen op te nemen. Voor photographieën toch is slechts
een beperkte levensduur te verwachten en bij de echt-Hollandsche manier
om zich voortdurend te laten photographeeren lijkt het mij een onbegonnen
werk, om zelfs maar te trachten van alle locale grootheidjes van den
zooveelsten rang een photographisch afbeeldsel te verzamelen, dat slechts
weinig langer zal stand houden dan de bescheiden vermaardheid van den
afgebeelde zelf. Geheel weigeren kan men deze photo's niet, doch grooter
beperking, dan volgens den Rotterdamschen catalogus is betracht, schijnt
mij toch aan te bevelen.
Van de beroemde stadgenooten, die door een groot aantal portretten
vertegenwoordigd zijn, valt speciaal te wijzen op de hoogst interessante
collectie portretten van Erasmus, die hier 215 nummers vult.
Het gebruik van een catalogus, ook voor hen, die dezen niet alleen
om de afgebeelde personen raadplegen, wordt zeer vergemakkelijkt door
het register op de schilders, photografen, uitgevers en vervaardigers van
bijschriften.
De bespreking viel onwillekeurig langer uit dan mijn plan was, en
daarbij traden uit den aard de opmerkingen het meest naar voren, waar
door de waardeering voor het geheel wordt verduisterd. Dat is nu eenmaal
de tegenkant van elke kritische beschouwing; slechte werken vermeldt men
vluchtig, doch aan de goede stukken wijdt men meer aandacht. Ik herhaal
daarom aan het slot van deze bespreking mijne waardeering voor de zorg
vuldige en loffelijke bewerking van het geheele werk, waartegenover de
opmerkingen meest slechts technische détails betreffen.
Wij wenschen aan de kundige bewerkster veel genoegen van haar
werk en hopen, dat zij hierin eene aansporing moge vinden, om dit spoedig
te doen volgen door een catalogus van de overige gedeelten van de zeer
belangrijke Rotterdamsche prentverzameling.
J. C. OVERVOORDE.
Literatuurkroniek.
Korrespondenzblatt des Gesamtverenis der deut-
schen Geschichts- und A j t e r t u m s ver e i n e. Fünfundsech-
zigster Jahrgang 1917. Januar u. Februar. Nr. 1 u. 2. Marz u.
April. Nr. 3 u. 4.
In de vergadering der vereeniging, gehouden te Frankfurt a. Main
op 14 September 1916, deed de archivaris van Metz een uitvoerige mede-
deeling over de maatregelen, door hem genomen tot redding der archieven
