114
„is een bladzijde geschiedenis en zijne kleuren vereeuwigen een groote
„traditie. Zij staat voor vrijheid en wet. Zij vertegenwoordigt het grond
denkbeeld van burgerlijk bestuur, dat de stichters ons brachten en dat
„onze onschatbare erfenis is".
De vierde afdeeling bevat het besluit van de Art Commission van
de stad New-York, d.d. S Februari 1915, waarbij deze het rapport van
de Art Commission Associates aanvaart en de aanneming van de daarin
gedane voorstellen betreffende zegel en vlag aanbeveelt. De zesde afdee
ling loopt over de Verslagen van het College van Aldermen, waarvan
hier alleen vermeld moet worden, dat naar aanleiding van in couranten etc.
gedane opmerkingen nader besloten is, dat het randschrift van het zegel
in de vlag, als overbodig, zal worden weggelaten. In de zevende afdee
ling is afgedrukt een uittreksel uit het ordonnantieboek, betreffende de
aanneming van zegel en vlag door het College van Aldermen op 27 April
1915 en bekrachtiging door den Mayor op 1 Mei d.a.v. Daaruit blijkt
nog de samenstelling van de Mayor's vlag, die gelijk is aan de stadsvlag,
doch op de witte baan boven het zegel vijf blauwe sterren met vijf punten
heeft, die de vijf wijken van de stad vertegenwoordigen. Ledenlijsten
van het Jubileum-comité met plaat van de Inscriptie ter herinnering van den
250sten verjaardag der installatie van het Engelsche bestuur op 24 Juni 1665
vormen het slot van het gedenkboek, dat in een smaakvollen band gebonden
is. Het behoort in iedere wetenschappelijke bibliotheek aanwezig te zijn.
De vlag van New-York is dan toch niet gelijk aan de onze, zoo is
door sommigen opgemerkt, toen in het voorjaar 1915 de eerste berichten
uit Amerika ons bereikten. Er is een wapen in, de banen zijn loodrecht
geplaatst en onze kleuren zijn rood, wit en blauw. Drie min of meer
belangrijke verschillen, waarvan ik de in de tweede en derde plaats ge
noemde alleen zal bespreken, daar de plaatsing van het wapen zoo voor
de hand ligt, dat zij geen bijzondere verdediging vereischt. In vlaggen
van stad of land is het gebruik van het wapen schier algemeende
hoofdbeteekenis van de vlag wordt er heelemaal niet door aangetast, maar
versterkt of nader aangeduid.
Tegen de verticale richting van de banen der vlag vervalt iedere
bedenking bij de wetenschap, dat het volk van New-York een vlag ver
langd heeft, die wel is waar met zijn geschiedenis samenhangt, maar toch
gemakkelijk te onderscheiden is van andere en algemeen in gebruik zijnde
vlaggen Het wordt op verschillende plaatsen in het gedenkboek uit-
Zeker heeft de Commissie hier gedacht aan de vlaggen van Frankrijk en
België, welker banen bij verandering van den Staatkundigen toestand van drijvende
in staande veranderd zijn. De Italiaansche driekleur rood, wit, groen in ruiten en
hoeken, het eerst, naar de bronnen melden, ontplooid te Bologna 13 November
1794, is door Napoleon recht gezet, waardoor hij deze vlag tot een variant van de
Fransche maakte. Horizontale banen zijn doorgaans een kenmerk van oude vlaggen,
de verticale van den nieuwen tijd.
115
drukkelijk gezegd. De vlag van New-York is geen nabootsing van de
vlag der Nederlanden, maar een nieuwe vlag, de historische kleuren van
de Nederlanden, belichaamd op een distinctieve wijze. Waar de Ver-
eenigde Kunstcommissie bij de verdediging van den loodrechten stand der
banen op p. 75 zegt, dat die overeenkomstig het gebruik is, is zij m. i.
niet gelukkig. Een blik op een vlaggekaart doet juist het tegendeel zien.
Als zeevlag zijn de drijvende banen dan ook verre boven de staande te
verkiezen. De laatste zijn alleen van ter zijde geheel waarneembaar, voor en
achter den wind is meestal niet meer dan de buitenste of wapperende baan
te zien, terwijl van de eerste in hetzelfde geval een gedeelte van alle banen
of kleuren te onderscheiden valt. Prijzenswaardig is de plaatsing van de
donkere (blauwe) baan aan den stok, waardoor het oranje kan wapperen.
Van ernstigen aard schijnt het verschil te zijn, dat in de kleur van
een der banen bestaat. Het schijnt zoo, maar historisch is er geen verschil.
Immers de kleuren van de Nederlandsche vlag zijn in haar wezen: oranje
wit en blauw, zooals zij ook ontwijfelbaar aanvankelijk en tot 1630 uit
sluitend zijn gevoerd. Toen is om verschillende redenen, die hier niets
ter zake doen, omdat de politiek van het Qemeenebest er geheel vreemd
aan was, het oranje gaandeweg door rood vervangen. Maar juist om
dat de verandering niet het gevolg was van staatkundige woelingen,
hebben onze voorouders zoowel na als vóór 1630 in de kleur der bovenste
baan niet anders dan het geliefd oranje gezien. Bewijzen daarvoor heb ik
in: De Nederlandsche vlag, Nieuwe bijdragen tot de kennis
harer kleuren, aangevoerd, maar zij kunnen thans gemakkelijk worden
vermeerderd.
Zijn de kleuren van New-York alzoo gelijk aan die van Nederland,
historisch en thans ook nog in beteekenis, beider vlaggen hebben nog een
ander, niet onbelangrijk, punt van overeenkomst. „De Nederlanden
leest men in het gedenkboek, p. 73 zijn haar beroemde vlag niet
„aan een vreemden vorst verschuldigd, maar aan den prins van Oranje,
„Willem I loffelijker memorie, die ook de grondlegger is van de vrijheid
„van zijn volk". Nu moet hierbij echter niet gedacht worden aan een
schenking door den Prins, en evenmin aan het gebruik op zee van diens
kleuren uit loutere vereering van zijn persoon. In het een noch het
ander lag een rechtsgrond voor het voeren van een vlag, die het opperste
gezag aanduidde. Uitvoerig is dit in mijn bovenaangehaald werk uiteen
gezet, p. 43 vlg.; maar ik wil den korten zin er van hier herhalen.
Rooverijen en verregaande gewelddadigheden op zee gaven in de 15de eeuw
aanleiding, dat de vorsten hunne zorg over het geheele zeewezen uitstrekten.
De scheepvaart werd gereglementeerd en schip en lading met de be
manning daarbij gesteld onder het souverein gezag, ten teeken waarvan
's vorsten banier ten top geheschen werd. De landsheer droeg dit gezag
