58
copie hier beneffens gaendesoo is ons seer ernstich versoeck, dat
Uw E. metten raetsheer Valcke gelieven omme eenmael die voorscreven
quartieren tot behoorlicke ordre te mogen bringen alvoren ons by den
Raede van State te procureren aggreatie van de voorscreven acte van den
19en deser, eensaementlick dat de voorscreven authorisatie, ons by den
Raede van State gegeven, van date den lesten Augusty voornoemt, ver
andert ende sulcx geëslargeert worde, dat wy uuyt crachte van dijn vol-
machticht mogen worden, om op d' een ende d' andere van dyen quar-
tiere, zonder daeromme achterhaelt te connen worden van de landsate,
die zeer crackelich sijn, te mogen stellen het gerequireerde radres ende
ordre, nyet alleen de decisie van de differenten, die daer onderlinge vallen,
gelijck de voorgaende authorisatie alleen schijnt mede te brenghen, maer
oock omme op 't beleyt van policie ende justitie, mitsgaders de admini
stratie van den gemeene middelen aldaer, omme die ten hooghsten te
bringhen, behelsende mede 't stellen ende affstellen van de officiers van
dijn,, ende oock bysundere 't vermaken van de wet over Axel ende der
Neusen, 't sy omme die weth te continueren off anderssins, zoo wy des
tot ruste ende vrede geraetsaemste vinden sullenende dit op sulcke
salutaire clausule als den heeren Raede van State goetduncken sal, zonder
dat wy hierby pretenderen hun yet te ontrecken, wesende alleen onse
meeninghe, alzoo wy die beste kennisse hebben van den quartiere, die
alhier met haere authoritheyt op ordre ende in train te bringen ende te
stabiliëren ten besten mogelick, zonder dat wy mette verscheydenheyt van
opiniën van eenighe in onse goede meeninghe mogen verhindert worden".
Is hierop eene nadere akte ontvangen d.d. 30 December 1588? Deze
wordt vermeld in de notulen der Staten van Zeeland van 21 Juni 1591,
doch zij is noch in het Algemeen rijksarchief noch in de bewaarplaats te
Middelburg ontdekt. Niet onwaarschijnlijk is echter, dat de afhooring der
rekeningen van de ontvangers der gemeene middelen in Vlaanderen door
de Zeeuwsche heeren van 10 Januari 1589 af met deze onbekende akte
samenhangt.
Er zijn in vroegeren en lateren tijd verschillende maatregelen door
de Gecommitteerde raden van Zeeland genomen, die m.i. onmogelijk op
de akte van committimus gegrond kunnen zijn Zoo hebben zij aan
den magistraat van Terneuzen meermalen octrooi verleend tot het heffen
van eene plaatselijke belasting. Zeer ver gaat ook hunne resolutie van
10 November 1584: „Op de requeste van Guillaume de Lauwer, bailliu
Geschillen zijn daarom niet uitgebleven; zie den Tegenwoordigen
Staat t. a. p. Bij het blz. 521 over de patenten opgemerkte voeg ik de mede-
deeling, dat tusschen de regelingen van 1587 en 1589 eene van 24 Juni 1588 is
geweest, en dat het rijksarchief in Zeeland een geheel op zich zelf staand „notulen
boek op 't geven van de patenten en de verleggingen van de Zeeuwsche regimenten,
zoo binnen Zeeland als op de plaatsen in Brabant en Vlaanderen, 1589 1596" bezit.
59
der stede van Biervliet, versoeckende gemainteneert te worden in zijn
officie aldaer, ende t' hebben eenen juge, voor wyen hy zal procederen,
is geappostilleertDen suppliant wordt midts dezen angehouden ende
zooveel noot is van nyeuws gecommitteert tottet officie van bailliu van
Biervliet, om aldaer zoo in 't civil als crimineel ordre te stellen ende
recht te voorderen naer behooren, conform die placaten in Zeelandt viguer
hebbende, met kennisse van de magistraat van Vlissyngen, daertoe by ons
provisionelijck gecommitteert, ten welcken fyne hy ierstdaechs zal op den
ganck van der munte aldaer doen versien op den voet van Zeelant, ende
zal den raede ierstdaechs overseynden copie van de middelen, aldaer in
train wezende, ende die men noch zoude mogen opstellen, om op 't employ
van dezelve geordonneert te werden als naer behooren' In de regeling
van de justitie in Axel is Zeeland niet rechtstreeks gemoeid, naar mij
voorkomt, wel zijdelings. De drie heeren, op 5 Januari 1587 door den
graaf van Leicester gecommitteerd „tot redres van de justitie en andere
zaken nopende de politie binnen Axel", hadden den eed af te leggen in
handen van Gecommitteerde raden van Zeeland. In de voorbereiding van
de unie van Axel en Neuzen, later tot Biervliet uitgebreid 2), hebben de
Zeeuwen belangstelling getoond, maar zich nimmer als belanghebbenden
gedragen.
Het oudste mij bekende plakkaat, voor het kwartier van Terneuzen
door de Gecommitteerde raden van Zeeland uitgevaardigd, tegen het be
schadigen van dijken, is van 8 Augustus 1589. Het is opgeteekend 3)
in het register, dat in het algemeen voor de akten en missiven van de
Raden dient, en waarin dus vermoedelijk meer dergelijke plakkaten
worden aangetroffen.
Uit het oogpunt van archiefregeling schijnt het mij eene belangrijke
zaak dat voor de Vlaamsche aangelegenheden geene afzonderlijke re
gisters aangelegd zijn. Wel bevat het archief der rekenkamer de reeds
besproken serieën rekeningen van de ontvangers en de commiezen voor
de ammunitie in Vlaanderen, en zijn in de bewaarplaats opgenomen de
archieven van het Hof van Vlaanderen, van de colleges, die rechterlijke
functiën in Zeeuwsch-Vlaanderen 4) hebben uitgeoefend, van de notarissen,
die aldaar hebben geresideerd, van de opgeheven administratiën van Hulster
ambacht en het Vrije van Sluis; maar de talrijke gegevens in het archief
1) Tweede commissieboek, fol. 5.
2) Groot Plakkaatboek, II, 2213, 1199.
3) In margine staat, dat het gedrukt is.
4) Ook in Lillo en Liefkenshoek. Omtrent de oprichting van ^t coUege
van vedeleweerde rechters aldaar raadplege men de notulen van de Staten, 22 September
dk ,an Raden, 5 Juni 1627. Het archief van dit college ,s m ten oorlog
van 1747 verbrand, /tv.dar het bewaarde gedeelte slechts loopt over 1747-1780.
