54
kwartier kunnen blijven. Hoe in het voorjaar van 1584 een bestuurs
college te Terneuzen ingesteld is, hebben we gezien; uit de notulen der
Gecommitteerde raden van Zeeland blijkt, dat hunne beslissing in verschil
lende zaken meermalen door dit college gevraagd is, ook door ingezetenen
tegen dit plaatselijk bestuur is ingeroepen. Op 6 Augustus 1584 regelden
zij voorts het dijksbestuur van Neuzen en Neuzenambachtook grepen
zij daarna voortdurend in dijkzaken in, terwijl hun recht daartoe quaestieus
was. Dat zij hunne bevoegdheid geleidelijk uitbreidden, blijkt uit de wijze,
waarop zij verzoeken om mainlevee van landen in de polders van Terneuzen
beantwoordden. In December 1586 en Januari 1587 worden de supplianten
verwezen naar den Raad van State, „alsoo die Gecommitteerde raden in
't quartier aldaer geen gesach noch bewint en hebben". Op 3 Februari
1588 ontmoeten we dit bescheid: „verstaen die van den Rade, dat de
supplianten de mainlevee alhier versocht, behoort geconsenteert te worden,
henluyden oock dezelve, zoovele in die van den Rade es, toelatende ende
consenterende"desgelijks op 24 Februari. Het is niet vreemd, dat er uit
het kwartier een verzoek gekomen is om „alhier generael ordre gestelt te
worden Op dit verzoek is door de Raden 25 Juni 1588 als volgt geschre
ven aan Teelincx en Valcke, de Zeeuwsche leden van den Raad van State:
„Alzoo voor ons hanghende is zeker proces tusschen dijckgrave,
commisen ende ghesworens van der Neusen teghen ettlicke ghelande
van den polders aldaer, ende daghelicx veel questiën voorvallende
zijn, ter causen ende op 't faict van der dyckaigen ende anderssins,
waerop wy gheen bequaeme ende goede resolutie en connen ghegheven
tot dienste van denzelven lande, oock om die ghemeyne slandts middelen
ten hoochsten te brenghen ende wel te doen administreren alzoo de
ghemeyn zake in de 2700 gemeten aldaer heeft het ghesach van de
1600 gemeten, daeraff wy niet en weten, dat tot noch toe, mits het sober
regiment aldaer, eenich profijt is ghecommen voor de ghemeyne zaecke
zonder te stellen generael ordre, zoo opt faict van der dyckaige, alsmede
op de justicie ende politie, ende dat om 'tzelve bondich te doene zonder
prejudicie van dese provinciën, wy dienen daertoe behoorlick geauctho-
riseert te wordensoo is ons ernstich begheeren, om dat quaertier eens
tot eenich ordre te bringhen, zoo naer als doendelick es, dat Uwer E.
in alle vliet willen benernstighen aen den Rade van State, dat wy op
de requeste van der Neuzen hierby gaendeacte moghen ghecryghen,
daerby de Staten van Zeelandt ende haere Gecommitteerde raden ghelast
ende gheaucthoriseert worden, op 't versoeck van de voorscreven ghelande,
om op 't stuck van der dyckaige, justicie ende politie aldaer, ende des
Notulen van de raden, 29 Juni 1588. Op het eerste punt van het verzoek
was 25 Juni blijkbaar al beslist.
55
daer ancleeft, te versien ende te doen, zoo zy voor het beste ende zien-
licxste zullen achten, op zulcken voet als hun goetduncken zal. Ende ter-
wyle men die stadt van Acxele, om 't fort van der Neusen te verzekeren,
op ernstich aenhouden van Zijnder Excellencie van Nassau mede hier
moet waernemen ende doen van nyeuws fortifiëren ende bewaeren
sullen Uwer E. doen daerinne trecken ex officio die bewaernisse ende
verzekeringhe der voorscreven stadt, doch in alles zunderlinghe acht
nemende, dattet landt van Zeelandt by de voorscreven acte niet ghetrocken
en worde in de lasten van denzelven quaertiere voorder dan die middelen
daer vallende en strecken, waeraff wy rekeninghe naer behooren begheeren
te geven, ende oock begheerende daermede aen Uw E., dat 'tghene wy
alsnu zullen moeten becostighen aen Acxele, ons in quote ende in min-
derynghe van onsen contributiën mach passeren".
Het antwoord is de „akte van committimus"
„Die Raden van Staten der Vereenichde Nederlandtsche Provinciën
doen "te weten: Alzoo wy verstaen dagelicx vele questiën ende geschillen
te vallen in de quartieren van den lande van Vlaanderen, t' onzen gebiede
staende, ter zake van de dyckagie, policie, gemeene middelen, domeynen
ende andere geannoteerde parthiën van goederen, toecomende persoonen
contrarie partie houdende, ende dat by gebreke van behoorlick beleydt
ende resort, oft dat de luyden weten, aen wien haer te addresseren,
zoowel de ghemeene zake als vele particuliere persoonen geïnteresseert
zijn ende clachtich blyvensoo eestdat wybegerende daerinne te
voorsien tot meesten dienste van den lande ende gerieve van de inge-
setenen van den voorscreven quartiere, totten beleyde ende directie der
voorscreven gemeene middelen, domeynen ende andere geannoteerde par
thiën van goederen, oock mede tot kennisse ende decisie van de questien
ende geschillen op dezelve, mitsgaders op de dyckagie ende politie val
lende, gecommitteert ende geauthoriseert hebben, committeren ende autho-
riseren by dezen by provisie ende tot wederseggen de Gecommitteerde
raden van de Staten van Zeelandt, als naest gezeten zijnde, om by hen
daerinne gedaen te wordden, zoo zy nae rechte ende uutwysen der ordon
nantiën ende instructiën, daerop gemaeckt, in goede consciëntie zullen
bevinden te behoiren. Behoudelick dat indyen yemandt van parthien
haer by den appoinctemente van de voorscreven Gecommitteerde raden
zouden moeghen beswaert vinden, dat zy daervan aen ons zullen moegen
appelleren, ende dat mede de ontfangers ende andere officieren van de
voorscreven gemeene middelen, domeynen ende geannoteerde goederen
by ons gestelt zullen wordden. Gedaen in 's-Gravenhaghe den derthien-
sten Augusti 1500 achtentachtich. (Get.) A. v. Myle.
Ter ordonnancie van den Rade van State:
(Get.) Chr. Huygens."
