220
7 Maart en rex 13 Maart' 1138; was de Paaschstijl of die van Maria
Boodschap gebruikt, dan stemde het jaar niet met dat der regeering van
den Koning en met de indictie.
De groote probabiliteit, waarop wij steunden, dat te Luik de hiervoren
aangehaalde formules gebezigd werden voor de aanduiding van den jaarstijl,
blijkt uit de volgende cijfers.
In het hierboven aangehaalde werk Cartulaire de l'église Saint-
Lambert de Liége tome I, komen 42 acten voor, uitgevaardigd
tusschen 1085 en 1220, de tijd waarin te Luik de Kerststijl werd gebruikt;
van die 42 hebben 37 de formule anno incarnationis, te weten 13
acten van de Bisschoppen, 9 van het Kathedraal kapittel, 8 van dignita
rissen (o. a. aartsdiakenen, officialen) en nog 7 van adellijke personen of
particulieren, die in nauwe betrekking stonden met dat prins-bisdomvan
de 5 overige acten hebben 3 de uitdrukking ver bi gratia, en 2 van
bisschop Hugo van Pierrepont, respectievelijk van 1214 en 1218, de formule
anno Domini.
Daarentegen van circa 1220 tot 1334, als wanneer te Luik de
Paaschstijl is gebezigd, komen in datzelfde werk voor 73 acten van de
Bisschoppen, 101 van het Kathedraal kapittel, 34 van dignitarissen van
het bisdom, 75 van de Kapittels van Luik en andere Kapittels, alsmede
van schepenbanken uit dat prins-bisdom, welke allen hebben de formule
anno Domini; daarbij nog 48 acten van adellijke en particuliere personen
insgelijks met diezelfde formule34 acten van de Bisschoppen (waarvan
32 in het Luiker Fransch), 18 (12 in het Luiker Fransch) van het Kathe
draal kapittel, 2 van dignitarissen, 10 van verschillende Kapittels van het
bisdom (waarvan 8 in het Luiker Fransch), 47 van schepenbanken van
Luik en het bisdom (45 in het Luiker Fransch) hebben anno gratie,
lan de grasce of an nostre Seigneur; 20 acten van Bisschoppen
(5 in het Latijn), 16 van het Kathedraal kapittel (5 in het Latijn), 4 van
dignitarissen (2 in het Latijn) en 7 (2 in het Latijn) van Kapittels, te Luik
en elders in het bisdom gelegen, hebben de formule anno incarna
tionis, Fan del incarnation.
Bij de archieven van het Kapittel van St. Maarten te Luik komen
van 10791223, als wanneer te Luik de Kerststijl werd gebruikt, 22 acten
voor met de formule anno incarnationis, waarvan 3 van Bisschoppen,
2 van aartsdiakenen, 9 van het Kapittel van St. Maarten en 2 van andere
Kapittels van het bisdom. Daarentegen van de 171 acten, loopende over
de jaren 1225—1334, de tijd waarin te Luik de Paaschstijl de gebruikelijke
was, zijn 13 van de Bisschoppen, 5 van het Kathedraal kapittel, 29 van
den officiaal, 42 van het Kapittel van St. Maarten, 3 van andere Kapittels
J- O- Schoonbroodt, Inventaire analitique et chronologique des
chartes du chapitre de Saint-Martin a Liége. Liége, J. Desoer, 1878. 4\
221
van het bisdom en 2 van schepenbanken, die allen hebben de formule
anno Domini; 2 van het Kathedraal kapittel hebben anno gratie;
1 van een Bisschop, 3 van Kapittels van het bisdom en 13 van het leenhof
van Luik hebben de formule l'an de grasce, daarentegen 1 van het
Kathedraal kapittel uit 1293 anno nativitatis.
In Cartulaire ou recueil des chartes et documents
inédits de l'église collégiale de Saint-Paul, actuelle-
ment Cathédrale de Liége, zijn uitgegeven 24 acten van vóór
c. 1230 met de formule anno incarnationis, waarvan 7 van
Bisschoppen, 1 van het Kathedraal kapittel, 6 van dignitarissen, 7 van het
Kapittel van St. Paul en 2 met de formule anno gratie; daarentegen
87 van c. 1230—1234 met anno domini, waarvan 10 van Bis
schoppen, 8 van het Kathedraal kapittel, 27 van dignitarissen (meestal
van den Officiaal), 1 van een ander Kapittel van het bisdom, 1 van de
schepenbank van Luik, 20 van het Kapittel van St. Paul, 18 van particu
lieren (meestal van kanoniken van Luik of abten der abdijen in dat bisdom)
daarbij nog 15 acten met l'an de grasce.
Bij de acten van de abdij Val-St. Lambert bij Luik komen voor:
van 1111 1228 Mei 55 acten, waarvan 49 met anno incarnationis,
te weten 18 van Bisschoppen, 8 van het Kathedraal kapittel, 5 van digni
tarissen (officialen en aartsdiakenen), 2 van Kapittels van Luik, 4 van de
abdij Val-St. Lambert en 12 van abten, kanoniken en adellijke personen
van Luikvan de 6 overigen hebben 5 anno gratie (waaronder 1
van een kanonik van St. Lambert) en 1 anno Domini (acte van
Gerard van Dongelberg)van Mei 12281324 tellen wij 222 acten in
het Latijn met de formule anno Domini, waarvan 44 van Bis
schoppen, 21 van het Kathedraal kapittel, 40 van dignitarissen (officialen,
aartsdiakenen), 11 van Kapittels van Luik, 17 van de abdij Val-St. Lambert,
7 van andere kloosters, 76 van kanoniken van Luik, abten, ridders enz.
en 6 van schepen- en laatbanken103 in het Luiker Fransch met l'an
de grasce, zijnde 9 van Bisschoppen, 50 van schepenbanken uit het
prinsdom Luik, 22 van de abdij Val-St. Lambert en 26 van particulieren
(kanoniken, ridders enz.); 35, loopende over de jaren 1255—1316, hebben
l'an delle incarnation, van deze laatsten 1 van bisschop
Jan d'Enghien 1276 Oct. 11, 14 van schepenbanken (o.a. van Dinant,
Nandrin, Seraing) en 20 van particulieren, graven, ridders.
Na 1333 komt, op enkele uitzonderingen na uit de eerste jaren, in al
de acten de formule anno nativitatis, anno a nativitate, l'an del
nati v it e i t voor.
Wanneer men nu bedenkt de nauwe betrekking, die steeds tusschen
0 J. O. Schoonbroodt, Inventaire analitique et chronologique
des archives de l'abbaye du Val-St. Lambert lez Liége. Liége, J. Desoer 1875.
