32
regel door en door koud. Zijn mijne ervaringen te Simancas dus uit
verschillenden hoofde geenszins van onverdeeld aangenamen aard geweest,
met dankbaarheid gedenk ik de vriendelijkheid en hulpvaardigheid der
ambtenarenhoog en laagmet wie ik in aanraking gekomen ben.
Naast het oude staatsarchief van Simancas is in 1784 een tweede
staatsarchief ingericht voor de Indische archieven, het Archivo de
I n d i a s te Sevilla, dat ook na dit jaar van oprichting nog gedurig
nieuwen aanvoer van documenten ontvangen heeft en ontvangt, Het werd
gevormd door papieren, afkomstig uit de Spaansche koloniën in Amerika,
uit SimancasMadridSevilla en Cadizen bestaat uit twee groote af-
deelingenhet archief der Casa de Contratacion, het lichaam
dat met het bestuur van den overzeeschen handel was belast, en het archief
van den Consejo de India s, den Raad, aan wien, altijd onder den
koning en diens Raad van State, het opperste beleid der overzeesche be
zittingen was toevertrouwd en in verschillende opzichten ook de Casa
de Contratacion ondergeschikt was.
De registers der Casa de Contratacion zijn zeer uitvoerig en vormen
vier zware foliodeelenop elk dier deelen bestaat weer een index der
persoonsnamendie er in voorkomenen op de vier deelen te zamen een
index in twee deelen der namen van zaken en volken. De registers
geven de onderwerpen der liassen aan, dikwijls met uitvoerige mede-
deeling over den inhoud; de documenten gaan van de 16e tot het
einde der 18e eeuw. Voor het archief van den Consejo de Indias
bestaan twee inventarissen. De eene, naar het schijnt opgemaakt in den-
zelfden tijd als de inventaris der Casa de Contratacion, die van 17841801
is bewerkt, geeft in 7 deelen eene inventarisatie van processen, gevoerd
voor de verschillende Audiencias in de onderscheiden overzeesche gouver
nementen, voor den Raad zelf, voor de Casa de Contrataciondaarenboven
van de inspecties naar het beheer der ambtenaren en van hunne rekening
en verantwoording; de stukken loopen van omstreeks het midden der 16e
tot in de tweede helft der 18e eeuw. De andere, in 1868 ten einde ge
bracht, bestaat uit drie matige foliodeelen hij is ingedeeld naar de Audien
cias, die niet alleen gerechtshoven maar tevens administratieve raden
waren, en onder iedere audiencia zijn de stukken gesplitst in eene af-
deeling wereldlijke zaken (ramo secular) en eene afdeeling geestelijke
zaken (ramo ecclesiastico)van de liassen, onder elk dezer groepen be-
hoorende, wordt de aard der aangelegenheden waarop zij betrekking hebben
aangegeven. Deze Indice general por audiencias, zooals
9 Hierover vindt men eenige mededeelingen van Desdevises Du Dezert in de
Nouvelles Archives des Missions Scientifiques (1895), gepu
bliceerd door de Fransche regeering.
33
de naam luidt, vult 2 deelen; het derde deel voert den genoeglijken
titel vanIndice de los indiferentes generales; op
fol. 1 begint Indiferente de Nueva Esp anaop fol5
Indiferente del Peru, op fol. 7 wordt het Indiferente
General en dit blijft het tot op 't eindop fol. 53T0. Onder dit
inderdaad zeer algemeen hoofd is alles samengebracht wat onder de
Audiencias geen plaats gevonden had; het is een bonte mengeling van
allerlei. Op fol. 53T0. verklaart de archivaris van toenmaals, A nice to
de la Higuera, dat hij den inventaris voltooid heeft op 31 Mei 1868,
maar hij spreekt nadrukkelijk van „Este inventario provisional"; tot nu
toe echter is die provisioneele arbeid door geen anderen vervangen. De
stukken gaan van de 16e tot het eerste kwart der 19e eeuw.
Het Archivo de Indias is gevestigd op de eerste verdieping van de
oude beurs (casa lonja) van Sevilla, die men bereikt langs een breede
monumentale marmeren trap. Zoodra men deze ten einde is, wijst een
verbod in groote letters, om in het archief te rooken, van zelf den weg;
en treedt men nu de deur, waarnaast dit verbod is aangebracht, binnen,
dan vindt men in een klein vertrek een paar bedaagde bedienden, vlijtig
zich wijdend aan het genot der cigarette. De man, die u op uw verzoek
naar den directeur geleidt, voert u eerst door de werkkamer, waar gij
opnieuw gelegenheid hebt op te merken, dat het verbod om te rooken
blijkbaar maar eene aardigheid is, en dan door lange hooge zalen,
die de talrijke liassen van het archief bergen, hetzij in kasten, hetzij op
schragen. De liassen zijn ook hier overlangs met stevige cartons gedekt;
zij dragen het nummer van de kast (estante), van de plank (caja) en
van de lias (legajo). De werkkamer, voor het publiek toegankelijk van
114 (op Zaterdag van 11 3), is een fraai, hoog vierkant vertrek,
waar een paar tafels voor de niet talrijke bezoekers beschikbaar zijn;
een aantal generaals en admiraals, wier conterfeitsels de wanden sieren,
zien gestrengelijk op hen neer. Er wordt niet gestookt, en in het laatst
van Januari en begin Februari was het er vrij kil, daar de buitenlucht
niet gemakkelijk door de dikke muren dringt. Aan de aanvrage om
liassen wordt in den regel met bekwamen spoed voldaan, en de voor
komendheid der ambtenaren is groot. Bevreemd heeft het mij eenigszins
dat noch de directeur noch een der andere ambtenaren van dit archief
der eerste klasse het FranschEngelsch of Duitsch machtig was.
Om niet te lang te worden, slechts enkele woorden over de beide
andere archieven der eerste klasse, waarvan ik trouwens niet veel te
vertellen heb.
In alle Spaansche archieven wordt gerookt, doch ik vond elders geen
verbod, zooals te Sevilla.
