81
80
classicale besturen onderworpen. Hoe dezen er over geoordeeld hebben
blijkt uit het volgend uittreksel uit de Handelingen der Synode.
Zitting van 3 Augustus 1903.
De heer Lobff brengt rapport uit over de consideratiën der Pro
vinciale Kerkbesturen en Classicale Vergaderingen over het Reglement
op de bewaring en het gebruik van de kerkelijke archieven, en in verband
daarmede wijzigingen in verschillende andere Reglementen.
Met dank aan den rapporteur wordt het rapport ter inzage van de
leden gelegd.
Zitting van 8 Augustus 1903.
Aan de orde is het rapport over de consideratiën der Kerk omtrent
het Reglement op de bewaring en het gebruik van de kerkelijke archieven
en in verband daarmede wijzigingen in verschillende andere Reglementen.
Het rapport luidt als volgt
Mijne Reeren!
De Commissie door U uitgenoodigd om rapport uit te brengen over de consi
deratiën der Provinciale Kerkbesturen en Classicale Vergaderingen ter zake wijzigingen
in en toevoegingen aan de Reglementen, heeft de eer het volgende mede te deelen
betrekkelijk het in de zittingen van 5, 14 en 16 Augustus 1902 voorloopig
aangenomen Reglement op de bewaring en het gebruik yan de kerkelijke archieyen
met de toevoegingen aan onderscheidene Artikelen, welke ten gevolge der aanneming
van dit Reglement znllen noodig zijn.
Bij de groote meerderheid der Provinciale Kerkbesturen is dit Reglement met
ingenomenheid ontvangen t. w. bij die van Zuid Holland, Noord-IIolland, Zeeland,
Utrecht, Overijsel Noord-Brabant met Limburg en de Waalsche Commissie. Ook
één lid van het Provinciaal Kerkbestuur van Gelderland en één van dat van
Groningen adviseeren gunstig.
Het Provinciaal Kerkbestuur van Zutd-Holland verwachtdat het een einde
zal maken aan den verwaarloosden toestand van vele archievenen oordeelt bet
van groot belang voor Kerk en wetenschapdat van Zeeland beschouwt het als
noodzakelijk en weldadig.
Het Provinciaal Kerkbestuur van Friesland bericht„Over het algemeen toonde
men er zich mede ingenomen, dat de Synode maatregelen wil beramen voor eene
betere bewaring der kerkelijke archieven, die maar al te veel te wenschen overlaat.
Enkele leden waren echter van oordeel, dat de taak, die dit voorstel aan den
kerkelijken archivaris wil opdragen, voor één persoon veel te omvangrijk is. Zij
zouden de zaak liever provinciaal geregeld zien. Anderen spraken de vrees uit,
dat ook de beste regeling geen doel zou treffenals de kerkelijke Besturen de
Colleges van beheer niet konden verplichten tot de uitgaven, die niet vermeden
kunnen worden, als men overal voor goede bewaarplaatsen der archieven wilde
zorgen. Het groote kwaad isdat deze ontbreken en hoe zal vanwege de Kerk
ooit in dit ontbrekende kunnen worden voorzien
Twee leden van het Provinciaal Kerkbestuur van Overijsel hadden geen princi-
pieele bezwaren, maar meenen, dat eene begrooting van de kosten overgelegd had
moeten worden. Vier leden en de Secretaris van dat van Drenthe achten het
gewenscht, dat eerst door wijziging van het Algemeen Reglement worde bepaald,
dat er een Reglement op de kerkelijke archieven zal zijn, en voordat tot vast
stelling van dit Reglement wordt overgegaan, de weg worde gewezen om te
voorzien in de kosten van uitvoeringdat van Noord-Brabant met Limburg stelt
voor in Art. 6 in plaats van „niet zonder toestemming van den kerkelijken
Archivaris" te lezen „niet, dan met toestemming van enz."
De Waalsche Commissie heeft bij haar gunstig advies dit voorbehoud, dat de
Waalsche bibliotheek te Leiden, waarin de archieven van de Waalsche Béunie,
de Waalsche Commissie en de kerkeraden worden bewaard, onder het beheer van
de Waalsche Kerken mogen blijven.
Alle leden echter en de Secretaris van het Provinciaal Kerkbestuur van
Gelderland verklaren zich tegen dit Reglementwegens de groote kostenvoor-
namelijk door het aanzienlijke inkomen, dat aan den Archivaris, ook met pensioens
toekenning, zal moeten worden gegeven, veroorzaakt.
Ook het Provinciaal Kerkbestuur van Groningen is er met uitzondering van
een zijner leden tegen. Het zou het gaarne zien ingetrokken. De uitvoering zou,
naar zijne meening, zeker met groote practische bezwaren gepaard gaan. Weinigen
zullen zich gaarne stellen onder de bevelen van een nieuwen waardigheidsbekleeder
als die Algemeene Archivaris wezen zal. En waar de kosten te vinden zoo
vraagt het. In verhooging der quota Of uit de Generale Kas Laat men deze
toch niet al hare populariteit doen verliezen Rekene men ook niet op vrijwillige
bijdragen
Wat de consideratiën en adviezen der Classicale Vergaderingen betreftdeze
zijn vele en velerlei. Wij volgen ze op den voet.
Gelderland. De Classicale vergadering van Arnhem heeft met algemeene
stemmen haar oordeel uitgesproken, dat zij het beginsel, neergelegd in het voor
gestelde Reglement, van harte goedkeurt en toejuicht. Maar de autonomie der
Provinciale en Classicale Besturen, wat aangaat hunne eigen archieven, wordt al
te zeer aangetast door de bepalingen van Artt. 4 en 6.
De eigenaars der archieven moeten de beheerders benoemen. Diezelfde eigenaars
moeten hunne toestemming geven voor de raadpleging. Daarom wordt met alge
meene stemmen gevraagd om een nieuw Reglement, waarin dit beginsel tot zijn
recht komt.
In de Classicale vergadering van Nijmegen werden van verschillende zijden
bezwaren geopperd. Sommige leden meendendat de aan te stellen kerkelijke
archivaris er zich allicht min of meer op zou toeleggen (uit den aard der zaak)
om de bedoelde archieven naar het gekozen centrum over te brengen waartegen
uit het oogpunt der betrokken gemeentenniet ongegronde bedenking is in te
brengen, (c.q.)
Er doet zich hier, in 't algemeen (gelijk tevens door sommigen daarbij wordt
opgemerkt), eene rechtsquaestie voordie op dusdanige wijzeals hierbij
wordt beoogd, onmogelijk zoo maar opeens kan worden uitgemaakt, naar het schijnt.
Ook is er eene financieele zijde aan de zaak welke voor de Kerk nog
wel min of meer bezwarend zou kunnen blijken te zijn gelijk tevens wordt opgemerkt.
Wie zal bovendien beslissen, of de archieven al dan niet voldoende
bewaard worden zoo wordt nog gevraagd.
Sommige leden, die gunstig over het voorstel dachten (in 't algemeen), waren
