92
zij niet onbeduidend. Zij betwijfelt, of de zaak reeds thans voor afdoende regeling
rijp is, en kan U mitsdien niet adviseeren het Reglement, zooals het daar ligt,
definitief vast te stellen. Toch zou zij het ten zeerste betreuren, indien, door ver
werping, de zaak zelve van de tafel werd verwijderd. Daarvoor is zij te
belangrijk, ja, om met het Provinciaal Kerkbestuur van Zeeland te spreken, „nood
zakelijk en weldadig". Er moet, gelijk dat van Zuid-Holland opmerkt, een einde
komen aan den verwaarloosden toestand van vele archieven, al verwacht TJwe
Commissie dit niet van de invoering van dit Reglement. Zij wijst nadrukkelijk op
de veelvuldige betuiging van sympathie met het streven der Synode, met het
beginsel en het doel van het voorgestelde, in de consideratiën vermeld.
Maar op de wijze der regeling komt het aan. Aan de gemeenten op te dragen
een Reglement te maken, onder goedkeuring van het Classicaal Bestuur, gelijk de
Classicale Vergadering van Kampen voorstelt, acht zij niet doeltreffend. Vele kerke
raden zullen aan zulk een opdracht óf niet kunnen óf zeer gebrekkig voldoen,
afgezien van de vraag, of alle daartoe bereid zullen worden bevonden.
Zal zij dan het ontwerp van den Scriba van het Classicaal Bestuur van Gouda,
den heer J. W. Margadant, overnemen?
Zeker gevoelt zij zich gedrongen rechtmatige hulde te brengen aan een arbeiddie
„een bescheiden poging" wordt genoemd „om aan de bezwaren, tegen dit Reglement
ingebracht, zooveel mogelijk tegemoet te komen"; maar alleszins nadere overweging
verdient. Doch wat door hem wordt voorgesteld de aanstelling van classicale
archivarissen, behalve een kerkelijken is een gansch nieuw voorstel, waarover
eerst de consideratiën en adviezen der Provinciale Kerkbesturen en Classicale
Vergaderingen zouden moeten worden ingewonnen, en worden zoo vraagt Uwe
Commissie om niet te spieken van kennis en ervaring voor den arbeid ver-
eischt de kosten niet nog grooter
Ook is het denkbeeld geopperd om voorloopig een archivaris te benoemen
en later de zaken te regelen. Maar al schijnt dit wel een zeer praktische weg, zoo
rijst toch de vraag: zal iemand, voor de taak geschikt en bekwaam, tot het aan
vaarden van een slechts voorloopige betrekking bereid worden gevondenen hoeveel
tijd zal er voorbijgaan, eer tot vaste regeling van zaken kan worden overgegaan?
Uwe Commissie stelt U daarom voor het voorloopig aangenomen Reglement
niet vast te stellenmaar tevens aan de Algemeene Synodale Commissie op te
dragen het, met overweging der gegeven adviezen, te herzien en een nieuw ont
werp aan de volgende Synode aan te bieden.
De Commissie voornoemd
A. LOEFF.
M. J. ADRfANI.
W. MALLINCKRODT.
De heer Dr. Gooszen merkt op, dat intra et extra muros gezondigd
wordt. Op het gebied der kerkelijke archieven is veel Diet in orde,
maar evenzeer op dat der archieven van de burgerlijke gemeenten. Het
verblijdt hemdat in de Kerk de belangstelling voor deze zaak meer is
opgewekt. Maar hij meent, dat wij er heen zullen moeten sturen om
een algemeenen archivaris te hebbenevenals wij een Quaestor-Generaal
hebben.
93
Er is zoo ontzaglijk veeldat op ordening en bewerking wacht.
Hij gaat dus mede met de conclusie, maar in het „voorloopige" moeten
wij niet komen. Het archiefwezen moet zijn een tak van den kerkelijken
dienst. Hij wanhoopt er niet aan, dat wij daartoe komen zullen. Met
behoud van de hoofdgedachte zou hij door de Synodale Commissie,
gebruik makende van de gegeven adviezeneen ander ontwerp gemaakt
willen zien.
De President zou wenschen, dat de Synode aan de Synodale Com
missie vrijheid gaf ook een of twee andere personen te assumeeren, als
zij dat wenschelijk acht.
De heer Schuurman blijft nog steeds staan voor de vraagwaar de
kosten vandaan moeten komen. Hij denkt aan verhooging der quota.
Door de benoeming van een archivaris zou hij meenendat de geesten
werden wakker geschud en dan zou men kunnen komen tot het maken
van een Reglement.
De President wijst nog op hetgeen door de Classicale Vergadering
van Brielle opgemerkt is: heeft de Synode het recht om een archivaris
naar de gemeenten te zenden? Is de gemeente verplicht hem toe te
laten? Daarom moet er, zijns inziens, eerst een Reglement zijnwaarin
den archivaris het recht wordt toegekend de kerkelijke archieven in te
zien en, zoo noodig, te ordenen. Het bewaren der archieven is weder
een andere zaakdie hij uit het Reglement ook liever had zien weggelaten.
De heer Dr. Bronsveld heeft de conclusie met leedwezen vernomen.
Wij verliezen al weder een jaar. Als wij aan de Synodale Commissie
geen mandaat geven, dan moet zij weer van voren af aan beginnen,
ook ten opzichte der vraagmoet er een archivaris zijn De gemeenten
hebben het recht niet hare archieven te laten vergaan door er geen zorg
voor te dragen. De kwestie van de depots enz. komt dan ook weder
ter sprake. Hij meent, dat de Synode althans eenige lijnen behoorde
aan te gevenmaar niet de Synodale Commissie eenvoudig moet opdragen
een concept te maken.
De heer Loeff zegt, dat de rapporteerende Commissie in het slot
van het rapport de lijnen aangegeven heeft.
De heer Gunning wijst er op, dat in Friesland in nagenoeg alle
"gemeenten de archieven goed in orde zijn.
De heer van Dis heeft overwegend bezwaar mede te werken tot de
aanstelling van een gesalarieerd kerkelijk archivaris, als niet eerst het
geld gevonden isdat uit de Generale Kas niet mag komenook niet
voor een gering gedeelte.
De heer de Grient Dreux acht de regeling van de archiefzaak
hoogst gewenscht; maar ook hij acht het financieel bezwaar overwegend
en wenscht aan de conclusie het volgende te zien toegevoegd
