92
zeker leiden tot herstel van vroeger of laterkorter of langer plichtverzuim
op dit punt. En kennis opdoende van wat er iszou men op die wijze ook
kennis verkrijgen van wat er niet meer isvan wat er verdwenen is
verteerd door vocht, vernietigd door vuur, aan anderen uitgeleend en
wat dies meer mocht zijn.
Met de verschillende gemeenten zouden vanzelf voor het verstrekken
van die opgaven in aanmerking komen de Ringende Classicale Besturen
en de Provinciale Kerkbesturendieelkeen minder of meer belangrijk
Archief er op na houden.
Yoorts zou die opgave behooren te geschieden
Wat de gemeenten betreftin triplovoor de Classicale Besturen, de
Provinciale Kerkbesturen en de Algemeene Synode der Nederlandsche
Hervormde Kerk (of de Algemeene Synodale Commissie)die ieder zulk
eene opgave ontvangen.
Bij de Ringen behoort evenzeer als bij de gemeenten de opgave der
archivalia in triplo te geschiedenaan de Classicale Besturen waaronder
zij ressorteerenhet Kerkbestuur de provincie waartoe zij behoorenen
de Algemeene Synode.
De Classicale Besturen zullen behoorlijke opgave van de stukken en
bescheiden in hun Archief in duplo moeten doen toekomen aan de Pro
vinciale Kerkbesturen en de Algemeene Synode.
Evenzoo doen de Provinciale Kerkbesturen opgave van den inhoud,
den staat en de bewaarplaats van hun Archief aan de Synode of de
Synodale Commissie.
Elk der g;enoemde Besturen bewaart de ingekomen opgaven in zijn
Archief, in verschillende dossiers naar de Provinciën, de Classes, de Rin
gen, de Gemeenten, waaruit ze afkomstig zijn.
Dat bij die opgave de wetenschappelijke weg gevolgd wierdzou
voorzeker alleszins gewenscht zijn. Maar om al vast tot kennis te komen
van wat er is, en hoe dat er uitziet, zou bij het opmaken van den
inventaris van het Archief globale opgave vooreerst voldoende zijn.
Bij een later onderzoek door deskundigen van de ingekomen opgaven
zal dan vanzelf blijken
a. Hoe de inventaris eigenlijk had behooren ingericht te zijn;
b. onder welke rubriek de op den inventaris voorkomende stukken
zich laten rangschikken;
c. wat het meest belangrijk geacht moet worden en voor conser
vatie het eerst in aanmerking verdient te komen.
Intusschen zou de Synodetot vergemakkelijking van dit laatstge
noemde onderzoek en tot bevordering van de gewenschte wetenschappelijke
classificeeringbij de voorbereiding van de uitvoering van dit werk en
tot leiding bij het doen der opgaven, tabellen ter invulling kunnen rond-
93
zendenevenals dat bij de Kerkvisitatie geschiedtwaarop de gelegenheid
tot classificeering gegeven wordt en de gelegenheid om van ieder genoemd
stuk den staat te vermeldenwaarin het zich bevindt op het oogenblik
van de invulling der tabel.
Met een en ander te doen'olijven wij geheel binnen de kerkelijke
grenzen, al zou het wenschelijk of noodig geacht kunnen worden voor
de inrichting der straks genoemde tabellen het advies en de hulp te
vragen van den heer Rijksarchivaris te 's-Gravenhagedie, naar luid der
verslagen van de gehouden bjjeenkomsten der Rijksarchivarissenzich tot
medewerking bereid heeft verklaard.
Wij meenendat de Synode langs dien weg zich het gewenschte
licht zou ontsteken over den toestand onzer kerkelijke Archieven. Zij
zou alles te zien krijgen wat er isen tegelijk in welken staat het zich
bevindt.
Als Noot willen wij hieraan toevoegen dat de ingevulde staten door
periodieke aanvulling bijgehouden zouden moeten worden. Anders raakt
men het Algemeen Overzicht kwijt.
De jongste kerkbranddie van de Hervormde kerk te Monsterheeft
nog onlangs tweeërlei doen uitkomen. Vooreerst, dat het niet altijd
schuldige moedwil is die het verlies van kostbare documenten voor zijne
rekening heeft; en voorts, hoe wenschelijk het ware, dat er vuurvrije
bewaarplaatsen bestonden voor onze kerkelijke Archieven.
Evenzoo heeft menige consistoriekamer of andere bewaarplaats van
een kerkelijk Archief ten platten lande de verzuchting over de lippen
doen komendat slordige achteloosheid wel aanleidingmaar niet oor
zaak van het kwaad geweest is, door dompige lucht, door een lekkende
goot, door het uit den grond opgezogen vocht in de kostbare boekenschat
aangericht.
Wat is er nu ter voorziening, ter voorkoming, ter verbetering te
doen
Met het beantwoorden van die vragen zijn wij genaderd tot ons ant
woord ad Hum.
Ter voorziening. Als dat iets beteekenen zal, dan moet het beteeke-
nen ter voorziening in de aangerichte schadetot herstel van het geleden
verlies. Dan komt er voor het verlorene iets in plaats waardoor het ver
goed wordt; zooals dat in 1871 geschiedde met de Bibliotheek van
Straatsburg tot compensatie van wat het bombardement des vorigenjaars
had vernield.
Maar bij te loor gegane Archieven kan in het ontbrekende niet meer
voorzien worden. Men kan een oud slot uit zijn puin oprichten, Niniveh
zou men op zijn oude grondslagen kunnen herbouwenmaar wie geeft
