8
gemeenteraad heeft zich bereid verklaard het reglement op het uitleenen
van archiefstukken, dat ik u als bedenkelijk signaleerde, in te trekken:
voor het uitleenen der stukken van het gemeentearchief gelden daar
voortaan dezelfde bepalingen, die door de regeering voor de rijksarchieven
zijn vastgesteld. Ik verheug mij natuurlijk daarover van hartemet eene
beleefde buiging wil ik de heeren tevens danken voor de eeraan onze
vereeniging gedaan, toen men het aan haar wilde toeschrijven, dat het
initiatief is genomen tot deze voortreffelijke verandering. Wie had gedacht,
dat wij met den gemeenteraad van Zwolle nog eenmaal zouden komen op
zoo vriendschappelijken voet!
Bij zóó groote verandering in enkele jaren mag men ook hoop koes
teren op nog verdere verbetering in de Zwolsche archieftoestanden. Eene
verbetering, die nog niet volkomen onnoodig schijnt: immers hetgeen in
de vergadering zelve, waarin het nieuwe reglement werd vastgesteld, is
opgemerkt en niet minder hetgeen daarna is voorgevallen, geeft wel eenige
aanleiding tot vrees. Het Zwolsche gemeentebestuur begint werkelijk in
te zien, dat zijn archief een waardevol bezit is. Maar het verraadt tevens
zekere bedenkelijke neigingom van dat bezit wel de lusten maar niet
de lasten te aanvaarden, en het schijnt zich meer bewust te zijn van de
rechten, die dit bezit verleent, dan van de plichten, die het oplegt.
Niet alles dus is te Zwolle nog in orde. Maar waar het gemeente
bestuur reeds begonnen is goeden wil te toonen wil ik vertrouwen dat
ook de overige bezwaren zich allengs zullen oplossen. Keulen en Aken
zijn niet op één dag gebouwd, en met den tijd komt alles terechtMet
te meer overtuiging kan ik dit ditmaal zeggen nu ook de geruchtma
kende Roermondsche archiefzaak eindelijk geschikt is. De gemeenteraad
het eindelooze gehaspel moedeheeft het hoofd gebogen en toegegeven
aan de rechtmatige eischeD van de Regeering. Voor de verdeeling der
verwarde massa archieven zijn verstandige regelen gesteld eene commis
sie van twee door partijen aangewezene deskundigen met een onpartijdi-
gen superarbiter zal belast worden met de uitvoering der overeenkomst.
Met vertrouwen mogen wij dus aannemen dat ook deze treurige archief-
questie weldra voor goed tot het verledene zal behooren en dat het
eerlang zelfs op het Roermondsche archief zal kunnen heeten
't Is alles boter tot den boom
't Is alles pays en vree
Terwijl wij dus op het oogenblik ons bevinden in een toestand van
vrede, zooals die in de laatste jaren, misschien zelfs sedert het oprichten
onzer vereeniging niet is voorgekomenschijnt het oogenblik geschikt om
eens rond te zien en na te gaan of de archieftoestanden van het oogen
blikdie gedeeltelijk niet zonder strijd verkregen zijn, ons bevredigen,
of wij tevreden mogen zijn over het bereikte resultaat. Bij dien blik om
9
ons heen vervult ons een gevoel van dankbaarheid over vooruitgang in
vele opzichten. Maar voldaan zijn wij toch niet
Wij verheugen ons van harte over grootere belangstelling van de zijde
der Regeering, hier en daar ook van de zijde der stedelijke besturen
eenigszins zelfs van de zijde van het publiek. Er is meer. Steeds grooter
wordt ons arbeidsveldgedurig vermeerderd worden de werkzaamheden
aan de rijksarchivarissen opgedragen. Overneming van rechterlijke ar
chieven toezicht op de gemeentearchieven, inspectiën van andere archie
ven in ons ressortdit alles neemt een steeds grooter deel van onzen
tijd in. Een wetsontwerp over de regeling der vicariegoederen is sedert
lang aanhangigbedriegen wij ons nietdan zullen in de nieuw op
te richten vicarieraden aan de archivarissen plaatsen worden aange
wezen die zeker niet de minst belangrijke zullen zijn. Overbrenging
van de oude notariëele protocollen naar de archief-depots is door de Re
geering voorgesteld en door de afdeelingen der Tweede Kamer met
groote instemming ontvangen. De hulp der rijksarchivarissen is
door de Regeering aangeboden aan de synode der Nederlandsche Her
vormde kerk voor de regeling der kerkelijke archieven. Het is waar
dit aanbod is niet met veel voorkomendheid aanvaard. Mag men een
inzender in ons eigen orgaan gelooven dan zou men moeten vreezen
dat de gevaarlijke ziektedie men papophobie noemtdreigt epidemisch
op te treden ook onder de beheerders van archieven. Doch voorshands
koester ik daarvoor nog geene vrees uw bestuur heeft aan de synode
beleefdelijk gevraagd waarom zij het opnemen van kerkelijke archieven
in de rijksdepots meende te moeten ontraden en men mag vertrouwen
dat een hooggeplaatst collegezooals de synodezich niet zal laten
influenceeren door een onberedeneerdeongemotiveerde vrees. Waar
prof. Blok na zijne archiefreis getuigen kon dat de welwillendheid ook
der kerkelijke autoriteiten te Rome en elders er ten zeerste toe heeft
medegewerkt om zijn arbeid gemakkelijk en aangenaam te maken daar
zal de synode niet door moeielijkheden op te werpen den schijn op zich
willen laden alsof de Hervormde kerk iets voor andersdenkenden te ver
bergen had waarvoor men zich schamen moest. En nu die kerk zelve
zooals steeds duidelijker blijktonmachtig schijnt om een goed beheer
harer schatten te waarborgen zullen dus de eerstvolgende jaren allicht
het arbeidsveld der rijksarchivarissen althans hier en daar zien uitbreiden
ook tot de kerkelijke archieven.
Hoe dit zijvermeerdering van werkuitbreiding van bemoeiingen
in meer dan eene richting staat voor de archivarissen voor de deur. Is dit
eene klacht P In het minst nietIk zal mij verheugen als de kerkbe
sturen onze hulp inroepen in welken vorm dan ook. Wij zeiven waren
de eersten die aandrongen op de overbrenging der notaris-archieven die
