2ÖÖ
feuilles van de op Nederland betrekking hebbende stukken te toonen,
kon hij niet voldoen. Hij beloofde echter mij later een lijst van de voor
mijn doel belangrijke stukken uit zijn archief te zullen toesturen. Wer
kelijk heb ik, nadat ik weder in ons land teruggekeerd was, een der
gelijke opgave ontvangen maar ik vrees zeer, dat zijdie er in mijn
rapport kennis van willen nemen, er wel eenigszins door teleurgesteld
zullen worden.
Het zal onnoodig zijn te vermeldendat ik in alle archievendie
ik bezocht, de grootst mogelijke medewerking heb ondervonden. Zoowel
aan den arbeid, dien ik had te verrichten, als aan de uren, buiten mijn
werktijd met Zweedsche en Deensche archivarissen en bibliothecarissen
doorgebracht, is mij de aangenaamste herinnering bijgebleven. In hoe
verre de wetenschap door mijn reis gebaat is, zal uit mijn rapport moeten
blijken.
Utrecht. G. W. KERNKAMP.
De Sassenpoort te Zwolle, bewaarplaats van het Rijksarchief
in Overijssel.
Tot io het jaar 1898 was de verzameling van archieven, die het
Rijksarchiefdepöt in Overijssel vormt, geborgen in vier vertrekken en
eene kluis van het Gouvernementsgebouw te Zwolle, waar ook de
archivaris op de 2e verdieping zijn bureau had. Die bewaarplaats bleek
aan verschillende inconvenienten te lijden. Zoo was de ruimte in de
vertrekken geheel onvoldoendehetgeen tot eene opeenstapeling der
archiefstukken aanleiding moest gevendie zoowel het ordenen als het
gebruik zeer bemoeijelijkte. Wat de kluis aangaat, waar de rechterlijke
archieven waren geborgen, deze was, ja, brandvrij, doch laboreerde aan
het tegengestelde euvel: het vocht. Die vochtigheid was zoo groot, dat
nog heden verschillende prothocollen daarvan in hun voorkomen getuigenis
afleggen. Wel had het Rijk een en andermaal getracht betere localen te
verkrijgen, doch deze pogingen waren niet geslaagd.
Nu geviel het dat een der fraaijste gebouwen van Zwolle, de
middeneeuwsche Sassenpoort, die reeds lang voor eene restauratie in
aanmerking was gekomen, in het laatst van 1893 door de Gemeente aan
het Rijk in eigendom werd overgedragen. Zonder vergoedingdoch onder
beding dat het gebouw in staat en stijl zou worden gerestaureerden
dat op den toren een slaguurwerk gaande zou blijven. De Gemeente
ontdeed zich van het bouwwerk hoofdzakelijk wegens de groote kosten
voor behoorlijk onderhoud en noodzakelijke reparatiën vereischt, onkosten
des te grooter naarmate de poort in vroegere jaren steeds meer was
20i
verwaarloosd. In 1877 was binnen twee jaren voor noodzakelijke her
stellingen een bedrag van f 3000.besteed, welke omstandigheid een
der toenmalige raadsleden het voorstel in den mond gaf om de geheele
poort af te breken. Yolgens dat raadslid was die poort niets anders dan
een sta-in-den-weg bij een druk gebruikten toegang in de stad. Doch
tot dit Vandalisme wilde de meerderheid gelukkig niet medewerken.
Het gebouw werd, gelijk wij zagen, rijkseigendom, en in 't laatst
van 1893 werd met de restauratie een aanvang gemaakt, onder de
kundige leiding van den Heer Referendaris der Afd. Kunsten en Weten
schappen, Jhr. Mr. V. de Stuers. Alvorens dienaangaande verdere
mededeelingen te doenwillen wij een oogenblik stilstaan bij de vroegere
geschiedenis der poort.
De historische berichten omtrent den bouw der Sassenpoort zijn
schaarsch. Zeer waarschijnlijk is zij in 1408 gebouwd, of liever herbouwd,
in de plaats van eene vroegeretoen afgebroken poort. De geschied
schrijver der stad Zwolle, van Hattummaakt melding van een in den
torenmuur gemetselden gedenksteenwaarop dit een en ander te lezen
stond. a) Bij de restauratie is die steentrots vlijtig zoekenniet terug
gevondenhet is echter mogelijk dat de belendende huizen dien aan het
oog hebben onttrokken. Anderenhet opschrift van denzelfden steen
anders lezende, stellen het jaar van den bouw een weinig later, in 1436.
Van oudsher was de Sassenpoort bekend als „een seer deftig en aansienlijk
gebouw, welks muuren ongemeen dik, en seer net gemetseld zijn". 3)
De naam der poortvroeger ook Sassing- of Sassinkpoort geschreven
wordt door sommigen afgeleid van de Sassen of Saxenoulings in deze
gewesten inheemsch. Anderen beweren dat deze poort in den beginne
d' Assendorperpoort is genoemdnaar de vroegere marke van dien naam
thans gedeeltelijk eene nieuwe stadswijk, waarvan bij verkorting d'Assenpoort
werd gemaakt, waaruit later de vorm Sassenpoort zou zijn ontstaan.
Doch deze meening wordt door de spelling van het, in de noot aange
haalde, charter van 1402 niet ondersteund.
Meer dan eens ontmoet men de Sassenpoort in de Overijsselsche
geschiedenissen. Zoo in het min of meer avontuurlijk verhaal van Wolf
van Ittersum, die, met zijnen zwager Wolter van Keppel over de vader
lijke nalatenschap in twist geraakt, door dezen zijnen zwager weder
rechtelijk op het slot Wolde, in de graafschap Zutphen, gevangen werd
gezet (1464). Door de tusschenkomst der 3 steden, met name van
In een charter van 1402, op Onser Vrouwenavond annunciacio, berustend in
het stedelijk archief, is reeds sprake van den verkoop van een stuk lands „buten
Zassingpoerten".
2) v.'Hattum, dl. V. St. 1, pag. 28.
3) v. Hattum, t. a. p. pag. 29.
