86
von Amylalkobol mit anderen Fiüssigkeiten. Die Yerdünnungsflüssig-
keiten sind indifferent und verflüchtigen sich. Infolge seiner physikalischen
Beschaffenheit wabrt Zapon den Charakter der Unterflache, der Ueberzug
ist der Natur des Celluloids nach für die gewöhnlichen Temperaturunter-
schiede nicht sichtlich empfindlich, wird nicht, wie dies bei Harzen der
Fall ist, mit der Zeit trübe und undurchsichtig. Eine vorherige Des-
infektion des Scbriftstückes ist nicht nötig-, da die vegetativen Formen
der auf den Schriftstücken lagernden Pilze, soweit es sich urn die
vegetativen Formen derselben handelt, vernichtetdie sehr widerstands-
fahigen Fruchtformen (Sporen) wenigstens fixiert und am Auskeimen
gehindert werden. Mikroskopische Untersuchungen ergeben, dasz durch
Zapon jedes einzelne Faserchen des Pergaments oder Papiers isoliert,
umhüllt ist, und die Poren beider Stoffe luftdicht abgeschlossen sind,
daher auch letztere im Wasser aufbewahrt werden können, ohne zu
zerfallen: Zapon bietet auch den Yorteil, dasz die fast in Staubteile
zerfallenen Moderstücke wieder fest werden undselbst wenn sie wiederum
in feuchte Rüume gelangen sollten, nicht weiter modern. So stellt sich
die Zaponimpragnierung als ein Schutzmittel dar, das den bisher gemachten
Erfahrungen zufolge die Schrift der zu konserviereuden Schriftstücke in
keiner Weise nachteilig beeinfluszt, vielmehr vor Zerstörung durch auszere,
schadliche Einwirkungen schützt und dem Trager der Schrift, dem Per-
gament oder Papier, wieder eine grosze Festigkeit giebt, den Grundstoff
auch vor Eindringen von Schimmel und anderen Pilzen in die Gewebe-
poren bewahrt. Aber nicht blosz für zerfallende Akten ist die Zaponierung
von gröszter Bedeutung. Metalle werden schon seit langerer Zeit durch
dieses Verfahren vor Oxydation und Abnutzung geschützt. Auch würde
unser modernes Zeitungspapier damit widerstandsfiihiger und zu einer
dauernden Aufbewahrung geeignet gemacht werden könnenist doch
sonst zu befürchtendasz die so wichtige Quelle der zeitgenössischen
Ereignisse, die moderne Zeitung, schon nach wenigen Jahrzehnten ver
loren gehen wird. Der Kaufmann wird seine überseeische Korrespondenz
damit leicht vor den schadigenden Einfllissen der Seeluft schützen können,
ja, sie wird noch nach Jahren vom Taucher unversehrt aus den Trümmern
des untergegangenen Schiffes zu retten sein. Rasuren an zaponierten
Testamenten, Wechseln, InhaberpapierenFrachtbriefen u. a. sind sofort
zweifellos erkennbar. Die Medizindie Technologiemanche Branchen
der Industrie werden Nutzen aus der Zaponimpragnierung ziehen können."
Zeker verleidelijk genoeg, die beschrijving. Door Dr. Schill,
die de methode het eerst in praktijk heeft gebracht, werd zij toegelicht.
Uit hetgeen daaromtrent wordt medegedeeld, blijkt, dat de vloeistof of
door indompeling of met een penseel of wel met een spuitje kan worden
aangewend en dat de kosten drie Mark per liter bedragen. Waar zij te
87
verkrijgen is, wordt in het dagblad, waaraan dit ontleend is, niet vermeld.
De archivaris van Oldenburg bevestigde uit eigen ervaring het voor
deel van het gebruik van zapon; alleen Dr. Hansen uit Keulen opperde
bezwaren. Hij meende dat die stof het onmogelijk zou maken in daar
mede behandelde stukken eventueel het zwavelzuur, te veel in de oude
inkt aanwezig en het schrift uitvretende, te neutraliseeren. Hiertegen
werd aangevoerd, dat zapon niet bloot eene bedekking vormt, maar het
papier doordringt en de vezels daarvan juist conserveert, evenwel werd
erkend, dat in geval blijkbaar tot ophaling van het schrift reagentia zijn
gebruikt, men zeer voorzichtig moest zijn. Vóórdat men de werking
dier reagentia nauwkeurig kende, zou zapon niet in alle gevallen
toepasselijk te achten zijn.
Ten slotte werd voorgesteld aan de betrokken regeeringen te verzoeken
1. door hunne archivarissen proeven te laten nemen met zapon;
2. in geval, evenals in Pruissen, bij verordening van 2 December
1897, controle bestaat op de qualiteit van papieren voor dienst
doeleinden en aan die qualiteit bepaalde eischen zijn gesteld,
een onderzoek te doen instellen naar de werking der betrokken
voorschriften
3. hetzelfde te doen, waar bepalingen zijn gemaakt op het gebruik
van goede inktsoorten, die niet schadelijk zijn voor het papier
of wel anilineinkten zijn verboden
4. den uitslag van dit onderzoek medetedeelen aan het Saksisch
„Hauptstaatsarchiv".
Hiertoe werd besloten. Ook zal niet alleen het proces-verbaal der
conferentie aan alle deelnemers worden toegezondenmaar ook een kleine
handleiding voor het gebruik van zapon aan alle Duitsche regeeringen
worden gericht.
Dit verslag kan natuurlijk niet de overtuiging vestigen, dat behan
deling met deze nieuwe stof de voorkeur verdient boven indompeling of
bevochtiging met een mengsel van gelatine, glycerine en formol. De
gemelde voordeelen gelden ook hiervoor; dat mengsel trekt toch ook in
het papier. Proefneming is zeker zeer gewenscht.
Te meer reden is er hierop aantedringen en dit onderwerp op nieuw
ter sprake te brengen, daar het vrij zeker is, dat de reeds in 1895 in
dit blad aanbevolen behandeling met gelatine zeer weinig bij onze archieven
aangewend wordt en nog vrij algemeen het verschaffen van een goede
lig- of staanplaats als de hoogste eisch beschouwd wordt, die ten opzichte
van het bewaren van oorkonden te stellen is.
Moge mededeeling van het in het buitenland besprokene ook hier
op dit punt meer algemeen tot handelen doen overgaan. Dz.
