104
„aufrichtig in guter Yerschwiegenheit halten und niemand offenbaren,
„sondern mit in seine Grube nehmen". Voor vreemdelingen hield
men zijn archief gesloten, althans op zoo menige plaats. Te hooger
staan daarom de eigenaars, die hunne schatten toegankelijk stellen.
Omstreeks 1700 kwam er eene opleving, belangrijke uitgaven ge
schiedden. Bij de vorstelijke huisarchieven werd de archivaris
hoofdambtenaar, belangstelling werd gewekt. Toen kwam de Fransche
revolutie en daarna gedurende bijna een kwart eeuw oorlog op
oorlog. Ontzettend veel ging verloren, vooral heerlijkheidsarchieven.
Daarbij kwam Napoleons plan van een centraal wereld-archief te
Parijs. Veel is van het toen naar Parijs vervoerde niet terugge
komen. Doch ook veel goeds werd toen geborenieder staatsburger
had gelijke rechten, waardoor de archieven niet meer gesloten konden
bljjven. Ook ontwaakte de ernstige wensch naar eene grondige
geschiedenis en daarbij naar waarheid. Ranke gaf hier den stoot.
Meer systematisch werd te werk gegaan, en. al is dit laatste tijdvak
het kortst, het is het rijkst aan resultaten, waarvan in hoofdtrekken
het een en ander wordt medegedeeld. Daaruit blijkt niet alleen,
hoeveel reeds verricht, is, maar ook hoe ontzachlijk veel er nog te
doen overblijft, hoeveel nog kan dienen tot opheldering der geschie
denis. Terloops wordt daarbij een lans gebroken voor de openstelling
van alle archieven.
Inventaire des cartulaires beiges conservés a l'étranger (uitgeg. door
de Commission royale d'histoire de l'Académie royale de Belgique). Bruxelles,
Kiessling Cie., 1899, 72 bladz.
Deze inventaris is de derde en laatste van de serie, die later
tot één werk zullen worden versmolten. Yele opgaven ontving men
uit den vreemde niet 1). Dankbaar worden herdacht de heeren
Telting en Brugmans, die omtrent de voor België zoo belangrijke
Papiers Gérard (Rijksarchief en Kon. Bibl.) mededeeling deden.
Sterk wordt aangedrongen op steun, opdat het verzamelwerk zoo
volledig mogelijk zij.
Mr. A. C. Bondam. Verslag omtrent de ou le gemeente-archieven
in Noordbrabant, uitgebracht aan Gedeputeerde Staten dier provincie, 's Her
togenbosch Lutkie en Cranenburg, 1899. 36 bladz.
Het drukken van den inventaris der Raamsdonksche archieven
als bijlage tot het vorig verslag, gaf aanleiding er toe, dat
verschillende stukken nog eens in handen werden genomenzoo
kwamen eenige nieuwe stukken aan 't licht, bleek de belangrijkheid
van andere des te meer. Gewezen wordt op eenige belangrijke
ioB
nummers van den inventaris. Verschillende archieven werden
bezocht en daarbij gewezen op gewenschte verbetering der berging.
Betreurd wordt, dat de groote omvang van gedrukte periodieken
(Staatsblad enz.), die zelden of nooit behoeven geraadpleegd te worden,
veroorzaakt, dat vele archiefstukken ellendig geborgen zijn. Te
Lladel is het gemeentehuis ruim, doch slecht gebouwd, vochtig.
De archieven van de vroegere gemeente Bladel, Reusel en Netersel
zjjn in treurigen toestand; aangeboden werd daarom bruikleen in
's rijks archiefdepót te 's Hertogenbosch. Het oud-archief der ge
meente Deursen en Dennenburg wordt goed bewaard, in gesloten
kasten ten huize van den burgemeester; het werd terloops globaal
geregeld. Te Demen in het raadhuis van Dieden, Demen en
Langel werd geen oud-archief gevonden. Een onderzoek, ingesteld
naar eene indertijd aanwezige „archiefkomme" leverde niets op: de
kist was tot brandhout verhakt, de stukken „in de missie 2) gestopt",
omdat zij niet branden wilden 3). Het archief van Groot en Klein
Lindenbehoudens eenige kerkregisters jonger dan 1810, is goed
geborgen en verzorgd, al is de oude indeeling zeer ongeschikt.
Deze dorpen behoorden vroeger onder Kuik. Beschreven werd
het oud-archief van MaasheesHolthees en Overloon, geborgen in
archiefkisten, omdat er geen gemeentehuis bestond; nu dit er voor
c. 20 jaren is gesticht, zullen de stukken geplaatst worden op
archiefrekken in een overwelfd locaal achter de raadzaal, omdat zij
in de kisten smoorden. Te Keek is het vertrek voor de archieven
in het in 1884 gestichte raadhuis „bar vochtig"; gevraagd werd
om eene betere bewaarplaats. Te Kavestein is het raadhuis
gevestigd in de in 1876 opgeheven Latijnsche school. Yrij van
vocht is het archief niet. Ook worden hier gevonden de archieven
van de waterschappen „'s Lands van Kavesteinen voor een stoom
gemaal onder Dieden enz. Eenige stukken zijn kort geleden terug
ontvangen van een oud-burgemeester en van de gemeente Deursen.
Het archief der gemeente MegenHaren en Macharen is naar
de ruimte goed geborgen, doch in 1894 zeer onwetenschappelijk
geregeld (geen onderscheid gemaakt tusschen de archiefstukken
van gemeente, schepenbank en grafelijkheid). „De oude kerkregisters
„zijn mij thans ter verzorging en beschrijving toegezonden." Te
Oeffeit is ruimte genoeg, de kerkregisters werden beschreven; het
Naar sommige plaatsen werden gecommitteerden gezonden.
Thans twee gemeenten Bladel c. a. en Reusel.
2) Mesthoop.
3) De gemeente-secretaris merkte naar aanleiding van Mr. Bondams' verslag op, dat de
stukken een aaneengekleefde massa waren gewordenzij waren te zeer bedorven dan dat herstel
mogelijk ware.
