102
De gemeente-archieven in 1898
(Vervolg van blz. 56).
Zaandam. Gemeente-archiefHet regelen en inventari
seren van het archief kwam in den loop van het jaar 1898 nog
„niet gereed. Met grond mag worden verwacht, dat in den loop
„van het jaar 1899 hiermede zoodanig zal worden gevorderd, dat
„in het volgende verslag eenige meer uitvoerige mededeelingen
„kunnen worden gedaan".
(Verslag Zaandam bladz. 59).
Literatuurkroniek,
door Mr. J. G. Ch. Joosting en Dr. H Brugmans,
Archivalische Zeitschrift. Neue Folge. Achter Band. München,
Theod. Ackermann 1899.
InhoudJulius Strnadt, Die Passio s. Floriani und die mit
ihr zusammenhangenden Urkundenfalschungen (S. 1 118),
Dr. Alfred Bauch, Ueber die altesten Totengelautbücher von s.
Sebald und s. Lorenz in Nürnberg (S. 119149), Dr. F.
Schneiderwirth, Ueber das Archiv des Unter-Hospitals zu Mem-
mingen (S. 150 —180)Dr. JosefHuggenberger, Die staats-
rechtliche Stellung des landsassigen Adels im alten Bayern (S.
181212), Karl Primbs, Nachtrage zu den Mittheilungen
über die Sammlung von Siegelabgüssen des k. allgemeinen Reichs-
archives (S. 213283), Dr. Georg Hansen, Ein neuer
Leitfaden für die Ordnung und Repertorisirung der Archive (S.
284291), Hans Bachmann, Fragen und Aufgaben bei
den Staatsprüfungen für den Archivdienst in Bayern (S. 292303).
Dr. Hansen geeft eene beoordeeling over onze Handleiding;
wijst er op, hoe over het algemeen een archief wordt opgevat in
anderen zin dan bij ons; maakt bezwaar tegen 67 en 68 en
wil eene tweede nummering vervangen zien door eene andere aanwij
zing, die voldoende aanduidt, waar een stuk berust (splitsing in
Literaliën, Urkunden en Karten); wenscht 69 niet aanbevelend
maar dwingendacht ten slotte 23 voor zeer vele Duitsche en
Franscne archieven zeer ondoelmatig. Aan het Nederlandsche systeem
mag echter de lof niet worden onthouden„dass es vor anderen
„Systemen durch seine Wissenschaftlichkeit hervorragt, dass es
„am meisten dem sich niihert, was man in den Naturwissenschaften
„als ein natürliches System bezeichnetAuch dortwo an
„eine Herübernahme des Ganzen nicht gedacht werden kannwird
„man im Einzelnen manches Nachahmenswerthe finden. Wir
„rechnen dahin besonders die ausführlich besprochene Art der
„Repertorisirung."
103
Prof. Dr. Eduard Heydenreich, Archivwesen und Ge-
schichtswissenschaft. Marburg, N. G. Elwert'sche Verlagsbuchhandlung
1900. XVI en 40 bladz.
„Die folgenden Blatter wollen in den weiten Kreisen der Gebil-
„deten aller Stande eine richtige Anschauung über Wesen und
„Wichtigkeit der Archive verbreiten helfen". Daartoe wordt in het
Vorwort betrekkelijk uitvoerig gewezen op het groote nut, dat voor
Mühlhausen (woonplaats van den schrijver) uit zijn archief te trekken
is in velerlei opzicht; met een enkel woord wordt dan herinnerd er
aan, hoe ook 'tarchief te lijden had, wanneer de stad zware dagen
beleefde, hoe de solide bewaarplaats veel te vochtig was (de stukken
waren vastgekleefd aan den vloer). Uit een gedeeltelijk medegedeeld
rapport van Dr. E. Ausfeld, Direktor der preussischen Staatsarchive,
omtrent het archief blijkt van hetgeen verbeterd moet worden: „Das
„vornehmste Denkmal der Vergangenheit, unersetzbar, wo es Schaden
„leidet, ist das Stadtarchiv." „Archivum pretiosus rei publicae the-
„saurus, patriae ornamentum".
De archieven waren in de Middeneeuwen geheel ontoegankelijk
en werden alleen beschouwd als van juridisch belang te zijn. Wel
werd veel gedaan aan locale geschiedenis. Op aansporing van
Maximiliaan I deden de Humanisten vele nasporingen in de archie
ven. Ook andere vorsten wekten hiertoe op, terwijl de rijkssteden
de zaak in sterke mate trachtten te bevorderen. Ten slotte zochten
vele geschiedvorschers op eigen houtje. Daarna kwam in de 17<'e
eeuw een tijdperk van vernieling. „Das verwilderte Kriegsvolk
„achtete von allen Dingen am wenigsten die alten Schriften und
„Pergamente" evenals voor andere zaken van wetenschap en kunst
was dit een slechte tijd. En ook de volgende twee eeuwen waren
den archieven ongunstigde meeste archieven bleven liggenzooals
zij na den 30-jarigen oorlog achtergelaten waren. „Dieselbe Miss-
„achtung, welche die Beambten und Hofleute den Archiven be-
„zeugten, hegten auch die Generale and Offiziere, welche damals
„viele Menschenalter hindurch das grosse Wort führten." Staaltjes
van wanbeheer worden aangehaald. Eene opwekking van geleerde
zijde werd gesmoord door „Kriegslarm" of „Hoffeste". Schandelijk
te lijden hadden de archieven door de soldaten. Maar ook de
„Chambres de reunion" van Lodewijk XIY waren voor de Duitsche
archieven noodlottig. Geruimen tijd werden echter de archieven
gebruikt niet dan voor practische doeleinden„Nachdem unser
„Archivarius alle unsers fürstlichen Hauses Angelegenheiten erfahrt,
„so soil er solches nicht allein, so lange er in unsen Diensten bleibt
„sondern auchwenn er dieselben verlassen wird, ehrlich und
Vergelijk bladz. 48 volg. hiervoor.
