42
Een archiefvondst te Dordrecht.
Bij de voorloopige ordening van het archief werd door mij een kistje
gevonden met schijnbaar geheel verkoolde en verschrompelde overblijfsels
van stukken van voor den brand van 1332, die door vroegere beheerders
als onontcijferbaar waren ter zijde gelegd en noch bij van de Wall noch
hij van den Brandeler nader zijn beschreven. Door de klompen wasdie
de stukken geheel omgaven, voorzichtig te verwijderen en de vrijkomende
brokstukken met de grootste voorzichtigheid te behandelen is het mij thans
gelukt een 13tal charters nagenoeg geheel leesbaar te maken, die, dank
zij het uitstekend materiaal, waarvan onze voorzaten zich bedienden,
thans weder in betrekkelijk vrij goeden staat verkeeren.
De stukken dateeren uit de jaren 1276 tot 1311. Het zijn: ver
zoek tot bezegeling van schulden en beloften tot vrijwaring door Ploris V
en door Gravin Philippe van Vlaanderen, 1280, 1291, 1295 en 1301; verbod
van Ploris V aan Nycholaus erfgenaam van Putten en zijnen voogd om
aan den tol te Geervliet wijn en broodgeld te heffen van Dordtsche burgers,
1284; privilege van Albert van Voorne en Nicholaus van Putten, 1280;
vrijgeleide van elect Jan voor de door hem aan Sweder van Busenchem
toegestane jaarmarkt te Hoppenisse, 1271; privilege van Ploris V over
vrijheid van wonen en rechtspraak, 129 vrijgeleide verleend door graaf
Adolf van Berg, 1293; verklaring over een schenking van een huis aan
het gasthuis door Wouter Bouweling, 1311; 2 stukken betreffende den
zoen voor Alout van Ierseke, Meeus Bod en Droeghe Doedekyn, 1308,
en een keur houdende verbod van tegeldekken, 13(04).
De gevonden charters vormen grootendeels eene aanvulling op de
door v. d. Brandeler beschreven stukken; enkelen bevatten geheel onbe
kende gegevens, welke aan den hoogen ouderdom dubbele waarde ont-
leenen.
J. C. O.
„Archives extension."
Gaarne maak ik van dit blad gebruik om de aandacht te vestigen
op eene bescheiden poging om de verzamelingen van het gemeente-archief
dienstbaar te maken van het onderwijs in de geschiedenis en tevens meer
belangstelling te wekken voor de stedelijke archieven. Elke aanmoediging
tot de studie of nadere kennismaking met de verzamelingen moet op den
duur aan het archief ten goede komen en de bereidwilligheid verhoogen
om voor het archief gewenschte stukken af te staan of op andere wijzen
zich hiervoor opofferingen te getroosten.
43
De schatten van het archief worden gewoonlijk slechts door enkelen
gekend en toch is hieronder zooveeldat ook buiten den kring der gewone
bezoekers belangstelling zoude wekkengetuigen de enkele malen gehou
den kleine exposities van platen uit den historischen of uit den topogra-
phischen atlas, welke door velen werden bezocht en in ruimen kring de
belangstelling verhoogden voor wat nog bewaard bleef uit den gouden
tijd van bouw- en sierkunst.
Ook als aanvulling op het onderwijs in de geschiedenis in de hoogere
klassen van gymnasium of H. B. S. kan een bezoek aan het archief en
het bezichtigen van een oordeelkundig gekozen collectie veel bijdragen om
den indruk van het geleerde te versterken. Ook hier geldt de kracht van
het zelf aanschouwen. De door mij genomen proef heeft mijne verwach
tingen overtroffen en beloonde ruimschoots de kleine moeite aan het bijeen
brengen der stukken verbonden.
Op mijne uitnoodiging werd het archief bezocht door de leerlingen
van de hoogste klassen van gymnasium en H. B. S., in kleine groepen
onder leiding van hunnen leeraar. Zij bezichtigden eenige archivaliën en
platendie betrekking hadden op belangrijke feitenop de ontwikkeling
van het stadsbestuur of op onderwerpen van plaatselijk belangwaarvoor
meerdere belangstelling kon verwacht worden. Waar hiertoe aanleiding
bestond werden de stukken door den leeraar of door mij in het kort toe
gelicht. Het tentoongestelde werd met onverdeelde aandacht bezichtigd.
Yoor hen, die het gegeven voorbeeld mochten wenschen na te volgen,
geef ik in overweging om in overleg met den leeraar in de geschiedenis
alleen die leerlingen toe te laten, die het verlangen hiertoe uiten. Het
toelaten van onverschilligen hindert slechts de'belangstellenden. Het is
ook wenschelijk slechts een klein aantal leerlingen tegelijk te nemendaar
alleen bij een klein aantal het mogelijk is hen werkelijk eenigszins met
het getoonde vertrouwd te maken.
DordrechtSeptember 1899. J. C. Overvoorde.
De gemeente-archieven in 18g8 0?
door Mr. J. G. Ch. Joosting en J. H. W. Unger.
N.B. Hetgeen hier volgt is ontleend aan de verslagen van den toestand
der betrokken gemeenten over 1898, tenzij eene andere bron is aangegeven.
Alkmaar. „De nieuwe localiteit, waarheen het archief ver
gleden jaar is overgebracht, voldoet zeer goed aan de gestelde ver
pachtingen. Het oud-archief werd, behalve voor onderzoekingen
Bewerkt door den heer J. H. W. Unger voor de genieenten Alkmaar, Amersfoort, Arnhem,
Haarlem, Kampen, Zierikzee, Zutphen.
