118
20 is, salvo meliori, te langwijlig en op sommige punten niet
aanstonds te begrijpende vergelijking zelve is een weinig te zeer con
amore behandeld.
26, p. 51, 6e r. v. b.ook 38 p. 67 is van bundels sprake,
waar volgens 86 p. 138 dossiers moest staan, op deze laatste plaats toch
wordt, m. i. zeer juist, onderscheid tusschen dossiers en bundels gemaakt
deze laatste worden, „nadat het archief is afgestorven, door een later be
heerder gevormd."
27, p. 53. Nu kom ik op mijn stokpaardje, zal wellicht een
mijner geachte collega's denkenmet wien ik over dit punt een vrij uit
voerige briefwisseling had. Het komt mij nog altijd voor dat, meer dan
men meentbij administratieve collegiëndus van rechterlijke is hier
geen sprake, de rekwesten met apostillen zelve bewaard werden; ik vond
bijv. o.a. aanstellingen van landmeters enz. Een zeer curieus voorbeeld
heb ik gezien van een aanstelling tot beziender der schepen door de
Gecommitteerde Raden van Holland op het rekwest daartoe strekkend en
waaronder de bepaling dat na het overlijden dit document weder aan
Gecommitteerde Raden moest worden ter hand gesteld.
40, p. 71. Tabellen behooren in een inventaris te worden ver
meden. Ik ben het bijna geheel eens daarmededoch wenschte uit te
zonderen de beschrijving van rekeningen, ingekomen bij een rekenkamer
bijv.waar de tabellen ook meestal afzonderlijke onderafdeelingen vormen.
Hoe zou men beter, duidelijker, korter en aanschouwelijker dan in tabel
vorm kunnen aangeven: de namen der rekenplichtige ambtenaren, de
jaren waarover de rekeningen loopenhun aardwaarwanneer en door
wien of wie ze zijn afgehoord. Een voorbeeld vindt men in de bijlage
van mijn jaarverslag over 1895.
51p. 88. Wat hier gezegd wordt omtrent de wenschelijkheid van
eene nieuwe chronologische afdeeling van het provinciaal archief met 1799,
geldt natuurlijk niet voor Limburg, daar al in 1794 en 1795 de oude
Staten te niet gingen.
54, p. 94 wordt gezegd, „het archief van een procureur-generaal
maakt deel uit van het archief van het Hof" enz. Alleen zou ik hier
de aandacht er op willen vestigendat de momboir-fiscaal bij de ver
schillende Souvereine Hoven als zoodanig een afzonderlijk archief
had, terwijl hij zelfs per se in voornoemde kwaliteit geen zitting had in
het Souvereine Hof, maar alleen zoo hij ook, wat later te Roermond
119
het geval was, raadslid van dit Hof was. Zijne functie echter, behalve
die, welke met de functie van procureur-generaal overeenkomt, was ook,
om voor de belangen van den Souverein o. a. in domaniale en fiscale
zaken op te komen. Hij was er dus eigenlijk o. a. nog rijksadvocaat bij
zooals wij het tegenwoordig zouden noemen.
50, p. 86 Onder de archieven der hooge heerlijkheden wordt
ook eene afdeeling voor familiepapieren voorgeschreven. Doch eischt,
hetgeen 3, p. 6 wordt beweerd, niet, dat men deze buiten het eigen
lijke archief naar de bibliotheek brenge?
62, p. 104, sub 3°. Als men eens de rangcijfers schreef binnen
den rand van den afdruk van den archiefstempel dan kwam men met de
oude rangcijfers niet in de war en behoefde men geen etiketje te plakken 1).
64, p. 105. Een index van persoons- en plaatsnamen dooreen,
maar met verschillende lettersoort acht ik wenschelijker dan voor elk
een afzonderlijken index. Men drukke b. v. de plaatsnamendie meestal
in de minderheid zijncursief. Zoo kan men in één index alles vinden
en heeft men nog het voordeel van op de plaatsnamen naar de daar
geresideerd hebbende heeren en ambtenaren te verwijzen, zooals in den
inventaris van de archieven der Rijksabdij Thorn is geschied.
76, p. 123. Zou er zulk een bezwaar zijn om ook in een inven
taris aldus te beschrijvenYoor schepenen van Maastricht draagt A.
land over aan B. Is dit reeds een regest of zou er tot een regest ook
niet een meer uitvoerige beschrijving van de handeling gevorderd worden
79, p. 126. In een regestenlijst wordt sub 3 terecht gevorderd
de opsomming der voorhanden zegels. Ik vind dit in 't algemeen voldoende
en oordeel, dat een archivaris vooral niet in sigillomanie mag vervallen,
want de zegelbeschrijving moet hulpwetenschap blijven; maar zou het
niet dienstig zijn enkele weinig- of onbekende en tevens belangrijke zegels
te beschrijvendie licht kunnen werpen over nog onbekende heeren eener
heerlijkheid en de heerlijkheid zelve, al geschiedde dit ook maar in
eene noot
82, p. 129. Dat in de Middeleeuwen slechts weinig personen een
familienaam voerden, is in de Zuideljjke Nederlanden niet zoo geheel
juistin de inventarissen van het Limburgsch Rijksarchief komen in de
middeleeuwen zeer veel familienamen en weinig patronymica voor 2).
85p. 137. Protocolregisters bevatten, voor zoover ik in het mij
toevertrouwd archief opmerktezeer dikwijls de copieën en het woord
„protocol" schijnt daar niet anders te beteekenen dan geregistreerde acten.
Ik moet hier in het voorbijgaan opmerken, dat het souverein gezag in de Zuidelijke
Nederlanden en in de hertogdommen Gulick en Cleve en de Vrije Rijkeheerlijkheden tot de
Fransche overheersching toe, nooit bij de Staten heeft berust. In België, gelijk de Neny in zijn
bekende Mémoires zegt, hadden zij niets te doen dan de beden te stemmen. Ik voeg er bij, dat
zij die omsloegen over de verschillende plaatsen en zich als de bewaarders en handhavers der lands-
privilegiën beschouwden.
Is het niet voldoende elk register, elk dossier en bundel te nummeren en elke liasse?
Elk stuk van eene liasse bijv. te nummeren zou in menig Rijksarchief jaren langen arbeid eiscben.
Curiositatis causa vermeld ik dat te Gilze in Noord-Brabant nog eene, niet adellijke,
familie Biestraten bestaat die er sedert 1299 woont. (Zie Inv. arch. Thorn I, p. 73).
