Les archives en France et les archives nationales a Paris.
70
De kaarten worden in schuifladen in plano uitgelegd. De charters
worden geborgen in doozen ter hoogte van 1a 2 ,/2 cm. De zijwanden
dezer doozen worden gevormd door een eikenhouten raam. De charters
worden zooveel mogelijk uitgevouwen daarin gelegd en zoo dat de voor
zijde der zegels niet met het deksel van de doos in aanraking komt.
Onder de balken der zoldering van de archivaris-kamer bevinden zich
sleutelstukken, versierd met fraai snijwerk o.a. de wapens Yan Friesland
en Kastilië.
In het vertrek, bij den concierge in gebruik, zijn drie muren met
kasten betimmerdzoodat zij ook voor archief-berging kunnen dienen.
Alle lokalen beneden zijn gevloerd met verglaasde tegels.
Op de bovenverdieping zijn gelijke lokalen als beneden. Aan de
voorzijde is het grootste lokaal bibliotheek. Het andere lokaal is leeskamer.
In de bibliotheek zijn de dwarskasten zoo geplaatst, dat ieder op een
balk rust. Aan de voor- en achterzijde sluiten zij ongeveer aan de muur,
en in het midden is een doorgang van 1.22 M. De dwarslatjes in de
kasten zijn hier op den dubbelen afstand van dien in de archief-bewaarplaats
aangebracht. Met losse latj'es kunnen nu de planken op verschillende
hoogte gelegd worden, hetgeen wegens de varieerende formaten der boeken
noodig is om niet te veel ruimte te verliezen.
Het lokaal aan de achterzijde, boven de archivaris-kamer, dient voor
bewaarplaats van handschriften, kaarten en plaatwerken der bibliotheek.
In het kamertje daarnaast, boven het vertrek voor den concierge, zijn
drie muren met kasten betimmerd voor berging van boeken der bibliotheek.
Ook op de bovengangen zijn de muren gedeeltelijk met boeken-kasten
betimmerd.
De ramen van het hoofdgebouw hebben in het lood gezette ruitjes.
In de ramen van den voorgevel zijn medaillons van gebrand glas aange
bracht. Op deze medaillons zijn beneden de wapens der 4 kwartieren en der
32 landgemeenten van Friesland; boven, in de leeskamer, zijn de wapens
der 11 Friesche steden en van het kwartier der steden, en in de biblio
theek zijn de namen van eenige Friesche personendie zich op het gebied
van wetenschap of kunst verdienstelijk hebben gemaakt.
Het hoofdgebouw en tevens de Buma-bibliotheek boven de conciërge
woning worden verwarmd door middel van buizen met warm water. De
verwarmingsketels staan in den kelder aan de achterzijde van het gebouw.
Het gebouw is aangesloten aan de stedelijke waterleiding, waardoor
ook het reservoir op zolder voor de verwarmingsbuizen wordt gevoed.
In de verschillende lokalen, gangen en op den zolder zijn brand-
kranen, ieder met een linnen slang en straalpijp.
De concierge-woning wordt door een particulier gebouw begrensd,
overigens staat het hoofdgebouw aan 3 zijden geheel vrij.
LeeuwardenJuli 1898. J. L. Berns.
71
L'organisation des archives en France a subi récemment quelques
modifications sur lesquelles il n'est peut-être pas inutile d'appeler l'attention.
Rien n'a été modifié dans la constitution générale des Archives nationales
oü se trouvent réuniscomme l'on saittous les documents administratifs
judiciaires et financiers de 1'ancien régimeles papiers de l'époque
révolutionnaireet les versements modernes des Ministères de l'Intérieur
(partiellement)de la Justice, de l'Instruction publique et du Commerce.
Les Archives nationales ne comprennent pascomme dans d'autres pays
les archives des Ministères de la Gfuerrede la Marinedes Colonies
des Affaires Étrangèreset de la Direction des Cultesqui forment autant
de fonds distincts dans chacune des administrations auxquelles elles
appartiennent
Maisdepuis le premier Mars 1897, un décret du Président de la
République (en date du 23 février) 2) a réuni aux Archives nationales la
direction générale des archives départementalesqui ressortissait précé-
demment de l'un des bureaux du Ministère de l'Instruction publique, et
qui dès lors se trouve étroitement liée a l'administration centrale.
Le personnel complet, a Paris, se compose d'un directeur des archives
(ayant juridiction sur toutes les archives départementales), de 3 chefs
et 3 sous-chefs, d'un secrétaire, d'un secrétaire-adjoint, de 20 archivistes
(dont 3 affectés au service départemental et 2 au service de la salie du
public), de 3 commis et d'un mouleur du cabinet sigillograpbique. Le
directeur, les chefs, sous-chefs, archivistes, secrétaire et secrétaire-adjoint
sont des anciens élèves diplómés de l'Ecole nationale des Chartes. Le
traitement du personnel varie (a l'exception du directeur) entre 9000
et 2500 francs.
Le personnel, en province, se compose d'un archiviste par departement,
faisant partie du service de la Préfectureaidé d'un ou de plusieurs
commisrésidant au chef-lieu du départementet choisi autant que possible
parmi les anciens élèves diplómés de l'Ecole nationale des Chartes j.
Ces archivistes départementauxnommés par le Préfet sur la proposition
du ministrepayés sur le budget du département et par suite dependant
du Conseil général se trouvent dans une situation quelque peu anormale,
puisque d'autre part ils sont soumis a l'iuspection générale et a la sur
veillance de l'administration centrale. Le traitement des archives dépar-
On trouvera des notices de'taillées sur chacun de ces dépots dans les Archives de Vhistoire
de Trance, par Ch. V. Langlois et Henri Stein (Paris, 189193, in - 8 de XVII - 1000 p.).
2) Dont le texte est imprimé dans le Journal Ofjiciel du Ier mars et reedite dans le
Billiographe moderne, I (1897), p. 2730.
3) Voir la notice que j'ai consacrée chaque dépot départemental dans la Minerva, Jalirbuch
der gelehrten Welt (Strassburg, in - 16).
