140
aard te geraken. Hij heeft zich .mitsdien vergenoegd de ver
schillende stukken die met langer noch naar de chronologische
volgorde noch naar den aard van den inhoud konden worden
ingedeeld, onder enkele rubrieken te vereenigendie zooveel moge-
ijk den onderscheiden inhoud aangeven." Het eerste stuk
bewerkt door Mr. Krom en uitgegeven (1890) door Mr. A. C
Bondam, bevat de drie keurboeken naar den officieelen tekst: ge
trokken uit handschriften van het oud-archief van Nijmegen,
blijkbaar bp het vaststellen zelve dier keurboeken ter opteekening
gebruikt, en als de officieele keurboeken bewaard"
l "met/erJ0lf daarenteSen" (waarvan in dit deel sprake is) „is
slechts ten deele uit zulke handschriften getrokken, ten deele uit
handschriften van onbekenden oorsprong en verschillende waarde
komt ten deele in meerdere handschriften voor, zoodat eene keuze
van den tekst noodig was. Zeer dikwijls was de keuze moeilijk
en gewaagd. Niet alleen zijn de bandschriften verschillend van
waarde, maar dikwijls ook de deelen van een handschrift of de
J r n-rrS,Chmende ll6tZelfde hand8Chrift voorkomende
s ukken. Dikwijls zijn het zeer slordige handschriften. Door dit
alles is „het onmogelijk, maar ook van geen belang, deze soort
van varianten mede te deelenAlleen zakelijke varianten zijn
mitsdien steeds medegedeeld, woordelijk slechts nu en dan, waar
ze tot verklaring dienstig voorkwamen." -
„Het aantal bewaard gebleven handschriften is zeer aanzienlijk."
In de Kon. Bibl. te s Gravenhage zijn er b.v. een tiental. Overi
gens zijn zij zeer verspreid en vermoedelijk bestaan er nog meer
an den heer Pols bekend zijn. Maar onder die hem bekend
waren zijn er zeer vele „zonder eigen waarde, als zijnde blijkbaar
slechts afschriften van oudere bekende handschriften of van stuk
ken in beteren meer betrouwbaren tekst aanwezig. (Hij) kon ze
dus ongebruikt laten. Onder de door (hem) gebruikte hebben vele
eene eigenaardige waarde, als blijkbaar van de kanselarij zelve
afkomstig en van de hand der secretarissen van de stad Van
de voor deze uitgave meest belangwekkende secretarissen wordt nu
verder in deze voorrede gesproken.
Uitvoerig worden verder de verschillende handschriften behandeld
(aanwezig m het oud-archief te Nijmegenparticulier eigendom
m de Kon. Bibl te 's Gravenhage, in het Staatsarchiv te Dussel-
dorf) en het gebruik daarvan gemaakt beschreven.
De indeeling der gepubliceerde stukken is de volgende- De
oude en nieuwe brieven" (24 Maart 1447, 26 Januari 1471,"28
fcude^het 'n DeC^ï,er 1582) met bijlagen; stukken betref
fende het „Sint Claes gilde' (1425- 1572); „Verspreide keuren"
141
(1389 1590) en eenige „Ongedagteekende keuren"; stukken be
treffende „Ambten, neringen, beroepen en bedieningen" („A. Van
den beckeren", 15311558; ..B. Van den brouweren", 1530
1586; „C. Van den weveren", 1557; „D. Vleeschhouwers", 1549
1578; ESchoenmakers", 15231586; FDiversa", (15de en
16e eeuw); „Verpachting van stedelijke inkomsten"; „Rechtsple
ging" („M. Burggraaf", 14501561; BDingtalen van erfhuis-
recht"; „(7. Gerichtsformulieren"; Hofvaart op Aken", 1314
midden 16e eeuw). Een met zorg bewerkte „Bladwijzer" besluit
dit werk.
James De Fremery. Oorkonden tot aanvulling van het Oorkonden-
boek van Holland en Zeeland. Bijdragen voor vaderlandsche geschiedenis
en oudheidkunde. 3e reeks, VIII (1894), bldz. 321338.]
„Een tiental oorkonden (1230 1299), nog niet in druk ver
schenen," benevens een tweetal, die wel zijn opgenomen in Van
den Bergh's oorkondenboek, maar „zeer verminkt." Deze stukken
bevinden zich in 's Rijks Algemeen Archief, in het gemeente
archief van 's-Gravenhage, op het museum Meermanno-Westhree-
nianum en in het gemeente-archief van Naaldwijk.
J. H. IIingman. Verslag aangaande de oude gemeente- en water
schapsarchieven in Zuidholland, over 1893 1894, uitgebracht aan de
Gedeputeerde Staten dier provincie. [Afdruk van bijlage IIs van het
Provinciaal Verslag.] (8°). 18 blzz.
Gemeente Geervliet (en de daarmede in 1855 vereenigde ge
meenten Simonshaven en Biert), hoogheemraadschap van Putten,
Naaldwijk, enz.
A. J. Servaas van Rooijen. Het burgemeestersampt van 's-Graven
hage. Werken van de vereenigma LBe Haghe", I). 's-Gravenhage,
Mouton, 1895 (8°). 28 blzz.
Den 16 November 1559 werd Den Haag door Pilips II met
liet burgemeestersambt begiftigd. Twee facsimilé's van charters
van 21 Jan 1591 en 16 Nov. 1559 zijn aan deze studie toegevoegd.
Jaarverslag van de Commissie voor het archief der gemeente Rotterdam
over het jaar 1893 aan Heeren Burgemeester en Wethouders in Maart
1894 ingediend. Rotterdam, Van Waesberge, 1894. (8°). 2,77 bldzz.
„Verslag van den toestand van het Archief in 1893." [1°.
„Toestand der Archieflokalen (Goed, in een enkele kamer voch
tig, gebrek aan ruimte.) 2°. „Reddings- en brandbluschmiddelen."
3°. „Toestand der archiefverzamelingen." (Grootendeels goed.)
4°. „Werkzaamheden en ordening" (Zijn in bewerking een oor
kondenboek, een uitgave van de kronieken van Rotterdam en
Schieland. Gereed kwam „de inventaris van het archief dei-
Schepenbank en van het Zeegerecht [zie beneden], enz. De archi-
