mette van essen digital preservation - wat is het niet (of niet alleen)
met als uitgangspunt dat alles te reconstrueren is. Reconstructie heeft meer te
maken met hoe informatie gecreëerd en gebruikt is als met de technische vorm
waarin deze is opgeslagen. Zolang we informatie blijven verplaatsen en door de tijd
meenemen is het belangrijk dat we veranderingen in de informatieobjecten
accepteren.
Net als het veranderen van de informatie eenheid zijn de omgevingen volop in
verandering. Informatie bestaat uit gegevens die hard- en software voor ons inter
preteren. Veel aspecten van digitale informatie bevinden zich niet in het opgeslagen
bestanden, maar in regels ingebouwd in de software. Dit kan gaan om layout
aspecten die gebaseerd zijn op instellingen van de software (denk aan office docu
menten), zoekfunctionaliteiten, waarvan we bijna niet meer door hebben dat we
ze gebruiken (het zoeken en terugvinden van e-mailberichten in onze e-mail cliënt)
en inhoud die verbonden is aan een locatie en een profiel (denk aan dynamische
websites die gegenereerd worden op het moment van raadplegen).
De afhankelijkheid van externe regels, zoals van scripts, query's en algoritmen,
neemt toe door de verandering naar een maatschappij die steeds meer gericht is op
gegevens. De focus verlegt zich van het bewaren van documenten (informatieobjec
ten) naar het bewaren van gegevens (de 'data-driven' organisatie). Afhankelijkheid
van technologie voor het uitvoeren van onze werkzaamheden neemt toe en mede als
de verwachtingen van wat deze technologie kan. Door google, slimme systemen,
persoonlijke assistenten op smartphones en allerlei berichten in de media over AI en
zelfrijdende auto's overschatten we wat technologie op de korte termijn kan.
Fundamentele uitdagingen Digital Preservation
Bovenstaande veranderingen hebben invloed op de fundamentele uitdagingen waar
we als Digital Preservation community voor staan. Met fundamentele uitdagingen
bedoel ik die uitdagingen die altijd aanwezig zijn en gelijktijdig makkelijk te vermij
den zijn. Een focus op de acute problemen om ons heen, waarvan er genoeg zijn, is
makkelijker. Deze zijn beter traceerbaar en het is duidelijk als we ze opgelost hebben.
Zijn de bestanden opgenomen in het e-Depot, loopt het proces, zijn alle metagege
vens aanwezig, kan ik de informatie terugvinden en weer tonen. CHECK! Het oplos
sen van de 'technische' problemen geeft ons meer kennis en vaardigheden, maar er
is meer nodig voor het beantwoorden van de eerder genoemde vragen: Hoe gaan we
om met dynamische content, wat bewaren we en in welke vorm, welke kenmerken
moeten behouden blijven, hoe zorgen we ervoor dat toekomstige generaties de
bewaarde informatie nog kunnen interpreteren?
We moeten verder kijken. Ontwikkelde concepten toetsen, oprekken en aanpassen
aan de nieuwe werkelijkheid. Het OAIS model is ontwikkeld voordat we er echt mee
zijn gaan werken, voordat we digitale informatie in onze organisaties beheerden.
Concepten zijn nooit getest op de grote hoeveelheden aan informatie die we nu
creëren en zijn niet ingericht op vluchtige en dynamische content. Met het huidige
framework hebben we veel bereikt: Digital Presevation is business-as-usual gewor
den. Er is echter weinig kritisch vermogen. Voor de uitdagingen behandeld in dit
artikel is het nodig dat we vaker buiten ons (gelimiteerde) framework gaan kijken.
Door te experimenteren en innoveren doen we nieuwe ontdekkingen. We ontwikke
len gevoel voor de grotere vraagstukken en verandering waar we voor staan.
Laten we beginnen met Digitale Preservation niet meer zien als een specifiek vak
gebied binnen onze organisatie, maar als de kerntaak van elke archiefinstelling.
Iedere medewerker is er in meerdere of mindere mate bij betrokken. Het raakt alle
werkzaamheden in de kern. Plaats het in het bredere perspectief:
Archiveren is alles wat nodig is om informatie
duurzaam toegankelijk te maken.
hoofdstuk 3
140
141
